Dünyanın önde gelen sivil toplum kuruluşu Freedom House, 2015 yılı dünya özgürlük raporunu açıkladı. Özellikle yolsuzluk olaylarını kapatma amacıyla Türkiye’de özgürlüklerin kısıtlandığı belirtilen raporda 17 Aralık sonrası yaşanan baskı ve hukuksuzluklara geniş yer verildi. Özgürlük puanı 60’tan 55’e düşen Türkiye, Burkina Faso, Mozambik ve Papua Yeni Gine ile aynı kategoride yer aldı. Washington merkezli kuruluşun yıllık raporunda otoriter rejimlerin terör saldırıları gerekçesiyle daha da agresifleştiğine de dikkat çekildi. Raporda, geçtiğimiz bir yıl içinde küresel düzeyde siyasi haklar ve sivil özgürlükler konusunda ‘‘rahatsız edici düşüş’’ yaşandığı belirtildi; ayrıca hürriyetler konusundaki küresel düşüşün son 9 yıldır devam ettiğine dikkat çekildi.

MEDYAYA MÜDAHALE ARTIYOR

Freedom House, Türkiye’nin özgürlükler geriye gitmesinin sebeplerini ele alırken, hükümetin yolsuzluk olaylarını kapatmak amacıyla Türkiye’yi müttefiklerinin ikazlarına rağmen demokratik normlardan çok uzağa sürüklediği kaydedildi. Raporda Erdoğan’ın cumhurbaşkanı seçildikten sonra hükümete alternatif ‘‘gölge kabine’’ oluşturduğu da raporda yer aldı. Hükümetin medyada menfi gördüğü yazılar için dava açtığını da kaydedilen raporda;, medyaya baskının giderek arttığına vurgu yapan Freedom House, bu yaptırımların devlet medyasına bile yansıdığını yazdı. Rapor, Erdoğan ve hükümetinin mart ayında YouTube ile Twitter’ı yolsuzluk tapeleri gerekçesiyle kapadığını hatırlattı. Nisan ayında ise bu iki sosyal medya kuruluşunun Anayasa Mahkemesi kararıyla yeniden açıldığı; ancak Türk hükümetinin kurduğu özel mahkemeyle bu kurumları baskı altında tutmayı sürdürdüğü ifade edildi. 

ERDOĞAN VE SİSİ AYNI KATEGORİDE

Raporla ilgili değerlendirme yapan Freedom House Başkan Yardımcısı Arch Puddington, demokratik kazanımların küresel düzeyde son 25 yılın en büyük tehdidiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Puddington, “Demokratik değer ve idealler üzerine inşa edilmiş hükümetler ve uluslararası sistem son 25 yıldır hiç olmadığı kadar tehdit altında’’ dedi. Geçtiğimiz birkaç yıla kadar en otoriter rejimlerin dahi uluslararası anlaşmalara saygı duyduğuna dikkat çeken Puddington, ‘‘Bugün iktidar partileri, tek parti ve üstünlüğünü pekiştirmek için temel diplomatik ilkeleri dahi kısıtlamayı göze alıyor” ifadesini kullandı. Geçtiğimiz yıl demokratik kazanımların geriye gitmesinde Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının etkili olduğu belirtilen raporda son bir yıl içinde demokratik standartlarda düşüş yaşanan ülkeler örneklemesinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan birlikte zikredildi. 

89 ÜLKE ÖZGÜR, 55 ÜLKE YARI ÖZGÜR

Rapora göre dünya genelinde 195 ülkeden 89’u ‘özgür ülke’ durumunda. Türkiye’nin de içinde yer aldığı yarı özgür ülke sayısı ise 55. Özgür olmayan ve özgürlük konusunda ‘‘kötünün de en kötüsü’’ olan ülke sayısı 51. Raporda dikkat çekilen diğer hususlar şöyle: Geçtiğimiz yıl özgürlükler konusunda düşüşün en fazla yaşandığı bölge Asya-Pasifik oldu. Türkiye, Rusya, Nigerya, Tayland, Mısır, Azarbeycan, Kenya ile Venezuela gibi bölgesinde ekonomik olarak güçlü ve etkili olan ülkelerde özgürlükler geriye gitti. İfade hürriyeti, sivil haklar ve hukukun üstünlüğü konularında önceki yıllara oranla geçtiğimiz sene daha fazla kayıplar yaşandı. Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesi özgürlüklerde geriye gidiş bakımından dünyanın en kötü bölgesi olarak tanımlandı.

DOMİNİK CUMHURİYETİ BİLE TÜRKİYE’DEN İLERİ

Raporla birlikte yayınlanan dünya özgürlük haritasında Türkiye ‘kısmen özgür ülkeler’ listesinde yer aldı. Türkiye’nin yanı sıra bu kategoride Papua Yeni Gine, Nijerya, Burkina Faso, Nijer, Mali, Fildişi Sahilleri, Kolombiya, Ekvador, Meksika, Honduras, El Salvador, Tanzanya, Mozambik, Paraguay, Bolivya, Pakistan, Nepal, Madagaskar, Bangladeş gibi ülkeler yer aldı. Avrupa ülkeleri arasında Türkiye ile aynı klasmanda Ukrayna, Makedonya ve Bosna Hersek yer aldı. Avrupa’nın özgürlükler konusunda en kötü ülkesi ise eski Doğu Bloku ülkesi Belarus gösterildi. Belarus, özgürlükler sıralamasında ‘‘Kötünün de en kötüsü’’ kategorisinde gösterildi.