İlk durağımız kalenin çok yakınındaki “Afyon Ulu Camii”. Bu cami, Afyon’un en büyük camisidir. İlk bakışta taştan bir kabuğu vardır, ama içerisinde sürpriz yumurtanın oyuncakları gibi ahşap bir hazine saklar. Bu eser kırk ahşap direğin üzerine oturtulduğu için; “Kırk Direkli Cami” de denilmektedir. Bu yapı Selçuklu mimarisinin izlerini taşımaktadır. Caminin, doğuya, batıya ve kuzeye açılan üç kapısı vardır. Selçuklu tarzı oymalı, iki kanatlı minber kapısı üzerindeki kitabede sûreler bulunur. Caminin ilk büyük onarımı 1341 yılında Muzafferüddünoğlu Emir Abdullah Bey tarafından yaptırılmış ve doğu cephedeki kapı üzerine bir kitabe konulmuştur. Bu kitabede onarıma ait bilgiler bulunmaktadır. Kalenin altında yer alan bu cami bana şunu hatırlatmıştı: “Allah, kudretli bir yaratıcı olduğu kadar kullarına bir o kadar da yakındır.” Koca bir yükseltinin altında küçük bir cami olması dolayısıyla olsa gerek. İKİNCİ DERGÂH: TÜRBE CAMİİ
Son olarak da “Türbe Cami”den bahsedelim. 1710 yılında Mevlevîhane olarak kurulmuştur. 1844 yılında Abdülmecit’in ve 1905 yılında II. Abdülhamid’in emriyle onarılmıştır. Konya dergâhından sonra ikinci dergâh olarak kabul edilmektedir. Günümüzde cami olarak hizmet vermektedir. Bu caminin çok ilginç bir otantik havası var. Burada Mevlânâ’nın torunlarından Aba Puş-i Veli, Sultan-ı Divanî Mehmet Semai Çelebi, Hızırşah Çelebi, Şah İsmail’in oğlu Elkas Mirza ve diğer Mevlevî büyükleri gömülü bulunmaktadır. Bu sebeple olmasından gerek ki Konya’nın gül kokusunu hissedebilirsiniz. Eskiden bu cami de Mevlevîhane, Semahane, harem-selâmlık, matbah, derviş hücreleri gibi bölümler bulunmakta imiş. Kesme taştan yapılmış olan semahanenin giriş kapısı üzerinde kitabesi ve Mevlevî sikkesi bulunuyormuş. Kuzeye bakan cümle kapısındaki merdivenlerden sonra dedegânın hücrelerinin bulunduğu bir avluya giriliyormuş. Bu avlunun ortasında da büyük bir şadırvan var. Avlunun sağında matbah kısmının bir bölümü ile çilehane yer alıyormuş. Bu camide namaz kılmak çok haz vericiydi. Mevlevîliğin derince yaşandığı bir alanda insan hâlâ o semaları hissediyor gibi…
Afyon’da yazacağım daha birçok cami var, ama bunu da sizlere bırakıyorum. Bir gün oralara giderseniz bütün ibadethaneleri gezmenizi tavsiye ederim.
Yeni bir yerde görüşmek üzere… İMARET CAMİİ
Sırada ki mekânımız Osmanlı Devleti’nin en önemli eserleri arasında yer alan; “İmaret Cami”. 1472 yıllarında Fatih Sultan Mehmed’in vezirlerinden Gedik Ahmet Paşa tarafından Mimar Ayas Ağa’ya yaptırıldığı bilinmektedir ve Osmanlı döneminin en güzel eserlerinden biridir. Üzeri altı sütun üzerine sivri kemerli sekizgen kasnaklı bir kubbeyle örtülüdür. Bu cami gerçekten eşsiz bir yapıdır. İçerisine girdiğinizde tıpkı başka bir âlemdesiniz. Avizesine elimi uzatsam değecek yakınlıktaydım, ama bu şansı boyumdan kaybetmiştim. Bu caminin en önemli özelliği “T” planlı camilerin arasında; kanatların orta bölümü bir eyvan kemeri gibi dışa açılarak, her iki yanda camiye ve yan mekânlara ulaşımı sağlayan, gölgeli birer yan girişe dönüşme özelliği bakımından ilk olarak sayılıyormuş. Şu an imkânınız varsa görsellerden bakmalısınız. Minaresinin kıvrım kıvrım çubuk şekeri gibi yükselmesi camiye çok ayrı bir hava katmış. Cami içerisindeki işlemeler ve mihrap çok ayrı dillerden konuşuyorlar sanki.