Birincisi: Servet dağılımını dengelemektir. “Allah rızk konusunda bazılarını bazılarından üstün kılmıştır.”1 Yüce Allah zorlama olmaksızın zenginden yoksula mal akışını sağlamak için “dilenen ve mahrum olanlar için belli bir hak”2 belirlemiştir. Mü’minleri de “Sahip oldukları mallarda muhtaç ve mahrum olanın hakkını unutmayan kimseler”3 olarak vasıflar.
İkincisi: Sosyal dayanışmayı sağlamak, servetin yalnız zenginler arasında dönüp dolaşan bir güç olmasını önlemektir. Nitekim yüce Allah yine “Bu mallar içinizde zengin olanların arasında elden ele dolaşan bir mal olmasın için”4 buyurur. Peygamberimiz de (asm) “Mallarınızı zekâtla koruyun, hastalarınızı sadaka ile tedavi edin. Gelecek belâ ve musîbetlerden duâ ile Allah’a iltica edin” “Namaz imanın direği, cihad amelin zirvesi, zekât ise bu ikisinin arasındadır”5 buyurarak bunu anlatmıştır.
Zekâtı vermemek umumî musîbetlere vesiledir. Çünkü Allah vermediği nimetin karşılığını istemez ve istemiyor. Kendi verdiği malından kırkta bir veya onda bir zekât istemektedir. Çoğunluk bu emre imtisal etmezse yüce Allah cimrilik, mal sevgisi ve tamahkârlık gibi hataların cezası olarak yine aynı cinsten bir ceza verdiğini Bediüzzaman ifade etmektedir. Kendi arzumuzla ibadet için vermediğimiz malın birikmiş zekâtını bir musîbet ile aldığını belirtir.6 Cezalar amelin cinsindendir. Zekât vermemenin cezası da fakirliktir.
Üçüncüsü: Zekât çalışamayacak durumda olanlara yaşama imkânı verir. Toplumu sosyal çöküntüden, milleti zafiyetten kurtarır. Peygamberimiz (asm) “Kıyamette yoksullar sebebiyle zenginler hesaba çekilecektir. Yoksullar diyecekler ki ‘Rabbimiz, senin bize ayırdığın haklarını vermeyerek bize haksızlık ettiler. Yüce Allah onlara diyecek ki ‘İzzetim ve celâlim hakkı için ben de sizi kendime yaklaştıracağım ve onları rahmetimden uzaklaştıracağım’ diyecektir.

Dipnotlar:
1. Nahl, 16:71.
2. Zariyat, 51:19.
3. Meâric, 70:22–25.
4. Haşr, 59:7.
5. Suyuti, (İst–1996). Camüu’s-Sağîr, 2:533.
6. Sözler, 656;
Mektubat, 264.

ZEKÂT VE FİTRE REHBERİ
MEHMET ALİ KAYA