İstanbul’da açılan “Kaytansız Dünya” adlı topaç sergisi ziyaretçileri çocukluk yıllarına götürüyor. Tarsus’ta yaşayan yazar ve ressam Remzi Karabulut, bir çocukluk hayalinin peşine düşmüş, yıllardır topaç biriktirmiş. Sayısı kadar adı olmasa da topaçların, her biri binbir gece masallarından fırlamış ya da Anadolu’nun bozkırlarında mahalli ağızların çeşitlemesi gibi her biri. Adları mı? Sayalım bir kaçını: Alalı, Angırşak, Arşak, Cicoz, Çini, Bozanak, Bireyme, Deleme, Deveran, Develeme, Değirme, Düğeme, Doma, Dönbaba, Dönergeç, Fırıldak, Fırdöndü, Fıçı, Fırfıra, Fırfırk, Fıtça, Firmen, İştifan, Katır, Kaytan, Kiriştek, Köçek, Kirmen, Kirildek, Muzip, Mozik, Pımpır, Pırfangaç, Totik, Topaç, Tendürük, Tutturamanço, Vızırdak, Vızıldak, Vızık, Vızvız ve Yanardöner.

Çocukluğunun peşine düştü

Remzi Karabulut, İstanbul’un orta yerinde bir topaç sergisi açıyor. Oldukça kapsamlı, çok sayılı ve çok yönlü bir sergi bu. Yüzlerce topaç, 30 topaç konulu resmi, 2 topaç konulu kısa film, 1 topaç konulu öykü kitabı ve çeşitli atölyelerle birlikte ilkin Saint-Michel Lisesi’nin ünlü Jeanne d’Arc Sergi Salonu’nda açılacak, ardından başka şehirlerde ve ülkelerde sergilenecek. Remzi Karabulut, topacın peşine düşmüş, onların adlarının, hikâyelerinin peşine düşmüş. Aslında çocukluğunun peşine düşmüş. Şimdi sergisine, çocukluğunun peşine düşmeye çağırıyor izleyicileri. 

Bu konuda bana fikir verin

Karabulut şöyle devam ediyor; “Tarihî değeri olan varlıklar gibi ne yazık ki topacı ileride önem kazanır diye alıp uzun süre koruyan olmamış. Dolayısıyla her yüzyıla tanıklık eden bir modele kavuşmak mümkün değildir. Yuvarlak bir taşın delinip kalem inceliğinde bir dal parçasının saplanması ve ipsiz döndürülmesiyle başlandığını yazıyor kimi kaynaklar. Kimi kaynaklar da, dönen nesne düşmez mantığıyla yola çıkarak topacın doğuşunun suda sektirilen taştan geldiğini belirtiyor. Anadolu’da da tahta attan yaptığımız oyuncak kadar eskidir topaç. Hacimlerinin değişkenliği, renklilikleri ve dönme eylemiyle hayat bulması, belli ki insanların her zaman ilgisini uyandıracak. Karabulut’un “Kaytansız Dünya” sergisi, 15 Şubat-3 Mart tarihleri arasında, İstanbul Saint-Michel Fransız Lisesi’nin Jeanne d’Arc Salonu’nda gezilebilir.

Karabulut, topaçları hem yapmış hem oynamış

Sanatçı, orijinal formlardaki topaçlar dışında, kendi tasarımı olan topaçları, kısa filmleri ve öykü kitabıyla, bu alanda neredeyse örneği olmayan bir sergiyle çıkıyor İstanbulluların karşısına. Hem yetişkinlere hem de çocuklara hitap edebilen rengârenk ve heyecan verici bir koleksiyon. Karabulut, topaçlara, onların öyküsüne ve çocukluğuna dair şunları dile getiriyor; “Kayıt altına alınmış yazılı bir tarihçesi yok ne yazık ki bu güzel oyuncağın. Büyük olasılıkla erkek çocukların sokağa çıkıp oynamasıyla başlıyordur topacın tarihi. Daha çok Asya, Avrupa, Antik Yunan, Roma ve Çin oyuncağı olduğunu biliyoruz yalnızca. Milâttan önce yaşamış Roma’nın önemli devlet adamı, aynı zamanda Latin edebiyatın ilk yazarlarından olan Marcus Parcius Cato, “Ey anne ve babalar, eğer çocuklarınız konusunda dertlerden kurtulmak istiyorsanız, onlara birer topaç alın. Böylece çocuklarınız kötü alışkanlıklardan kurtulur, iyi birer vatandaş olma yolunu bulurlar,” diye seslenmiş.”

Ülker Yılmaz CABA / ulkery.caba@ye­ni­as­ya.com.tr