Bu hâtıraları naklederken, tahmîn edileceği gibi yazılı bir belgeye değil, çocukluğumun 5-10 yıllık aklımda kalan sahnelerine dayanmakta olduğumdan, hâdiseleri gerçek şekli ile tasvîr edememiş olabilirim. Belki, anlattıklarıma hayâl ve yorumlarım karışmıştır. Ancak, yaşıtlarımın da tasdîk edecekleri üzere, Anadolu’nun hemen bütün mahallerinde hayat bu ve buna yakın bir şekilde ve geçmekte idi.
Maddî bakımdan halkın ekserîsi fakîrdi. Kurtuluş Savaşını tâkip eden yıllarda sosyal çalkantılar devam etmişti. Birinci Dünya Savaşının yakıp yıktığı memlekette hem yokluk, hem cehâlet hâkimdi. Üstelik korku ve istikbâl endîşesi de sürmekteydi.
Baskıcı bir idârenin çeşitli dayatmaları, İkinci Dünya Savaşının tehdîdleri altındaki memleketimizi ve milletimizi iyice sıkmaktaydı. Çok partili hayata geçilmesine rağmen halkın irâdesinin sandığa yansıtılmasının engellenmesi ümitleri kırıyordu. Herkes nefsini ve âilesini geçindirmek ve muhafaza etmek derdinde idi.
Tam bu sıralarda vatanımızın bir çok bölgesinde vukû bulan yer sarsıntıları yüzünden binlerce insan ölmüş ve evler yıkılmıştı. Maddî sıkıntı ve yıkıntılar mânevî tahrîbâtı daha derinleştirmekte idi. Çok uzaklarda parlayan yıldızlar gibi, Anadolu’nun ücrâ köşelerinde başlayan pasif mukavemetle îmân ve Kur’ân hizmeti yapan insanlar, ümitleri canlandırıyor ve istikbâl hakkında müjdeler veriyordu.
En son 1950 yılında yapılan seçimde Demokrat Partinin iktidâr olması ile başlayan ferâh ve refâh devri, maalesef, ancak on yıl sürebildi. Yine de bu süre zarfında çilekeş Anadolu insanı hürriyeti, medeniyeti, iktisâdî inkişâfı tadıp tanıyabildi ve geçmiş yirmi beş yıla göre çok râhat bir ömür sürdü.
İşte, çocukluğumun bu mes’ut devreye rastlaması dolayısıyla, Ramazan ayında olduğu gibi, diğer zaman dilimlerinde de unutulmayan hâtıralar ömrüm boyunca hazla andığım zamanlar oldu.