Yine devamla: “Fert tesirat-ı hariciyeye karşı daha az mukavimdir. Tesirat-ı hariciyeye kapılmakla çok ahkâm-ı diniye feda edildi.” Hakikatini ifade eden Bediüzzaman, bir şahsın tek başına her şeyi idare etmesinin, fikirlerinin her şeye kâfi gelmesinin mümkün olmadığını, büyük meselelerin ve küllî işlerin sadece bir şahsın tercihlerine terk edilmesinin yanlışlığını bizlere hatırlatmaktadır. Şahıs ne kadar harika ve mükemmel olursa olsun kendisini harici tesirlerden kurtaramayacak, tek başına karar vermiş olduğu işlerde yanlış yapma ihtimali artacak ve yapmış olduğu tercihlerde maddî ve manevî bütün mesuliyeti tek başına yüklenmiş olacaktır. 

“Eski zamanda değiliz. Eskiden hâkim bir şahs-ı vâhid idi. O hâkimin müftüsü de, onun gibi münferit bir şahıs olabilirdi, onun fikrini tashih (düzeltme) ve tâdil ederdi. Şimdi ise, zaman cemaat zamanıdır. Hâkim, ruh-u cemaatten çıkmış, az mütehassis (hassas), sağırca, metin bir şahs-ı mânevîdir ki, şûrâlar o ruhu temsil eder.” (Sünûhat) Hakikatiyle, bu zamanın eski zaman gibi olmadığını hatırlatan Bediüzzaman, artık bir tek şahsın hâkim olamayacağını ifade etmektedir. Hiçbir şeyin münferit kalmadığı, efkâr-ı ammenin geçerli ve tesirli olduğu şu zamanda hâlâ şahs-ı vâhidi istemenin yanlışlığı ortadadır. 

Bizlerde Bediüzzaman Hazretleri gibi soruyoruz: Şimdi iş besatetten (basitlikten) çıkmış, taklit ve ittibâ gevşemiş olduğu halde, bir şahıs nasıl kifayet eder?