Bosna-Hersek; Balkanlar’da 51.197 km2’lik yüzölçümü ve yaklaşık 4.5 milyon nüfusu olan bir ülkedir.
Ülke bir bütünü oluşturan üç etnik gruba ev sahipliği yapmaktadır: Boşnaklar, Sırplar ve Hırvatlar. İngilizce’de ve daha birçok dilde etnik kimlik göz önünde tutulmadan tüm Bosna-Hersek halkına Bosnalı denir. Ancak Türkçe’de tarihten gelen yakınlıktan dolayı Bosnalı denildiği anda Boşnaklar yani Bosnalı Müslümanlar terimi kastedilir. Ayrıca ülkede Bosnalı veya Hersekli olmak da ayrı etnik kimliği vurgulamak için kullanılır. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan; yine güneyden Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi’ne Neum şehrinin bulunduğu yerde yalnızca 20 km’lik (limanı olmayan) bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Devletin başkenti ve en büyük şehri Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Bu coğrafî özelliğinden dolayı şehir kış turizmine elverişlidir ve 1984 Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapmıştır. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.
SAVAŞI SIRPLAR ÇIKARDI
Eski Sosyalist Yugoslavya’nın altı federe cumhuriyetinden biri olan Bosna-Hersek, bağımsızlığını 1990’lı yıllardaki Yugoslavya’nın -SSCB gibi- çözüldüğü yıllarda kazanmıştır. 1992 yılında Yugoslavya’dan ayrılan Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlığını tanıyan AB ve BM, Makedonya ve Bosna-Hersek’in bağımsızlığını referandum şartına bağlamıştı. Bu nedenle 1992 yılında Bosna-Hersek’te yapılan referandumda halk bağımsızlıktan yana oy kullanınca yeni devlet kuruldu. Ancak bu devleti, ülkedeki Sırplar tanımadı ve Boşnaklar ve Hırvatlara karşı savaş açtı. Sırpların savaş sırasında binlerce insanı katlederek insanlık dışı işkenceler ve zulüm uyguladı. 1995 yılına kadar süren Bosna Savaşı’ndan sonra Dayton Barış Antlaşması imzalandı. Buna göre ülkede barışı uygulayacak uluslararası bir konsey kuruldu. Bu konsey bir Bosna-Hersek Yüksek Temsilciği kurdu. Sonuçta ülkede bulunan bu yüksek temsilcilik şu anda cumhurbaşkanını görevden alma dahil birçok yetkiyle donatılmıştır. Ayrıca bu anlaşmaya göre Üçlü Cumhurbaşkanlığı Konseyi’yle de ülkedeki üç etnik grup temsil edilecektir.
Mostar, Bosna-Hersek’te Hersek bölgesinin en büyük şehri ve Bosna-Hersek Federasyonu’na bağlı Hersek-Neretva Kantonu’nun idarî merkezi olan şehir. Neretva Nehri’nin kıyısında yer alan Mostar, Hersek’in başkentidir. 105 bin nüfuslu şehir, Bosna-Hersek’teki iç savaş sırasında büyük zarar gördü. Şehre ismini veren ünlü Mostar Köprüsü Hırvatlar tarafından yıkıldı. Savaş sırasında şehrin etnik yapısı değişti. Müslümanlar Mostar’ın doğusunda, Hırvatlar batısında yaşamaya başladı. Sırpların çoğu ise şehirden ayrıldı. Savaştan sonra şehirde zarar gören binalar tamir, tarihi eserler restore edildi. Avrupa Birliği restorasyon çalışmaları için 15 milyon dolar harcadı. Bu arada yıkılan Mostar Köprüsü ABD, Türkiye, Hollanda, İtalya ve Hırvatistan’ın katkılarıyla ER-BU adlı bir Türk şirketi tarafından aslına uygun olarak yeniden inşa edildi. 2005 tarihinde eski Mostar şehri, UNESCO tarafından Dünya Miras Listesine alındı.
BAŞŞEHİR SARAYBOSNA
Saraybosna’nin adı, Osmanlı Devleti tarafından alınmadan önce Vrhbosna’ idi. Osmanlı Devleti’nde Bosna-Saray denmesinin yanısıra “Saray Ovası” olarak da adlandırıldı. Bu yüzden günümüzde pek çok dilde bu ifadenin kısa hali olarak Sarajevo adı kullanılmaktadır. Kendi halkı da şehirlerine Sarajevo derler ki vadiye dik bakan saraydan görülen ova manzarasından esinlenerek Saray-Ova dendiği rivayet edilir.
BANYA LUKA
BOSNA-HERSEK'İN ikinci büyük şehri ve aynı zamanda Bosna Hersek’te bulunan Sırp Cumhuriyeti (Sırbistan değil ) bölgesinin de facto başkenti olan şehir.
TUZLA
TUZLA Bosna-Hersek’in Bosna-Hersek Federasyonu’ndaki Tuzla Kantonu’nun merkezi olan şehir. 1991 verilerine göre 131 bin nüfusu vardır. Saraybosna ve Banyaluka’dan sonra BosnaHersek’in üçüncü büyük şehridir. İsmi yakınında bulundan tuz madenleri ve göletlerinden dolayı Türkçe olan Balkan şehirlerindendir.
ZENICA
ZENICA (Zenitsa diye okunur.) Bosna-Hersek’in Saraybosna, Banja Luka ve Tuzla’dan sonra dördüncü büyük şehridir ve Bosna-Hersek Federasyonu Zenica-Doboj Kantonu’nun başkentidir. Şehirde sanayi gelişmiştir. Bosna Nehri üzerinde kurulmuştur ve Saraybosna’nın 70 km kuzeyindedir. Şehirde yaklaşık 450 askerin görev yaptığı ve Bosna-Hersek fatihi Fatih Sultan Mehmet’in adını taşıyan Türk Silahlı Kuvvetleri Fatih Sultan Mehmet Kışlası bulunmaktadır. 2005 yılında Zenica Üniversitesi’nde TİKA’nın desteğiyle Türk Dili ve Edebiyatı bölümü kurulmuştur.
Bosna Hersek’te sıklıkla kullanılan ulaşım aracı tren veya otobüstür. Şehir merkezlerinde genelde şehiriçi hat midibüsleri kullanılır. Fakat başkent Saraybosna’nın merkezi, çevresinde saat yönünün tersine göre hareket yapan bir spinal tramvay ağı ile çevrilidir. Sekiz tramvay hattı, beş troleybüs hattı ve sayısız otobüs seferi ile desteklenmiştir. Biletler sokaklar arasındaki büfelerden satın alınabilir (1.60 KM) ya da sürücüden biraz daha pahalı olarak (1.80 KM) satın alınabilir ve yolculuğun başında işlenmelidir. (1 KM yaklaşım olarak 1 TL yapar). Saraybosna’daki ana demiryolu istasyonu şehrin kuzey-orta bölgesinde yer almaktadır. Ana otobüs istasyonu hemen tren istasyonunun yanındadır. Saraybosna havaalanı ise nispeten küçük ve şehir merkezine 10 km civarındaki Butmir banliyösünde bulunmaktadır.
HAVAALANI
Bosna Hersek’te 4 adet havaalanı vardır. Saraybosna, Tuzla, Mostar, BanyaLuka. Saraybosna Uluslararası Havaalanı en çok kullanılan havaalanıdır.
OTELLER SARAYBOSNA
HOTEL EVROPA ( 5 YILDIZLI) stari grad (eski şehire) 0.1 km, havaalanına 11 km uzaklıktadır.
HOTEL RADON PLAZA (5YILDIZLI) stari grad (eski şehire) 8 km, havaalanına 3 km uzaklıktadır.
HOTEL BRISTOL (4 YILDIZLI) stari grad (eski sehire) 4 km, havaalanına 7 km uzaklıktadır.
HOTEL HOLLYWOOD (4 YILDIZLI) stari grad (eski şehire) 11 km, havalanına 2 km uzaklıktadır.
HOTEL TERME (4 YILDIZLI) stari grad (eski şehire) 11 km, havalanına 2 km uzaklıktadır.
HOTEL SARAJEVO (4 YILDIZLI) stari grad (eski şehire) 7 km, havalanına 5 km uzaklıktadır.
MOSTAR
HOTEL BEVANDA (5YILDIZLI) şehir merkezine 4 km uzaklıktadır.
HOTEL BRISTOL (4YILDIZLI) şehir merkezine 0.5 km uzaklıktadır.
BANYA LUKA
HOTEL BOSNA (4 YILDIZLI) şehir merkezine 0.3 km uzaklıkta Banyaluka şehrinin 120 yıllık en köklü otelidir.
TUZLA
HOTEL TUZLA (4 YILDIZLI) şehir merkezine 2 km uzaklıktadır.
HOTEL BRISTOL TUZLA (4 YILDIZLI) şehir merkezine 0.7 km uzaklıktadır.
ZENİCA
HOTEL ZENICA (4YILDIZLI) şehir merkezine 0.3 km uzaklıktadır.
HOTEL DUBROVNIK (4YILDIZLI) şehir merkezine 0.1 km uzaklıktadır.
HAZIRLAYAN: REYHAN KESER