“İbadet ve camideki müsavat üssülesas-ı meslek edilse, umur-i uhreviyeden olan hamiyet-i millî kuvvetiyle ve teşebbüs-i şahsî yardımıyla cüz’i muhabbetler öyle bir cazibe-i umumiyeyi teşkil eder ki, Kürd gibi bir kitle-i azimeyi küre gibi tedvir edecektir.“ (Nutuk) Hakikatini ifade eden Bediüzzaman, ibadette ki müsavatı hatırlatmakta, ibadet ve camideki bu müsavat vaziyetinin esas meslek olarak kabul edilmesiyle bütün toplum kesimleri arasındaki muhabbetlerin az ve parçalanmış bir şekilde dağınık olarak kalmaktan kurtulacağını ifade etmektedir.
Bu sayede kuvvetli ve umumî bir câzibe teşkil edilecek, düzenli ve intizamlı bir idare ve toplum yapısı ortaya çıkacaktır. İbadet halimizdeki müsavat hayatımızın her noktasına taşınmalıdır ki ibadet vaziyetinde hissedilen müsavat lezzeti oralarda da anlaşılabilsin.
Yine paragrafın devamında; “Lâkin haysiyet-i itibariyeyi ele almak o müsavat-ı asliyeyi ihlâl etse, akreplerin yuvası gibi ağraz ve enaniyetler intişara başlayacaktır ki, tiryak yine o müsavattır. Zira herkesin bir enesi var.” Hakikatini hatırlatan Bediüzzaman, kişilerin geçici olan makam ve mevkilerini öne çıkartarak müsavat-ı asliyeyi ihlâl etmenin yol açacağı tehlikelere dikkat çekmektedir. “Tiryak yine o müsavattır” diyen Bediüzzaman, çarenin nerede olduğuna işaret etmektedir.
Tiryak olan müsavatı kaybetmeyerek adalet-i Kur’âniyeye zıt hareket etmemek duâsıyla…