Milletlerin hayatındaki yöneticiler için genel bir değerlendirme yapıldığında ya çok iyi bir yönetici veya zalim bir yönetici denir. Bu yöneticiler de anlayışlarına ve mantalitelerine göre idarî yöntem geliştirirler.
Asıl olan, yöneticilerin dünya ve âhirette sorumluluktan kurtaracak şekilde Kur’ân ve sünnetteki esaslar muvacehesinde bir yöntem uygulayabilmektir.
Bu yöneticiler, kendi mantalitesi çerçevesinde olaylara bakarak veya çok deneyimli müsteşarlarını dinlemeden karar verirse topluma zarar verir ve böyle idareciler, ‘dik kafalı’ hareketleriyle toplumu felâkete sürükler. Tarih böyle yöneticilerin icraatlarının örnekleriyle doludur.
Firavun, palazlanmamaları ve zayıf kalıp başkaldırmamaları için belli aralıklarla İsrailoğullarının erkek çocuklarını öldürme zulmünü işlemiştir.
Zuhruf Sûresi 54. âyet-i kerimesinde şöyle buyrulur: “Firavun, böylece halkını ahmaklaştırdı ve onlar da sonunda boyun eğdiler, çünkü onlar aldatılmış, ayartılmış bir halktı!”
Bu âyetin değişik kaynaklardaki meallerine bakılırsa şu manalar verilmiştir. Toplumu sınıflara ayırıp ezerek onların yönetici sınıfla aynı haklara sahip olmalarına müsaade etmemiştir. Bu planlamayla onun insanları ayaklanamayacakları şekilde pek çok açıdan zayıflatarak kendi gücünü pekiştirmeyi hedeflediği aşikârdır. “Ülkede Firavun kendini büyüklük duygusuna kaptırmış ve ülke halkını kastlara, sınıflara ayırmıştı. (Öyle ki,) onlardan bir kısmını iyice hor ve güçsüz görmek istiyor (ve bunun için de) erkek çocuklarını öldürüyor, (yalnız) kadınlarını sağ bırakıyordu: Çünkü o, gerçekten de, (yeryüzünde) bozgunculuk çıkarmak isteyen kimselerdendi. Fakat biz istiyorduk ki, yeryüzünde hor ve güçsüz görülen kimselerden yana çıkalım, onların dinde öncüler olmasını sağlayalım, onları (Firavun’un şeref ve itibarına) varis kılalım ve onları güvenlik içinde yeryüzünde yerleştirelim; Firavun’u, Haman’ı ve onların ordularını da onların (İsrailoğulları’nın) eliyle korktukları şeye uğratalım.”
Tarihin ibretle seyrettiği zalimlerden birisi de Ebû Muhammed el-Haccâc b. Yûsuf b. el-Hakem es-Sekafî’dir. (661-714) Zalim lâkabıyla meşhur Emevi Valisi. Haccâc, Emevîler’in muhaliflerine karşı çok sert ve acımasız davranmış, aralarında sahabeden Enes b. Mâlik’in de bulunduğu pek çok kişiye zulmetmiş, meşhur muhaddis ve müfessir Saîd b. Cübeyr dahil binlerce kişiyi öldürtmüş, kendisine yeminle biat ettirmiş, yeminlerinden dönenlere mürted muamelesi uygulamış, Müslüman oldukları halde mevâlîden (Emevilerin Arap olmayan Müslümanlara verdikleri isim) haraç ve cizye almıştır. Esma bint Ebû Bekir Sıddîk, oğlu Abdullah b. Zübeyr’in öldürülmesinden sonra yanına gelen Haccâc’a. “Resûl-i Ekrem Sakiften bir yalancının, bir de bozguncunun çıkacağını haber vermişti; gördük ki yalancı Muhtar es-Sekafi imiş, bozguncu da sensin” demiştir.” Haccâc, Saîd b. Cübeyr’i öldürttükten birkaç ay sonra kendi ölümünü isteyecek kadar büyük ruhî sıkıntılara mâruz kalmış, sonunda dayanılmaz mide ağrıları ve elem içinde ölmüştür. Ölüm haberini alan âlimler ona rahmet dilememişler; Hasan-ı Basrî, “Allahım!, onu ortadan kaldırdığın gibi sünnetini de kaldır” diye duâ etmiş, Ömer b. Abdülazîz şükür secdesine gitmiş ve İbrahim en-Nehaî sevincinden ağlamıştır.