İnternet yayınlarına Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) denetimini getiren yasa tasarısı TBMM’de kabul edildi. İnternet yasakları alanında çalışmaları ile bilinen İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz yasanın neler getireceğini anlattı.

DW Türkçe'den Burcu Karakaş'ın haberine göre Akdeniz, “Türkiye’de zaten 2007’den beri internetle ilgili 5651 Sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” var. Bu kanun dört defa üzerinde değişiklik yapıldı. İlk başta amacı çocukları zararlı içerikten korumaktı. 2015’te geçirilen maddelerle siyasi ve muhalif içeriklere Türkiye’den erişim engellenmeye başlandı. Bugün Türkiye’den 173 bin websitesine, 100 bin de haber ve sosyal medya içeriğine, 800’den fazla Twitter hesabına erişim engelli. Ortalama olarak her sene 12 bin kadar erişim engelleme kararı veriliyor” şeklinde konuştu. 

Hakimler, platformlara erişimin engellemesini talep edebilir

“İnternet üzerinde ağır bir hukukî kontrol mekanizması varken yeni düzenleme ile ses ve görüntü içeren içeriklere bir de RTÜK kontrolü eklendi” diyen Akdeniz, “Bu yeni kontrol mekanizmasında Türkiye’den yayın yapma lisansı olmayan içeriklere erişim engeli talep edilebilecek. Burada kritik soru, hangi içerikler, platformlar, yayıncılar RTÜK’ün hedefinde olacak? Orası daha net değil. Fakat içerik açısından “Türkiye’yi hedef alan”, özellikle Türkçe yayın yapan platformlar hedefte olabilir veya Türkçe yayın yapmamakla birlikte Netflix, Blu TV gibi ticarî anlamda yayın yapan platformlar RTÜK denetimine girecektir. Bu platformlar lisans almazsa ya da lisans talepleri reddedilirse RTÜK, sulh ceza hâkimlerinden platformun içeriklerine ya da tamamına erişim engellemesi talep edebilir” diye konuştu. 

Yayıncılara ‘kontrolümüz altındasınız’ diyebilecekler

Muğlak bir yönetmelik olduğunu söyleyen Akdeniz, “Önümüzdeki altı ay içinde yeni bir yönetmelik hazırlığı var. Kişisel içeriklerin bu kapsamda olmadığını kanun maddesine eklemişler. Şunu söylemek istiyorlar: Youtuberlar ya da sen veya ben diyelim Periscope’tan yayın yaptık, bu RTÜK kontrolünde olmayacak şimdilik diyorlar. Ama Youtube’un kendisine lisans al diyebilirler. Alamazsa RTÜK, içerik bazında ya da tamamına erişim engeli talep edebilir. Bu olabilir. Ayrıca, Medyascope, Artı Gerçek ya da DW Türkçe gibi platformlara, örneğin, “Siz bizim ülkemizde yayın yapıyorsunuz, kontrolümüz altındasınız” diyebilecekler.

Düzenleme, sansür amaçlı getirildi 

“Söz konusu düzenlemenin dünyada başka örneği var mı?” sorusuna ise Akdeniz şöyle cevap veriyor; “Hayır, yok. Ben bunu Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT) için hazırladığım raporda da yazdım. Avrupa’daki örneklere baktığımız zaman, Türkiye’nin de taraf sözleşmelerin hiçbirinde ön lisans uygulaması yok. Yani bildirime tabiî. Bildirim yapıyorsun ve yayın yapmaya başlıyorsun. Regülasyon ne zaman gerekli oluyor diye sorarsan, spektrum veya frekans sıkıntısı olduğu zamanlar radyo ve televizyon ya- yınlarında regülasyona ihtiyaç var. Fakat internette frekans veya spektrum sorunu olmadığı için ön lisans uygulamasına da gerek yoktur. RTÜK’ün standart anlamda radyo ve televizyona verdiği lisans ve kontrol mekanizmasına internet için gerek yoktur. Dolayısıyla düzenleme, sansür amaçlı getirildi.

Deutsche Welle Türkçe