Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump’ın, ülkesinin askerlerini Suriye’den çekeceğini açıklaması sonrası yaklaşık sekiz yıldır iç savaşa sahne olan ülkeye nüfuz eden taraflar politikalarını yeniden değerlendirme sürecine girdi.

Suriye ordusuna bağlı birlikler ABD güçlerinin varlık gösterdiği alanlara doğru ilerlerken, Astana barış sürecinde farklı siyasetlerini savaşın bitmesi için ortak bir çatı altında birleştirmeye çalışan Ankara ile Moskova arasındaki görüşmeler bir kez daha öne çıkıyor.

Rusya’nın önceliği rejim

Moskova Devlet Üniversitesi’nde Rus dış politikası üzerine çalışmalar yapan Kerim Has’a göre, ABD’nin bölgeden çekilirken kontrol ettiği toprakları Türkiye’ye devretme gibi bir isteği bulunuyor. Ancak Washington’ın etkisinin kırılmasının Rusya’nın nüfuzunu arttırdığı görüşünü savunan Has, ABD’nin neredeyse devre dışı kalmasıyla birlikte sahadaki gelişmelerin tam olarak Washington ve Ankara’nın öngördüğü şekilde gelişmeyebileceğini düşünüyor.

DW Türkçe’ye değerlendirmede bulunan uzman, “ABD Suriye’den çekilirken Rusya’nın ilk etapta önceleyeceği husus orada ABD’nin bu bölgeleri doğrudan veya dolaylı bir yolla rejime devretmesi olacaktır” şeklinde konuştu. Türkiye’nin geçen haftalarda Fırat Nehri’nin doğusuna yapacağını söylediği, ancak erteleme kararı aldığı askeri harekâtın da bu denklemde Cumartesi günkü Moskova görüşmesinde taraflarca revizyona tabi tutulması da muhtemel gözüküyor.

Nitekim ABD’nin bölgeden çekilmesiyle birlikte Rusya ile koordinasyon halinde kuzeye doğru ilerleyen Suriye ordusu, Cuma günü PYD/YPG kontrolündeki Menbiç kentinin kontrolünü ele geçirdiğini açıkladı. Bu gelişme YPG’nin Beşar Esad’a “Bizi Türk tehditlerinden koruyun” çağrısından sadece dakikalar sonra yaşandı.

Rusya’nın etki alanı

DW’nin görüştüğü analistler ABD’nin çekilmesi sonrası Suriye sahasının Esad yönetiminin çıkarına olacak şekilde Rusya’nın etki alanına girdiği konusunda hemfikir. Bir yandan Arap Ligi tekrar Suriye’yi kabul etmeye hazırlanırken, Bahreyn, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Şam ile tekrar diplomatik ilişki kurmayı planlıyor. BAE Şam’daki büyükelçiliğini altı yıllık bir aradan sonra Perşembe günü yeniden açtı. “Bu anlamda Esad tekrar uluslararası arenada kabul görmüşken, Rusya tarafı da 2021 sonrası muhtemelen Esad’la yola devam edecek” diyen Has ekliyor: “Mevcut şartlarda bakıldığında Türkiye’nin de Şam yönetimi ile masaya oturması kendi çıkarları açısından uygun duruyor gibi geliyor.”

Menbiç toplantısı Moskova’da

Türkiye’den üst düzey diplomatlar ve askeri yetkililer, Suriye ordusunun girdiği Menbiç’teki gelişmeleri Rus mevkidaşlarıyla görüşmek için Moskova’da bir araya geldi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Türk mevkidaşları Mevlüt Çavuşoğlu ve Hulusi Akar’la dün Moskova’da yüz yüze görüşmeler gerçekleştirmek üzere bir araya geldi. Türk heyetince ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve MİT Başkanı Hakan Fidan da yer alıyor.

Toplantı öncesinde konuşan Çavuşoğlu, Türkiye, Rusya ve İran arasında Astana formatında Suriye konusunda yakın iş birliğinin yürütüldüğünü belirterek, “Bu sayede siyasi sürece dahil birçok alanda önemli ilerlemeler kaydettik” dedi.

Suriye’deki son gelişmeleri değerlendirmek üzere Rusya’ya geldiklerine işaret eden Çavuşoğlu, “Bundan sonra da Rus ortaklarımızla Suriye’de neler yapabileceğimizi değerlendireceğiz. Özellikle Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, Rusya ile ilişkilerimize bölgesel konularda çok önem verdiği için bizi gönderdi” diye konuştu.