İsveç Akademisi tarafından her yıl verilen Nobel Edebiyat Ödülü bu sene verilmeyecek. Ödül önümüzdeki seneye ertelendi. Akademinin yönetmeliğine göre ödülün bir sonraki seneye aktarılması mümkün görünüyor. Bu imkândan en son 1949 yılında yararlanılmıştı. Peki bu karar neye göre veriliyor? DW Türkçe’nin haberine göre, ödüle adını veren Alfred Nobel’in vasiyetinde belirttiği üzere, akademinin edebî ve ahlâkî kriterlerine uygun bir aday ve eser bulunmadığı takdirde, erteleme kararı alınabiliyor. Aynı şekilde ödül, İkinci Dünya Savaşı zamanında olduğu gibi, şartların uygun olmadığı dönemlerde de verilmeyebliyor.

2019’da ödül iki kişiye gidebilir

Ancak bu yıl İsveç Akademisi bu yönde bir kararı şartlar uygun olmamasından ya da ödüle lâyık gördükleri bir aday olmadığından değil, kurum olarak böyle bir ödül vermeye kendi kendilerini lâyık görmedikleri için aldı.

Niçin böyle bir karar?

Bu sene cinsel saldırı ve rüşvet skandallarıyla çalkalanan kurum gerçekten böyle bir karar vermek zorunda mıydı? Ödülü alması muhtemel olan ancak yaşı ilerlediği için belki ödül alamadan aramızdan ayrılması muhtemel olan adaylara ne olacak? Meselâ Philip Roth. Roth gibi bu ödülü almaya hak edenler kendilerine bir haksızlık yapıldığını düşünmeyecek mi? Gerçek şu ki, Akademi, Nobel ödülünü veren komite ile uzlaşmaya vardı. Zaten usûl açısından da köşeye sıkışmıştı. Meselâ bugün önceden adayları belirleyen heyette yer alan 18 üyeden sadece onu bu göreve devam ediyor. Bunların altısı, ömür boyu hizmet etmek üzere seçilmiş olmalarına rağmen komiteden ayrılmışlardı. Bu durumda komite karar alamıyor ve hukukî olarak da zor bir dönemden geçiyor. Bu zorlu dönemden çıkmak ve Akademi üyeliğinin nasıl belli bir zamanla kısıtlanabileceği ya da İsveç kralının aday belirlemede nasıl bir söz hakkı olduğunun kesinliğe kavuşturulması şüphesiz oldukça uzun sürecek. İsveç kralı XVI Carl Gustaf reformlar yapılmasını istemişti.