Türkiye ile Katar arasında 2016 yılında imzalanan ancak henüz onaylanmamış olan askeri anlaşmalar gündemin ön sıralarına çekildi ve bu anlaşmalardan ikisi Genel Kurul’da 7 Haziran günü kabul edildi. Anlaşmalardan biri, Türk Silâhlı Kuvvetleri’nin Katar’ın başkenti Doha’da kurduğu askeri üssün amacını, kapsamını, burada bulunduracağı personel ile ekipmanların ayrıntılarını içeriyor. Buna göre şu anda Katar’da inşa edilmiş askeri üste 200 olan Türk Silâhlı Kuvvetleri gücünün mevcudiyeti 3 bin ila 5 bine yükselebilecek. Meclis’te kabul edilen diğer anlaşma ise Türkiye ile Katar arasında jandarma eğitim ve öğretimi konusunda yapılan protokolü içeriyor. Peki, 7 ülkenin Katar’a uyguladığı diplomatik tecridin ardından alınan bu karar diğer ülkeler tarafından nasıl yorumlanır?

Hiçbir devletin böyle bir lüksü yok

Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Faik Demir’e göre, esas sorulması gereken soru “Suudi Arabistan eğer Katar’ı ilhak ederse ya da Katar’a saldırırsa kim devreye girecek ve kim nasıl tepki verecek?” Burada Rusya ve İran’ın tavrının önemli olabileceğini söyleyen Demir, esas konunun Türkiye’nin ne yapacağı değil Suudi Arabistan’ın nasıl bir tavır takınacağı olduğunu söyledi. “Körfezi bir bütün olarak; 50 milyon nüfuslu bir coğrafya olarak değerlendirmek lazım” diyen Doç. Dr. Ali Faik Demir, bu Körfez ülkelerinin içerisinde en güçlüsünün de Suudi Arabistan olduğunu belirtti. Amerika’nın Sesi’nde yere alan habere göre, Türkiye ile ekonomik ilişkiler bakımından Suudi Arabistan’ın büyük bir öneminin olduğunun altını çizen Demir, Türkiye’nin Katar’la da büyük yatırım ilişkilerinin olduğunu ancak Türkiye dahil hiçbir devletin Katar ya da Suudi Arabistan için diğer Körfez ülkelerini harcama gibi bir lüksünün olmadığını belirtti.

Ortadoğu’da barışın anahtarı olabilecek bir ülke 

Doç. Dr. Ali Faik Demir, “Şunu da hatırlatmak lâzım. Bir tarafta Katar, diğer tarafta Körfez ülkelerinin bütünü duruyorsa çok dikkatli davranmak gerekir. Yani hiçbir devlet hem yatırım hem ekonomik ilişkiler açısından Körfez’i tamamen karşısına alarak Katar’ın yanında olma cesaretini gösteremez” dedi. Doç. Dr. Ali Faik Demir, “Türkiye, Müslüman dünyanın, Orta Doğu’nun önemli bir gücü olma konumunu, Amerika ve Batı ile ilişkilerini, hatta Rusya ile ilişkilerini, özellikle de İran’la hassas dengeleri dikkate alındığında Ortadoğu’da barışın ve bir çok konunun anahtarı olabilecek bir ülke” görüşünü savunuyor.

***

Asker gönderilmesini doğru bulmuyorum

ÜSKÜDAR Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mithat Baydur, Katar krizinin içinde bölgeye sirayet etme ve daha geniş yayılma potansiyeli taşıyan bir kriz olduğunu o yüzden taraf olmak yerine bir takım arabulucu ve yapıcı bir rol üstlenmek gerektiğini söyledi. Katar krizinde daha ölçülü adımlar atılması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Baydur, “Ortadoğu’ya Türkiye’nin açılması ayrı bir şeydir, saçılması ayrı bir şeydir. Türkiye’nin açılayım derken saçılma tehlikesini görüyorum. Katar’a asker gönderme projesi doğru bir proje değildir. Daha ölçülü adımlar atılması lazım. Hiç yan yana gelmeyecek ülkeler yan yana gelebiliyor. Çok farklı ittifaklar olabiliyor. Daha soğuk kanlı davranarak, gelişmeleri çok iyi okumak lazım. Katar krizinde çok acele etmemiz gerekiyor. Batı dünyasını da karşımıza almamalıyız” açıklamalarında bulundu.