Varlık da hoş, yokluk da hoş. Bizim nesil yokluk yıllarının son merhalesini gören ve tecrübe edinmiş olduğundan varlığın kıymetini iyi bilir. Bu gün bu kadar bolluk ve bereket içinde, farklı yokluklara giriftar ve özlem kâr olmuşuz.
Evet bizden önceki yokluk yıllarında hayat o kadar sade ve basitmiş ki zamanın bereketi ve hazzı varmış. Mutluluk ve kanaat varmış. Az ile mutlu olan, geniş aileler içinde, dargınlık, birbirini çekemezlik yokmuş. Yemek yer sorasında yenir, nimet göbek hizasından yukarda kalırmış. Yemekler aynı kap içinde kaşıklanır, henüz tabaklara ayrılmazmış. Belki bügüne göre hijyen değilmiş ama ne hikmetse hastalık da bu kadar yokmuş. Mutluluk tılsımı belki de o bir ve beraber olmanın ahenginde imiş
Yokluklar maddi boyutta kalırken, dostluk, arkadaşlık, birlik ve beraberlik, örf, adet ve gelenek görenek dahası manevi alanda bir kesretle bolluk ve bereket varmış.
Bir zaman, yokluktan ızdırap duyanın duası makbul, yetim, öksüz, mazlum ve mağdur, alim, veli ve dahi dervişin duası kabul görmüş. Maddi hayattan neşet eden kullara Rabbim bizim nesil zamanı ile verdikçe vermiş. Adeta o uzun yokluk yıllarını fazlasıyla ikame eder tarzda bereket ve bolluk ihsan etmiş. Fakat nefis bu ya gaflete dalmış, bolluk içindeki hayatı tatlı görmüş, ahiretini unutmuş, mala mülke dalmış. Mal ve mülkün hakiki sahibi unutulmuş, hayatın tüm zamanını zaruret adledilen, eskiden lüks sayılan ihtiyaçlar almaya başlamış. Öyle bir zaman gelmiş ki yirmi dört saatini meşgul eder olmuş. Maneviyat yolda kalmış. Ayaklar baş, küçükler büyük, söz altın sükut gümüş olmuş. Sesi gür çıkan dinlenir, pahalı giyinen itibar sahibi, kanunu elinde bulunduran güçlü ve haklı oluvermiş.
Evet dostlar. Varlık yıllarıyla maddi alanda yükselen insanlık, ani, süratli yükselişin vurgununu yemiş ve yemeye de devam etmektedir. Neticede harcama kültürü ve sarhoşluğu, insanlarda hazır bulmaya alışmasıyla nimetleri değersizleşdirmiş. Nimetleri çöpe atar, beğenmez, burun kıvırır olmuşlar.
Kıymet bilmezlik devamında kadir bilmezliği, şükürsüzlüğü, ukalalılığı ve hayasızlığı netice vermiş. Öyle fakirleştirmiş ki kıyafetsiz gezenler bile türemiş. Komşuluk, ahbablık, akrabalık, ülkü daşlık erozyona uğramış. Manevi alanda yokluklar baş göstermiş.
O yüzdendir ki bu varlık yıllarında, boşanmalar artmış, husumetlikler, cinayetler, ruhsal problemler, çeşit çeşit hastalıklar ile insanlık varlık içinde yokluklar yaşar olmuş.
Kısa sözün özü varlıkta yokluk, yoklukta varlık olduğunu acıda olsa tecrübe eder olmuşuz.