Türkiye’nin bugünkü MGK toplantısıyla IKBY’ye karşı ekonomik açıdan özellikle enerji alanında Erbil’i zor durumda bırakabilecek yaptırımlar uygulamaya başlayabileceği tartışılıyor. Açık veriler itibariyle Türkiye’nin 22 Mayıs 2014’te boru hattıyla ilk petrol nakliyesini IKBY’den gerçekleştirdiği görülüyor. Ancak boru hattı dışında yıllardır tankerler aracılığıyla Habur Sınır Kapısı vasıtasıyla petrol ticareti Erbil – Ankara arasında sürdürülüyor. Öte yandan Türkiye’nin Kürt Sorunu’nun çözümü sürecinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Diyarbakır’da Mesut Barzani’yi ağırlaması, Suriye’de Kobani’nin savunulması için Peşmerge’nin Türkiye üzerinden geçiş yapması gibi olaylar ile vurgulanan yakın siyasi diyaloglar da söz konusuydu. Şimdi Türkiye’nin, son yıllarda Bağdat’ın itirazlarına rağmen yakınlaşma politikası izlediği IKBY’nin bağımsızlık yolunda 25 Eylül’de referandum kararı alması dolayısıyla nasıl bir strateji izleyeceği merak ediliyor.

MGK’da alınacak tedbirler iç politikaya yönelik

Türkiye’nin yaptırım anahtarı olarak olarak “ekonomi” işaret edilirken; enerji alanındaki ticari ilişkiler konusunda Türk Hükümeti’nin sözlü açıklamalardaki gibi sert tepki vermeyeceğini düşününler de söz konusu. O isimlerden birisi de Türkiye’nin petrol meselesini yöneten kurum olan kısa adıyla TPAO’da (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) yöneticilik görevi yapmış, TMOBB Petrol Mühendisleri Odası Eski Başkanı Necdet Pamir. Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Pamir, Barzani’nin bağımsızlık referandumuna yönelmesine yol açan süreçteki gelişmelerde AKP Hükümeti’nin rolü bulunduğunu düşünüyor. IKBY’nin petrol kaynağına dayalı ekonomisini Irak anayasası ve yasalarına aykırı şekilde mevcut AKP Hükümeti’nin katkısıyla geliştirdiğini kaydeden Pamir, “Barzani’nin ekonomik yönden güçlenmesinde ve cesaret bulmasında en önemli unsurlardan birisi AKP Hükümeti’nin komşu devlet Irak’ın hukukuna, egemenliğine, toprak bütünlüğüne aykırı uygulamaları geliyor. Dolayısıyla MGK’da alınacak tedbirleri, son derece geç ve biraz da iç politikaya yönelik tedbirler olarak görüyorum. MGK kararlarıyla ‘Tavşan kaç, tazı tut’ cinsinden bir takım açıklamalar olabilecektir” dedi.

Türkiye’nin Erbil ile petrol antlaşması nasıl?

Türkiye’nin IKBY’den petrol ihracatı ile ilgili kesin rakamlara ulaşılmakta güçlük yaşandığını da aktaran Pamir, Hazine Müsteşarlığı kayıtlarında “gizli veri” kavramı oluşturularak Erbil ile yürütülen enerji ticaretine ilişkin rakamlara adeta perdeleme uygulandığı görüşünde. Irak – Türkiye Ham Petrol Boru Hattı Antlaşması’nı anımsatan Pamir, “BM hesabı yerine paraları Halkbank’a yatırdığınızı da dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız söylüyor. Halbuki Türkiye ile Irak arasındaki anlaşma böyle değil. Bu arada devletler, devletler ile anlaşma imzalar. Resmî Gazete’de yayımlanan ikili antlaşmadaki 7.maddesinde; ‘Türk toprakları içinde nakliye, pompalama, yükleme işlemlerine kefil olduğu için Irak’tan gelen ham petrolün tüm depolama, ihraç merkezleri ile terminalde (Adana-Ceyhan) Irak tarafı direktiflerine uyacaktır.’ deniliyor. Türkiye adına bunun tam tersini yapıyorsunuz, iş işten geçtikten sonra, Barzani kendinde bu hakkı gördükten sonra tepki vereceğiz diyorsunuz” ifadelerini kullandı.

İdlib’e asker göndereceğiz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Reuters haber ajansına verdiği röportajda Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki İdlib’de Rusya aracılığıyla yapılan anlaşma kapsamında asker konuşlandıracağını söyledi. Erdoğan, Washington’u Suriye’de IŞİD’le mücadele ederken YPG’yi silâhlandırmanın Washington ve müttefiklerine zarar vereceği konusunda uyardı. Türkiye, YPG’yi PKK’nın Suriye’deki uzantısı olarak görüyor. Erdoğan, röportaj sırasında Almanya ile siyasî ilişkilerin iyiye gideceğini umduğunu söyledi, ancak Alman Başbakan Angela Merkel’in Türkiye’yi ve politikalarını eleştirmekten vazgeçmesi gerektiğini ekledi. Erdoğan, Rusya’dan S-400 füzelerinin satın alınmış olmasına rağmen Türkiye’nin NATO ile bağlarının güçlü olduğunu belirtti.