Risale-i Nur Enstitüsü’nün tertip ettiği “Bir Tecdid Hareketi Olarak Risale-i Nur” konulu panelde masa çalışmalarının sonuçları olan deklarasyonlar okundu. 

“Risale-i Nur’da Batı ve İttihad-ı İslâm telâkkisi”nin ele alındığı 4. masada, “İslam dünyasındaki müstebid ideolojilerden kurtulmak için AB ile işbirliği faydalı ve hatta gereklidir” tesbiti yapıldı.

Mehmet Yaşar’ın açılış konuşmasıyla başlayan panel, Nurullah Dağ’ın Kur’an-ı Kerim tilavetiyle devam etti. Risale-i Nur Enstitüsü Genel Sekreteri Ahmet Dursun, Kur’an-ı Kerim tilavetinin ardından yaptığı selamlama konuşmasında “Tecdid kavramı etrafında düşündüğümüzde Risale-i Nur, yaşadığımız krizleri bütünüyle çözebilecek imkânları içinde barındıran özelliklere sahiptir” diyerek düzenlenen programın milletimiz, vatanımız ve İslam âlemi için hayırlara vesile olmasını niyaz etti.

Prof. Dr. Ahmet Battal, Yazar Mustafa Akyol, Avukat Kadir Akbaş, Prof. Dr. Ali Bakkal, Doç. Dr. Furkan Aydıner

Bediüzzaman Said Nursi’nin Avrupa’yı “birinci Avrupa” ve “ikinci Avrupa” olarak ikiye ayırdığına dikkat çekilen masa çalışmalarında, “(Said Nursi) Vahye istinad eden ve insanlığa faydalı bilimsel gelişmelere ön ayak olan Birinci Avrupa telakkisi ile işbirliğini öngörmektedir” denildi. “İslam dünyasındaki müstebit ideolojilerden kurtulmak için AB ile işbirliği faydalı ve hatta gereklidir. Bu durumun bilhassa Türkiye’deki dinî gruplarca doğru şekilde anlaşılması gerekir” ifadeleri yer alan bildirilerde, “İhlas ve Uhuvvet Risaleleri tüm İslam dünyasına yayılmalı ve anlaşılması sağlanmalıdır” tesbiti yapıldı. İşte masa masa okunan deklarasyonlar bazı başlıklar şöyle:

Birinci Masa: “Risale-i Nur’da din-siyaset-devlet telâkkileri”

Doç. Dr. Adem Ölmez (Oturum Baş.), Yrd. Doç. Dr. Ömer Ergün (Sekreter), Prof. Dr. Ali Bakkal Prof. Dr. Mevlüt Uyanık, Doç. Dr. Ahmet Yıldız, Doç. Dr. Ali Bengi, Doç. Dr. Murat Tümay, Doç. Dr. Recep Ardoğan, Yrd. Doç. Dr. Abdulnasır Yiner, Yrd. Doç. Dr. Celil Bozkurt, Yrd. Doç. Dr. Levent Bilgi, Habibe Işık, Mehmet Akbaş, Mehmet Kaplan, Mustafa Öksüz, Mustafa Usta

1. Bediüzzaman'ın siyasete bakışı ilkeseldir, siyasette tarafgirliğe karşıdır.

2. Risale-i Nur hareketi Müsbet Hareket ilkesini esas alan,  iktidarı hedeflemeyen bir harekettir.

3. İman hizmetini önceleyen cemaat ve grupların karar verme süreçleri  meşveret ilkesine göre biçimlenmelidir.

4. Bediüzzaman'ın istiaze ettiği siyaset, dindar bir takım insanların sadece siyasi görüş ayrılıklarından dolayı tekfir edilmesinedir; siyasi iltizamın dini iltizamın yerine ikame edilmesinedir; yoksa siyaseti yok sayma ve reddetme tavrı yoktur. Siyasetin ahlak dışı olanından istiaze etmiştir, siyaseti şeytanlaştırmamıştır.

5. Bediüzzaman siyasetle kurduğu ilişki otokratlık-demokratlık yelpazesine göre farklılaşmıştır. Toplumsal temsil ve duyarlılığın bulunmadığı otokratik siyaseti boykot ederken, demokratik siyasetle yol gösterme ve “doğru” politikalar konusunda dayanak noktası olma ölçüleri üzerinden bir ilişki kurmuştur.

6. Dinin bir otorite tarafından himaye edilmesine ihtiyaç yoktur. Bediüzzaman kafalarımızdaki bir otoritenin dini koruması yönündeki anlayışı tenkit etmektedir. “İslamiyet güneş gibidir üflemekle sönmez.”

7. Risale-i Nur hareketi tavandan tabana değil tabandan tavana yönelik bir tecdit hareketidir.

8. Siyaset adalet, meşveret ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanmalıdır.

9. Siyaset rekabet ve tarafgirlik alanı olduğu için din adına siyaset yapılmamalıdır. İktidar gücünü ele geçirebilmek için dinin ve dini duyguların araçsallaştırılması camın elmasa tercih edilmesi sonucunu doğurur ki; kişinin inancı açısından bu son derece tehlikeli ve riskli bir durumdur.

10. Bediüzzaman bireysel ve toplumsal yaşamın (cemaat veya cemiyetler dahil) her alanına ilişkin ihlas ve tevhid odaklı bir Kur’anî bakış sunmaktadır. Dolayısıyla vazifemizin  rızayı ilahiye göre sırf  hizmeti imaniyeyi yapıp vazife-i ilahiyyeye karışmamak ve maddi, siyasi, dünyevi, şahsi ve cemaati her türlü menfaatten uzak durmak olduğunu ifade etmektedir.

11. Bediüzzaman’ın siyasi tecdidi hürriyet temellidir; müsbet hareket, manevi cihad, şefkat ve  adalet ilkeleri üzerinden evrensel barışı amaçlayan bir perspektif sunar.

İkinci Masa: “Risale-i Nur’da tebliğ metodları ve eğitim”

Prof. Dr. Nurettin Abut (Oturum Başkanı), Dr. Cafer Kaysıcı (Sekreter), Prof. Dr. Aziz Kutlar, Doç. Dr. Abdullah Adıgüzel, Doç. Dr. Ömer Kadir Morgül, Yrd. Doç. Dr. Cüneyt Gökçe, Yrd. Doç. Dr. Faruk Soylu, Mervenur Biçer, Said Yetim, Yusuf Akbaş, Zübeyir Yıldız

1. Bediüzzaman’a göre, insan dinsiz yaşayamaz. Çağımız insanında görülen bu bağlamdaki ruh yaraları iman ile tedavi edilir. Buna göre Risale-i Nur her yaş ve seviyeye uygun özgün eğitim ve tebliğ metodlarını benimser. 

2. Risale-i Nur muhatabı Allah yoluna davet ederken hikmet ve güzel öğüt ile çağırmak, şefkat ve merhamet ile yumuşak söz söylemek, müjdeleyip uyararak ve bâtılı tasvir etmeden davet etmek şeklindeki Kur’ânî ve Nebevî tebliğ metodunu benimser.

3. Risale-i Nur tebliğ vazifesini yapan kişinin söylediği hususların doğruluğuna inanması, bilgili, ehliyetli, olgun ve ölçülü olması, öğütlerinde ifrat ve tefritten uzak olmasını önerir. 

4. Tebliğ ve eğitimde kavli leyyin ve ikna yolunu tercih eden Bediüzzaman, medenilere galebe etmenin icbar ile değil ikna ile olabilecegini belirtir.

5. Risale-i Nur’a göre, tebliğ ve eğitim süreçlerinde insanların uğraş alanları, geçim kaynakları temel değerleri ve benzeri özgün özelliklerin dikkate alınması gerekir. Bunun yanı sıra muhatabın istidat, bilgi ve hassasiyetlerine dikkat edilmesi gerekmektedir.

6. Said Nursî bir taraftan hakkın hatırının yüce tutulup hiçbir hatıra feda edilememesini söylerken diğer taraftan bunun telkinin nezaket ile yapılmasını benimsemiştir. Ayrıca her söylenenin doğru olması ama her doğrunun da her yerde söylenmemesi gerektiğini ifade etmiştir. 

7. Said Nursî ferdi değil meşverete dayalı şahsi maneviyi esas alan eğitim ve tebliğ metodunu benimser.

8. Risale-i Nur a göre, öğretmenin rolü öğrenme ortağı olup, öğrenmenin ve araştırmanın yollarının açılmasına rehberlik eder. 

9. Risale i Nur sadece kalbin keşif ve zevkleri ile değil belki akıl ve kalbin birlikteliği, beden, ruh ve duyguların dayanışması ile yüksek bir bilinç ve kemal derecesi kazandırır.

10. Bediüzzaman eğitimde kolaylaştırıcı bir uslubu önerir.  Temsil ile açıklama yolunu kullanır. Muhataba pozitif bakışı önerir.

11. Bediüzzaman tebliğ sürecinde, cehennem ateşi ile korkutmak ve cennet ile müjdelemekten ziyade daha dünyada iken iman içinde bir cennet nimetini ve küfür içinde manevi bir cehennemin olduğunu gösterir.

12.Bediüzzaman'ın Medresetüzzehra projesi yüksek bir medeniyeti netice veren muhteşem bir eğitim projesidir.

13.Risale-i Nur, mutlak teslimiyet anlayışı değil, araştırmacı ve eleştirel bir eğitim anlayışı önerir. 

14. Said Nursî şefkat kahramanı olan kadınlar ile çocukların eğitimine özel önem vermiştir.

Üçüncü Masa: “Risale-i Nur’un varlık algısı, insan ve toplum”

Ahmet Çelik (Oturum Başkanı), Dr. Hakan Yalman (Sekreter), Prof. Dr. Mahmut Kaplan, Doç. Dr. Hamit Sarihan, Caner Kutlu, Muhammet Ezber, Mustafa Gökay, Fatih Adak, Mustafa Oral, Nevzat Bayhan, Sedat Dingil, Taha Çağlaroğlu

1. Risale-i Nur; varlığın temel problemleri olan özgürlük, hayatın anlamı, yalnızlık ve ölüme nübüvvet ekseninde çözüm getirmiştir. 

2. Risale-i Nur; insan, kainat ve Allah ilişkisini anlamlandırmada imani ve insani bir dil ve söylem geliştirmiştir.

3. Risale-i Nur, insanlık tarihini nübüvvet ve felsefe anlayışları çerçevesinde değerlendirerek ikisinin birlikteliğinin insanlığın mutluluğuna vesile olacağına vurgu yapmıştır. 

4. Risale-i Nur, madde ve mana bütünlüğünü, akıl ve vahyin birliğini hedefleyen tecdit yaklaşımı ile insanlığa bir çıkış yolu sunmaktadır. 

5. Risale-i Nur, ferdi kemalatın yanısıra bütün insanlığın insaniyet-i kübra manasına ulaşmasını hedefleyen bir bakış açısı getirmiştir. 

6.Batı aklının bilimsel, teknik ve sosyal birikimi ile doğu irfanını bir araya getirmenin zemini olan empatinin, insaniyet-i kübra hizmetine sunulması Risale-i Nur bakışının bir yeniliği olarak kabul edilmelidir.

7. İnsani bir dille önce İslam dünyasında sonra bütün dünyada komşuluk kültürünün geliştirilerek yaygınlaştırılması gereklidir.  

8.Varlığı yok sayan mistik anlayışla maddeyi asıl kabul eden materyalist bakış yerine Risale-i Nur her şeyin O’ndan bilindiği mana-i harfi anlayışını ortaya koymuştur. 

9. Kainatın deşifresi fıtratın okunması şeklinde tanımlanarak varlığın okunmak üzere yazılmış bir mektup, Yaratıcı ile insan arasında bir iletişim vasıtası olduğu ifade edilmiştir.   

10.Risale-i Nur bakışının çağa sunduğu en önemli tekliflerden biri aklın ve vahyin insanlığa ulaşma kanallarının mezcedilmesidir.

11. Risale-i Nur’daki estetik aklı ortaya çıkaracak bir Sanat Enstitüsü’nün kurulması acil ve zaruri bir ihtiyaç olarak değerlendirilmiştir.

Dördüncü Masa: “Risale-i Nur’da Batı ve İttihad-ı İslâm telâkkisi”

Prof. Dr. Ahmet Battal (Oturum Başkanı), İntizam Seyda Durgun (Sekreter), Erdoğan Çelebi (Sekreter), Prof. Dr. Ertan Efegil, Prof. Dr. Hüseyin Uzun, Prof. Dr. Mustafa Alıcı, Doç. Dr. H. Yunus Taş, Doç. Dr. Hüseyin Yıldız, Yrd. Doç. Dr. İlhan Cevheri, Aziz Muhammet Kaya, İslam Yaşar, Şemsettin Çakır

1- Kur'an “Hepiniz Allah'ın ipine sımsıkı sarılın, dağılıp tefrikaya düşmeyin. Yoksa gücünüz elinizden gider” ve “Mü’minler ancak kardeştir. Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin” gibi hükümlerle İttihadı emretmektedir. 

2- Bediüzzaman İslam İttihadının örf ve adetten bir parça olmadığını, aksine, bilhassa ahirzamanın en büyük farz vazifesi olduğuna dikkat çekerek, namaz ve hac gibi diğer farz ibadetlerin hakkıyla ifa edilebilmesi ve makbul olabilmesi için ittihadın ön şart olduğunu içtihat etmektedir. 

3-  Bediüzzaman İslam Birliği için haccın kongre boyutuna dikkat çekmektedir. İslam'ın ittihadının merkezinin Haremeyn-i Şerifeyn olduğunu ifade ederken yeryüzü mescidinde Mekke'yi mü'min kalplerin Hakka yöneldiği bir mihrap ve Medine'yi de halka ve İslam medeniyetine dönük bir Minber olarak tarif etmektedir. 

4- Ümmet bir ferdin veya bir grubun değil, ancak meşveret ve şuraya istinat eden bir büyük temsil heyetinin etrafında birleşebilir. Bu sebeple hilafet bir şahıs tarafından değil ancak en geniş temsil kabiliyetine sahip bir heyet tarafından üstlenilebilir. 

5- İslam Birliğinin tesisine mani olan ve yapıcı eleştiriyi de engelleyen şahsî, cemaatî ve etnik enaniyet duvarlarının ortadan kadırılabilmesi için, bir tecdit eseri olan ve ittihadın da çekirdeği durumunda olan İhlas ve Uhuvvet Risaleleri tüm İslam dünyasına yayılmalı, anlaşılması ve uygulanması sağlanmalıdır. 

6- İnsanlığın tekamül meylinin ürünü olan ve sulh-u umuminin tesisi için gerekli görülen; kuvvetin kanunda olması, adalet, meşveret, hürriyet-i şer'iye ve meşrutiyet-i şer'iye gibi ölçüler, günümüzün evrensel değerleriyle de denktir. 

7- “İttihat cehl ile olmaz. İttihat, imtizac-ı efkârdır” diyen Bediüzzaman,  ittihadın ilim ve fikirlerin uzlaşmasıyla olacağını bildirmekte ve bunun için Medresetüzzehra projesinin önemine dikkat çekmektedir.

8- Bediüzzaman, İslam ülkeleri ve halkları arasında kardeşliği savunurken, aynı zamanda bu ülkeler ve halklar arasında kültürel, diplomatik ve ekonomik işbirliğini bir ara basamak olarak öngörmektedir.

9- Cihadın manevi cihad biçiminde olacağına dikkat çeken Bediüzzaman, İslam aleminin birleşmesi için de İslam'ın yayılması için de öncelikli olanın hal ve dil ile yapılan nasihat olduğunu ifade etmektedir. 

10- Irkçılık ve menfi milliyetçilik fikri İslam Birliğinin önündeki en önemli engeldir ve Batının artık terk ettiği türden bir Batı hastalığıdır. 

11- Bediüzzaman Batı'ya toptancı bir bakışla yaklaşmamakta, vahye istinat eden ve insanlığa faydalı bilimsel gelişmelere ön ayak olan Birinci Avrupa ile materyalizmden aldığı menfi dersle insanı ahlaksızlığa ve dinsizliğe sevk eden ikinci bozuk Avrupa'yı birbirinden ayırarak birinci Avrupa telakkisi ile işbirliğini öngörmektedir.

12- Avrupa Birliği ideoloji karşıtı bir kurumsal yapıdır. İslam dünyasındaki müstebit ideolojilerden kurtulmak için AB ile işbirliği faydalı ve hatta gereklidir. Bu durumun bilhassa Türkiye^deki dinî gruplarca doğru şekilde anlaşılması gerekir. 

13- Arap baharının gerçek bir bahar olabilmesi için Bediüzzaman'ın ortaya koyduğu çözüm yollarının anlaşılması ve bilhassa cehalet zaruret ve ihtilafa karşı marifet sanat ve ittifak silahlarıyla cihat edilmesi önemlidir.

14- İttihad-ı İslam dünya üzerinde bölücü ve korkutucu bir pakt değil, bilakis global düzeyde  barışı hedefleyen ve İslam olmayanları da memnun eden ve rahatlatan bir huzur ve güven birliğidir.

Beşinci Masa: “Risale-i Nur’da Batı ve İttihad-ı İslâm telâkkisi”

Prof. Dr. Mehmet İpçioğlu (Oturum Başkanı), Sebahattin Yaşar (Sekreter), Prof. Dr. İsmail Latif Hacınebioğlu, Prof. Dr. Ömer Önbaş, Doç. Dr. Muhammet Gür, Doç. Dr. Osman Özkul, Yrd. Doç. Dr. İbrahim Erşahin, Ali Ferşadoğlu, Ekrem Hamza Alşan, Hasan Küçükçopur, İbrahim Şengün, Mehmet Ali Kaya, Melihcan Daşdelen, Ümit Acar

1. Bediüzzaman, Risale-i Nurla Esma-i Hüsna aynasında ilimlerin diliyle iman hakikatlerini izah ve ispat ederek, en büyük tecdidi yapmıştır.

2. Kur’an ve hadisi doğru anlamanın, özümsemenin; metotlarını, prensiplerini ve formüllerini ihtiva eden Risale-i Nur; iman, ibadet ve ahlaka dair meseleleri akli, mantıki, ilmi ve şuhudi delillerle ispat ve izah etmiştir.

3. Bediüzzaman, Kur’an’ı anlama ve anlatmada getirdiği yenilik ile geniş kitlelere kolayca ulaşabilmiş, büyük bir hizmetin banisi olmuştur. Bu hizmetin metodu tecdid vasfı gereği; statik değil, dinamik bir yapıya sahiptir.

4. Risale-i Nur, Kur’an ve Sünnet-i Seniyye ışığında duyguları ifrat ve tefritten (aşırılıklardan) arındırıp, sırat-ı müstakime yönlendirerek, aklı takviye, kalbi tasfiye ve nefsi terbiye etmeyi hedeflemiştir.

5. Bediüzzaman, insanlığı maddi ve manevi felaket ve toplumsal bunalımlara iten imansızlığın dayandığı ateizm, ahlaksızlığın dayandığı hedonizm ve enaniyetin dayandığı egoizmin esaretinden kurtarmanın çaresini; imanı tahkim ve takviye ederek, ahlak-ı İslamiyeyi tesis ve insanlığı ubudiyet bağı ile Allah’a bağlamak olarak göstermiştir.

6. “Bu asırda hissiyat-ı insaniye akıl ve fikre galebe ettiğinden ehl-i sefaheti sefahetten kurtarmanın çare-i yeganesi, aynı lezzetinde elemini gösterip hissini mağlup etmektir.” diyen Bediüzzaman, günahlardan uzak durabilmenin yolunu da göstermiştir.

7. Risale-i Nur, imanın içindeki lezzeti ve günahların içindeki elemi aynı anda akla ve kalbe göstererek, insanı günaha sevk eden hisleri mağlup eden bir model sunmuştur. Bu model, ‘şunu yap, bunu yapma’ demekten ziyade; iyi ve kötü şeyleri yaptığında ortaya çıkacak güzel ve kötü sonuçları hissettirerek, çağımız insanına, “günahların ve fenalıkların ve haram lezzetlerin içinde manevi elim elemleri gösterip, hasenat ve güzel hasletlerde ve hakaık-ı şeriatın amelinde cennet lezaizi gibi manevi lezzetler bulunduğunu ispat ediyor”.

8. Bediüzzaman, iman ve ahlak esaslarını yok etmeye çalışan dehşetli cereyanlar karşısında, şahıs dâhî de olsa mukabele edemeyeceğini bildirerek, ‘meşverete dayalı, şahs-ı manevi modeli’ni geliştirmiştir.

9. Ahlaki çözülmenin nedenlerinden olan şükürsüzlük, tatminsizlik, buhranlar, toplumdaki kötü alışkanlıklar, cinayetler gibi sonuçlar, Bediüzzaman’ın iktisadı esas alan kanaat, şükür ve istiğna düsturlarıyla tedavi edilmiş, tüketim toplumunun manevi olarak çökerttiği insanın iman ve ahlaki bünyesinin yeniden hayat bulması sağlanmıştır.

10. Bediüzzaman’a göre, hürriyet imanın bir hassasıdır. ‘İman ne kadar mükemmel olursa, hürriyet o nispette parlar.’ Böylece, insanın zillete düşmeden, ahlaki prensiplerden taviz vermeden, izzetle yaşaması mümkün olur.

11. Helaket ve felaket asrının müceddidi olarak, İslam dünyasının hastalıklarını teşhis eden Bediüzzaman, bu hastalıklardan kurtuluşun, Müslümanların Asr-ı Saadetteki ahlaki ilkeleri yeniden kazanmasıyla mümkün olacağını ve sadece Müslümanların değil, insanlığın kurtuluşu için bu ilkelere uymanın zorunluluğunu belirtir. Bu durumda, “Eğer biz ahlak-ı İslamiyenin ve hakaik-i imaniyenin kemalatını efalimizle izhar etsek, sair dinlerin tabileri elbette cemaatlerle İslamiyete girecekler.’ der.

12. Cihanşumül bir iman ve ahlak dili kullanan Bediüzzaman, bütün insanlığa hitap ederek, problemlerin çözümünü ve genel barışı sağlayacak prensipleri ortaya koymuştur. İnsanlığın saadeti, bu esaslara uymakla mümkündür.

Haber: Mücahit Çakır / Habibe Işık
Fotoğraflar: Erhan Akkaya / Mustafa Sait Önal

Haber Merkezi