Eğitim ve mahallî tarih konularındaki araştırma ve kitaplarıyla büyük bir açığı kapatan kitap yazmayı adeta görevinin bir parçası haline getiren Ertekin’in 33. kitabı oldukça enteresan.
1492 yılında Seferad Yahudilerinin İspanya’dan sürgünü sonrası dünyaya insanlık dersi veren Osmanlı’nın bu vatansız, yurtsuz kalan insanlara Selanik ve İzmir’de kucak açıp yerleştirmeleriyle başlıyor kitabın konusu Karambol. Osmanlı devletinde Aydın eyaleti sancak merkezliği görevini yerine getiren Tire’ye Seferad Yahudilerinin yerleştirilmesi, 2. Beyazıt’ın Şeyhülislâmı Molla Arap lâkabıyla tanınan Ali Arabî tarafından gerçekleştiriliyor. Tire’de kendi adına yaptırdığı büyük bir medresesi olan Molla Arab’ın iklim ve hoşgörüsüyle bölgenin insanını iyi tanıması bu insanların Tire’ye beraberinde oynadıkları Karambol oyununu da Tire’ye getirmelerine sebep olur.
Ertekin kitapla ilgili olarak “Çok kültürlü bir toplum hayatını dünyaya yüzyıllar boyu barış ve huzur ortamıyla yaşanabileceğini gösteren Osmanlı toplumunda Karambol önceleri yerli halkın fazla itibar etmediği, ama zamanla adeta iki toplumun kaynaşmasına vesile olan bir kültür oluşturuyor. 1492 yılından bölgedeki son Yahudilerin İsrail’e göç tarihi olan 1950 yılına kadar birlikte yaşatılan ve birlikte oynanan bir oyun olarak kalıyor. Ancak bu tarihten günümüze kadar Tire’de bu oyun yüzyıllar boyu sınırların ötesinden gelen bir kültür misafiri olarak Tire’nin her yaştaki insanı için yaşatılmakta.”
Karambol oyununun aslında Tire’nin bir markası olabileceğine dikkat çeken Ertekin, “Bugün yüzyılın başında hemen her kahvenin hemen yanında bulunan oyun alanları ile hayatını devam ettiren Karambol, popüler kültürün etkisi altında ancak 2 oyun alanında sıkışmış durumda. Yerel yönetimlerin, sivil toplum örgütlerinin bu çok özel kültür mirasını yaşatma görevleri olduğunu düşünüyorum. Bu yönüyle Konak Belediye Başkanı Hakan Tartan Beyefendi ciddî bir görev yaptı. Tireli olmamasına, görev alanı Tire olmamasına rağmen kültürel değerlere verdiği önemi ve değeri göstererek Konak Belediyesinin kültür yayınları arasında bu eseri basmaları aslında büyük bir incelik ve jest taşımakta. İnşallah tamamen yok olmadan yaşatılması yönünde ciddî teşvikler ve destekler görür” dedi.

KARAMBOL OYUNU NASIL BİR OYUN?
Karambol oyunu büyük ölçüde bugün oynanan bilardoya benzerlik gösterir. Adeta bilardonun zeminde ıskatasız elle oynanan şekli de denebilir. Oyunu için öncelikle iyi bir oyun sahası gereklidir. Oyun sahasının standartları vardır. Bunun için 12 metreye 4 metrelik bir alan gerekli. Yerden bir miktar yükseltilmiş olan bu alanın içi, parlatılmış betondan tam düz ve paraleldir. Sahanın hemen yanında yaklaşık 30 cm. bantlar bulunur. Saha düzgün perde betonla yapılır. Zemin engebeliyse bu oyunu oynayamazsınız. En küçük bir meyil, engel, oyun alanını bozmaktadır. Sahanın 4 metrelik olan kısmındaki bant üzerinden oyuncular başlama vuruşu yaparlar.
Oyun, Karambol sahasına belli aralıklarla dizilen 4 lek ile oyuna ilk başlayanın bu lekleri yıkmak esası üzerine kurulmuştur. Oyuncular sıra ile saha kenarındaki başlama bandından meşesini lekleri vurmak için fırlatmak suretiyle oyuna başlarlar. Karambol platformunda kısa kenar tabir edilen kısımda Karambol meşesi elle dizili lekleri hedef alarak atılır. Oyuncunun 4 leki birden yıkması oyunu kazanması anlamını taşır. Ve böylece 1 sayı almış olur. Sırasıyla yapılan atışta oyuna başlama önceliği leklerden en fazla yıkan oyuncunundur. Örneğin iki kişi oynuyor, birinci oyuncu tek lek yıktığında ikinci oyuncu iki lek düşürürse oyunda önceliği alır. Hiç lek düşürmezse tek lek düşüren oyuna başlar. Ya da leki düşürmediği halde oyuna önce atışla başlayanın meşesini vurduysa oyunu o kazanmış ve 1 sayı almış olur.
Amaç leklerden birini vurarak oynama sırasını sürekli olarak kendinde tutma üzerine kuruludur. Oyun içerisinde vurulan meşenin sahibi oyundan diskalifiye olmuş olur. Oyuncular, eğer yerde birkaç lek bulunuyorsa, yakınında bulunan leki vurarak rakip oyuncunun meşesine yaklaşmak suretiyle vurma ihtimalini arttırırlar.
Karambolde tıpkı bilardo da olduğu gibi direkt atış yerine endirekt atışlar da yapılabilir. Bunun için sahanın kenarındaki oyuncu bantları kullanılabilir. Verilen farklı açılarla meşe, leki ya da rakibin meşesini vurma üzerine kurgulanır. Tabiî bu arada şunu ifade etmekte yarar var: Sahanın oyuncu bantları, kaliteli ve sert tahtalardan yapılmış olmalıdır.
Karambol oyunu 8 sayı alanın maçı kazanmasıyla son bulur. 8 sayıyı kim alırsa o maçın galibidir. 7 sayı alan kişi; oyun içinde “çardak” tabir edilen kavramla rakibini oyundan düşürmek, moral açısından karşısındakini zora sokmak anlamında “Çardağı kurdum” diyerek oyun alanında çalım atar. Böylece maçı kazanmaya çok yakın olduğu mesajıyla birlikte psikolojik üstünlüğü sağlamış olur.
Oyun bireysel oynandığı gibi takım olarak da oynanır. Bireysel oyunda karşılıklı iki kişi oynarken takım oyununda ikişerli takım elemanı olmak üzere 4 kişi aynı anda oynarken bugün çok fazla oynanmamasına rağmen oyun kuralı olarak üçerli takım halinde 6 kişi olarak da oynanabilmekte.