Suriye´deki ateşkesin kefili olan Rusya, Türkiye ve İran´ın, Suriye´de güvenli bölge oluşturulmasına ilişkin memorandumu imzaladığı belirtildi.

Suriye muhalefet heyetinden bazı üyelerin imza törenine müdahale ettikleri, bazı muhaliflerin salonu terk ettikleri de öğrenildi.

Yaşanan bu olaya rağmen muhaliflerin çoğu salonda kaldı. Memoranduma göre, Suriye’de direk silahlı çatışmaların önlenmesi amacıyla 4 güvenli bölge kurulacak. Suriye ateşkes rejiminin kefil ülkelerinin iş grubunun, 22 Mayıs tarihine kadar güvenli bölgelerin haritadaki yerlerinin belirlenmesi gerektiği kaydedildi. Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada çatışmasızlık bölgeleri “Suriye’nin İdlib vilayetinin tamamı, Lazkiye, Halep ve Hama vilayetlerinin belli bölümleri, Humus vilayetinin belli bölümleri, Şam/Doğu Guta bölgesi ve Deraa ve Kuneytra vilayetlerinin belli bölümleri” olarak açıklandı. Rusya´nın Astana görüşmeleri heyeti başkanı Aleksandr Lavrentyev, Rusya´nın, Suriye konusunda, İran ve Türkiye ile yoğun çalışmayı, ABD ile temasları pekiştirmeyi, Suudi Arabistan, Mısır ve Katar ile Suriye barış süreci üzerinde çalışmayı planladığını açıkladı.

Yükler Türkiye’nin üzerine bindi

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında AKP’nin Suriye politikasının sıfırladığını ve yüklerin Türkiye üzerine bindiğini savunarak “Suriye konusu uluslar arası toplumun iki yüzlülük yaptığı bir konu haline gelmiştir. Suriye konusu iki yüzlü siyasete alet olan bir konu. AKP’nin Suriye politikası sıfırlamış ve yükler Türkiye’nin üzerine binmiştir. Suriye’de bundan sonraki dönemde Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlamak için çalışacak kuvvetler araziden çekiliyor. Öncelik şu olmalı: Biz daha önceden de söyledik. Siz Sincar’a operasyon yaptığınız zaman ABD tarafından eleştirilmek istenmiyorsanız veya Suriye’nin başka bölgelerinde konuşlu birlikleriniz sorun yaşamasını istemiyorsanız bugün arazide en güçlü olan Esad yönetimiyle bir kanal açın ve uluslar arası meşrûiyet açısından kimseye eyvallahınız olmasın. 

Muhalefet anlaşmaya onay vermedi

Görüşmelere katılan Suriye’deki silâhlı muhalefetin temsilcileri ise, çatışmasızlık bölgeleri teklifini reddettiklerini duyurdu. Muhalefeti temsilen Astana’daki görüşmelere katılan Osama Abu Zaid, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, “Suriye’nin bölünmesine karşıyız” dedi. Osama Abu Zaid, İran’ın garantör olduğu bir anlaşmaya onay vermeyeceklerini de kaydetti.

Koalisyon uçakları uçmayacak

Türkiye, Rusya ve İran’ın Kazakistan’ın başşehri Astana’da imzaladığı ve Suriye’de dört ‘çatışmasızlık bölgesi’ kurulmasını öngören muhtırada bölgelerin güvenliğinin garantör ülkeler tarafından sağlayacağı belirtiliyor. Rusya ayrıca bu bölgeler üzerinde ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyona ait uçakların uçamayacağını da söylüyor. Muhtıra, çatışmasızlık bölgelerinin sınırları boyunca ‘güvenlikli bölgeler’ oluşturulması öngörülüyor ve bölgelerin idaresini, garantör ülkelerin birlikleri sağlayacak.

“Rusya, yeniden eski statükoyu kurmak istiyor”

Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtlayan Yakın Doğu Haber sitesi Genel Yayın Yönetmeni Alptekin Dursunoğlu, “çatışmasızlık bölgeleri” kavramını eski sürecin yeni bir formla tekrar düzenlenmesi olarak tarif ediyor. Dursunoğlu, “Astana’da kabul edilen ateşkesten sonra IŞİD’le birlikte terör örgütü ilan edilen Nusra, Suriyeli muhalifleri hain ilan etti. Ve sahada çatıştılar. Birçok muhalif grup, sahada IŞİD’den sonra en güçlü yapı olan Nusra saflarına geçti. Heyet-i Tahrir-i Şam adıyla bir örgüt de kuruldu. Ama Nusra’nın Şam’ın Cober ve Kabun semtlerine başlattığı saldırılara Suriyeli muhalifler destek verince sahadaki durum değişti. Ancak ABD’nin saldırısı devam etmeyince o süreç devam edemez hale geldi. Şimdi Rusya o eski statükoya ivme kazandırarak yeniden üretmeye çalışıyor” dedi. Dursunoğlu, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘Biz Türkiye olarak üzerimize düşeni yapmaya hazırız’ dedi. Ancak ABD, Türkiye’nin beklediği hamleleri yapmadı. Böylelikle Türkiye, 200 yıldır sürdürdüğü denge politikasına geri döndü. Bu anlaşma yürürlüğe girerse Suriye’de Nusra ve müttefikleri ile Suriyeli muhalifler arasında yeniden çatışmalar başlar. Türkiye’de ikinci Halep pozisyonuna döner.” dedi.

6 ay geçerli olacak

Muhtırada yer alan unsurlar: 

Suriye rejimi ile ateşkese katılan veya katılacak silahlı muhalif gruplar arasında, hava unsurları dahil olmak üzere her türlü silahlı saldırı durdurulacak. Çatışmasızlık bölgelerinin sınırları boyunca çatışan taraflar arasında karşılıklı olayların ve çatışmaların engellenmesi amacıyla “güvenlikli bölgeler” kurulacak. Güvenlikli bölgelerin içinde silahsız sivillerin geçişinin sağlanması, insani yardımların iletilmesi ve ekonomik faaliyetlerin devamı için “kontrol noktaları” bulunacak. Güvenlikli bölgelerde ayrıca ateşkese riayet edilmesinin sağlanması amacıyla “gözlem noktaları” yer alacak. Kontrol ve gözlem noktalarının faaliyet göstermesi ve güvenlikli bölgelerin idaresi, garantör ülkelere ait birliklerce uzlaşı temelinde sağlanacak. Gerektiği hallerde garantör ülkelerin uzlaşmasıyla üçüncü taraflar konuşlandırılabilecek. Geçici bir önlem olduğu belirtilen çatışmasızlık bölgeleri ve güvenlikli bölgeler, ilk etapta 6 ay geçerli olacak. Garantör ülkelerin uzlaşması halinde bu süre otomatik olarak uzatılacak. Çatışmasızlık bölgelerinde, insani yardımların en hızlı şekilde ulaştırılması sağlanacak. Sivillerin en temel ihtiyaçlarının karşılanması ve tıbbi yardımın ulaştırılması için şartlar oluşturulacak. Su ve elektrik dağıtımı gibi temel altyapı tesislerinin tekrar işler hale gelmesi için önlemler alınacak. Mültecilerin ve ülke içinde yerinden olmuş kişilerin dönmesi için gerekli şartların tesisi sağlanacak.