AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Füle, “Erdoğan’ın Ermenilere ilişkin açıklamasını memnuniyetle karşılıyorum. Barışma kilit AB değeridir. Bu ruha uygun adımların takip edeceğini umuyorum” derken, Alman Süddeutsche Zeitung gazetesi Ankara ile Erivan arasında 2009’da ilişkileri normalleştirme amacıyla protokol imzalandığını, ancak daha sonra sürecin donduğunu hatırlatarak, “Erdoğan’ın ifadelerinin ilişkileri iyileştirip iyileştiremeyeceği belirsizliğini koruyor” yorumu yaptı.
Erdoğan taziyelerini iletmişti
Başbakan Erdoğan 9 dilde yayımlanan mesajında, “Kadim ve eşsiz bir coğrafyanın benzer gelenek ve göreneklere sahip halklarının, geçmişlerini olgunlukla konuşabileceklerine, kayıplarını kendilerine yakışır yöntemlerle ve birlikte anacaklarına dair umut ve inançla, 20. yüzyılın başındaki koşullarda hayatlarını kaybeden Ermenilerin huzur içinde yatmalarını diliyor, torunlarına taziyelerimizi iletiyoruz” demişti. 1915 olaylarının bilimsel bir şekilde incelenmesi için ortak bir tarih komisyonu kurulması önerisinin yinelendiği açıklamada, Türk, Ermeni ve uluslar arası tarihçilerin yapacağı çalışma, 1915 olaylarının aydınlatılmasında ve tarihin doğru anlaşılmasında önemli bir rol oynayacaktır. Bu çerçevede arşivlerimizi bütün araştırmacıların kullanımına açtık” ifadelerine yer verilmişti.
2. Ermeni açılımının arkası gelecek mi?
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 1915 olaylarına ilişkin yayımladığı mesaj dünya basınında geniş yer buldu. Genel itibariyle memnuniyetle karşılanan açıklama, kimi çevreler tarafından yeterli görülmezken, muhalefetten sert eleştiriler aldı. Erdoğan’ın 9 dilde yayımlanan açıklamasını değerlendiren Alman Süddeutsche Zeitung gazetesinin internet portalında “Erdoğan ilk kez Ermenilere taziyelerini sundu” başlıklı haberde, gelişme “sürpriz” olarak nitelendirildi. Mesajın ayrıntılarına yer verilen haberde, Başbakan Erdoğan’ın önceki liderlere göre uzlaşmacı bir ton kullandığına dikkat çekildi. Ankara ile Erivan arasında 2009’da ilişkileri normalleştirme amacıyla protokol imzalandığına ancak daha sonra sürecin donduğuna işaret edilen haberde, “Başbakan Erdoğan’ın ifadelerinin Türkiye ile küçük komşusu Ermenistan arasında ilişkileri iyileştirip iyileştiremeyeceği belirsizliğini koruyor” değerlendirmesi yapıldı. Gazetenin haberinde 1915’te yaşanan olayların niteliği ve kurbanların sayısının bugün de tartışmalı olduğu, Ermenistan’ın soykırım iddialarının Türkiye tarafından kabul edilmediği kaydedildi.
ABD ve AB’den olumlu açıklamalar
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, Erdoğan’ın açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını, bunu tarihî ve olumlu bir adım olarak gördüklerini belirtti. Psaki, “Başbakan Erdoğan’ın, Ermenilerin 1915 yılında yaşadığı acıları kamuoyu önünde tarihi kabulünden memnuniyet duyuyoruz. Bunun, gerçeklerin tam, dürüst ve adil şekilde kabul edilebileceğine yönelik olumlu bir işaret olduğuna inanıyor, Türkler ve Ermeniler arasındaki uzlaşı sürecini ileriye götüreceğini umuyoruz” dedi.
Füle: Barış kilit AB değeridir
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 1915 olaylarına ilişkin mesajını memnuniyetle karşıladı. AB Komisyonu’nun genişleme ve komşuluk politikasından sorumlu üyesi Stefan Füle, Twitter mesajında, “Başbakan Erdoğan’ın Ermenilere ilişkin açıklamasını memnuniyetle karşılıyorum. Barışma kilit AB değeridir. Bu ruha uygun adımların takip edeceğini umuyorum” ifadelerine yer verdi.
‘Katledilen 518 bin Müslüman’dan bahsetmedi’
Başbakan’ın 99 yıl önce yaşanan olaylarda ölen Ermenilere taziye niteliğindeki açıklamasına muhalefetten tepki geldi. MHP Grup Başkanvekili Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, Başbakan’ın açıklamasında Ermeni çetelerince katledilen 518 bin Müslüman’dan bahsedilmediğini, söyledi. Halaçoğlu, Müslümanlar katledilirken bir yandan da Akdamarlar Kilesi’nde genç kız ve kadınlara tecavüz edildiğini hatırlattı. Başbakan’ın açıklamasına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Halaçoğlu, şunları kaydetti: “Başbakan bu açıklamasında ‘Her din ve milletten milyonlarca insanın hayatını kaybettiği 1. Dünya Savaşı esnasında, tehcir gibi gayr-ı insanî sonuçlar doğuran hadiselerin yaşanmış olması...’ gibi bir tanımlama yaptı. Sayın Başbakan her nedense Ermeni çetelerince katledilen 518 bin Türk ve Müslüman’dan bahsetmedi.”