“İlim ilim bilmektir,

İlim kendin bilmektir,

Sen kendini bilmezsen,

Bu nice okumaktır.”

Eğitimde gaye ve esas öğrenme boyutudur. Bir insanın en büyük liyakati kendini okuma, öğrenme ve tanıma sürecidir. Diğer göstergeleri ifade eden diploma, başarı belgeleri, sertifikalar, kariyer nişanları ve giyilen üniformalar, cübbeler değil. 

Hakikî öğrenme; kendini okuma ve tanıma sürecidir. “Kendini bilen Rabbini bilir” gerçeğine masadak olmaktır. Allah’ın nuruyla nurlanmış bir kalbi inşa etmektir. Eşyayı mana-i harfiyle okumak, ilmek ilmek marifet dokumaktır. San’attan Sani’yi, Hayattan Hayy-ı Kayyum’u, Rızıktan Rezzak’ı görmektir. İnsanın kendini bulması, varlık haritasında yerini bilmesidir. İnsanı değiştiren, dönüştüren ve insanî değerlere kavuşturan bilginin kaynağına inmesidir. Bu bilgi sondajı onu aslına götüren yoldur. Bu kaynaktan beslenenler hakikat ufkuna ulaşırlar. İlim, gerçek ilim ise Allah’a götürür. 

Hakikî öğrenme; eserden müessire, fiilden faile, san’attan san’atkâra ulaşmaktır. Marifet iklimini solumak, onunla boyanmaktır. Kâinat kitabını okumak, onunla Allah’ı tanımak. Bu da asar, efal, isim, sıfat ve şuunat boyutlarıyla marifette derinleşmektir. İman elbisesine bürünerek, takva libasıyla kuşanmaktır.

Hakikî öğrenme, Rabbin celâl ve cemalini idrak ederek, kemali İlâhiyi anlamak. Haşmet ve azametini, Kibriya ve uluhiyetini bilmek, lütuf ve ihsanlarını tefekkürler temaşa etmektir.  Azamete karşı secde etmektir.

Hakikî öğrenme, acz, fakr, naks ve kusuru bilip, istiğfar ve iltica ile Rabbi Rahim’ine  abd ve hizmetkâr olmaktır. Uluhiyetine itaat, rububiyetine ibadet, Risaletine teslim ederek karşılık vermektir. İlmin sahil-i selâmeti imandır. İmanın sıla-yı rahmi ise ihlâstır.  İhlâslı amel ilmin istikametidir. Halka değil, Hakk’a hizmetkârlıktır. Onun rızasını amelinde esas almaktır.

Hakikî öğrenme, ilmin şahikasına ulaşmaktır. İlmin şahikası, ilmin izzetidir. İlmin izzeti, âlimin şahsiyetini oluşturan en büyük faktördür. Gözünü haramdan, dilini yalandan koruyarak takva zırhına bürünerek, Sünnet-i Seniyye kalesine sığınmaktır. Hakikî öğrenme, insanın iffetini, İslâmın izzetini, imanın kıymetini muhafaza etmektir. İlmi geçim vasıtası, seçim aleti yapmamaktır. Azamî iktisat, azamî kanaatle yaşamak, istiğnayı esas almaktır. 

Hakikî öğrenme, kâinat kitabını sahife sahife okumak varlıkların dünyasını tanımak, sema ve arz sahifelerinde yazılan Mektubat-ı ilâhiyeye nazar etmek, ibretle hikmetle okumak. Gönül tezgâhında ilmek ilmek marifeti dokumaktır. Onun engin vechini hayata mikyas yapıp iradeyi şevkle aktif hale getirerek zihin fabrikasında marifetullah ile çalışmasını temin ederek, hisleri sevgi ve onun kaynağı muhabbetullah ile demlemektir. Lâtifeleri müşahedetullah ile nurlandırıp feyiz ve ikram ve ihsanı İlâhiye sofralarında istifade etmeye liyakat kaydetmektir. Hakikî öğrenme, bir buz parçası olan enaniyeti gurur ve kibri hizmet havuzuna atıp eritmektir. Benden bize dönüş yolunu açmaktır. Ucb, riya barikatlarını aşıp, ihlâs ve tevazuya kapı aralamaktır. Aklın fişini kalp motoruna takıp, kalp enerjisiyle aklı istikamete kavuşturmaktır. Hakikî öğrenme, insanı kemalata kamçılayan, gerçek insanlık ufkuna götüren bir lokomotif görevini üstlenmektir.

Hakikî öğrenme, ilimlere Kur’ân gözlüğü ile bakmak, sünnet ölçüleriyle görmektir. Kur’ân ve sünnet İslâmın özüdür. Mikro âlemden makro âleme bütün varlıkları vicdanın penceresinden müşahede etmek onun dinamikleri olan irade, zihin, his ve lâtifeleri hayata kavuşturmaktır. Öğrenmenin terbiye, tezkiye ve tasfiye boyutudur. Herşeyi yaratılış esasına göre tertip edip, onları kendi iç dünyasında kodlamaktır. 

Hakikî öğrenme, okunan gerçeklerin fikre dönüşüp zihinde bataklaşması, hafızada kristalleşmesi, hayatta derin anlayış ve üstün kavrayışla iradeyi aktif hale getirip aksiyona dönüşmesini sağlamaktır.  Basiretle görmeyi, ferasetle derinleşmeyi sağlayan bir gözlük bahşeder. Allah’ı tanıma dirayeti, esmasını idrak etme keyfiyeti, doğru algılama kabiliyeti, sentez ve analiz yapma becerisini kazandırır. Fıtrî filtrelerde süzme sürecidir. 

Bediüzzaman’ın eğitim felsefesinde öğrenme boyutu kendine has metodoloji ile dağlar üstü bir anlayışı esas alır. Bu nebevi talim ve terbiyenin bugünkü versiyonudur.