Merhum 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in adalet ve hukuk noktasındaki duyarlılığını gösteren çok önemli, çarpıcı ve manidar örneklerden birini de KHK’lar konusuna yaklaşımında görüyoruz.
1987’de Meclisteki bütçe görüşmelerinde DYP Genel Başkanı olarak yaptığı konuşma:
“Yapacağım ikinci ikaz Kanun Kuvvetindeki Kararnamelerdir. KHK fikrini eleştiriyor değilim. Çünkü Kanun Kuvvetinde Kararname fikri 1969’da Adalet Partisi’nin programında mevcuttur. Yalnız, ifrattan tefrite gidilmesini eleştiriyorum.
“KHK’larla herşeyi halledemezsiniz. Bilhassa kişi haklarıyla ilgili KHK olmaz, olmaması lâzımdır. Temel hakları düzenleyen KHK olmaz. Temel haklar mutlaka Meclislerin işidir.
“Ayrıca devlet memurlarının, çalışanların haklarını tanzim eden KHK’lar da olmaz. Bunlar kazanılmış hakları zedeleyebilir.
“Onun içindir ki KHK’ları herşeye teşmil etmekte, herşeye götürmekte yarar yoktur. Bunu sınırlı götürmek lâzımdır.
“KHK’larda Meclisler yasama yetkilerini kısmen icraya devretmektedirler.
”KHK’lar daha çok ekonomik faaliyetlerin daha çabuk görülmesi için düşünülmüştür. Öyle de olmalıdır bana göre. Ama bunu bir toplumun her safhasına teşmil ederseniz o takdirde işin içinden çıkma imkânınız olmaz.
“KHK’ları 1982 Anayasası şöyle tanzim etmiş: KHK çıkar çıkmaz Meclislere sevk olacak. Meclisler bunu öncelikle ve acele olarak konuşacak.”
Demirel bunları söyledikten sonra sözü o günkü duruma getirerek, dönemin merhum Özal başkanlığındaki ANAP hükümeti tarafından 211 KHK çıkarıldığını, 65’inin Mecliste onaylandığını, 2’sinin reddedildiğini, kalan 144’ünün ise icra edildiği halde Meclis onayından geçmediğini belirtiyor ve anayasaya rağmen ortaya çıkan bu durumu eleştiriyor.
Ve devamında şöyle diyor:
“Meclis, içinden çıkardığı hükümete karşı da yerini korumalıdır. Bu müessese sessiz milyonların gözü, kulağı, eli ve ayağıdır. Sessiz milyonların hukukunu korumalıdır.”
KHK’larla nice temel hakların yerle bir edildiği ve bunlar olurken Meclisin esamesinin dahi okunmadığı 15-20 Temmuz OHAL sürecinde de böyle bir sese çok ihtiyaç vardı.
Mağdur ve sessiz milyonların hukukunu savunmak adına.
Ama ne yazık ki o ses duyulamadı...