Yalnız bu sefer de başka bir sorun ortaya çıkmakta, ya demokrasiye yanlış mana verilmekte, ya da demokrasi kanunlarıyla doğru amel edilmemektedir. “…Bir râfızî bir hadise yanlış mana verse veya yanlış amel etse, acaba hadisi inkâr etmek mi lâzımdır, yoksa o râfızîyi tahtie edip nâmûs-u hadîsi muhafaza etmek mi lâzımdır?” sorusunu, hürriyeti ve demokrasiyi yanlış yorumlayıp yanlış tatbik etmeye çalışanlara karşı soran Bediüzzaman, bize düşen vazifenin namus-u hürriyeti ve namus-u demokrasiyi muhafaza etmek olduğu dersini veriyor. 

“Evet, herkes âyinesinin müşâhedatına tâbidir” sırrınca, Münâzarât ayinesinden demokrasiyi muhafaza dersini alarak bu vazifeyi hakkıyla yerine getirme gayretinde olanlar “Zira ben biliyorum ki, şu kitabın mesaili hakikat olarak sizde tahakkuk edecektir” müjdesine nail oluyorlar. Evet, bu kitabın meseleleri özetle; demokrasiyi, hürriyeti, adaleti, hukuku muhafazadır. 

“Nasıl bir adamın kuvve-i gadabiyesi olan dâfiası ve kuvve-i şeheviye olan cazibesi olmazsa, ölmüş olur ve hayy iken meyyittir. Hem de, bir şimendiferin buhar kazanı delik-melik olsa, perişan ve hareketten muattal kalır. Hem de bir tesbihin ipi kırılsa dağılır. Öyle de, bir şahs-ı mânevî olan bir milletin kuvvet ve malının havuzu ve hazinesini boşaltan başlar, o milleti serseri, perişan ve mevcudiyetsiz edip, fikr-i milliyetin ipini kesip, parça parça ederler” hakikatince, demokrasi şahs-ı manevî olan bir milletin kuvvetidir. Nasıl bir adamın kuvve-i gadabiyesi olan dâfiası ve kuvve-i şeheviye olan cazibesi olmazsa ölmüş olur ve hayy iken meyyittir. Nasıl bir şimendiferin buhar kazanı delik-melik olsa, perişan ve hareketten muattal kalır, nasıl bir tesbihin ipi kırılsa dağılır, öyle de demokrasinin yerleşemediği ve demokrasi kanunlarının doğru tatbik edilemediği bir ülke de aynı vaziyettedir. Demokrasi gibi bir hazineden istifade etmek yerine onu tahrip edip parça parça etmeyi tercih etmek yine bu millete zarardır.