"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Adalet, herkese

M. Fahri UTKAN
23 Mayıs 2023, Salı
Adalet, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi anlamına gelir. Haklı ile haksızın ayırt edilmesi adaletle sağlanır.

Eşitlik kavramıyla birlikte düşünülmediği takdirde adaletin bir tarafının eksik kalacağı gerçeği göz ardı edilemez. Adaletli bir düzen için insan haklarına ve hürriyetlere riayet de yine bu sebeple şarttır. Aksi halde çeşitli sosyal problemler ve bunların kronikleşmesi kaçınılmazdır. Herkese hak ettiğini, hakkı olanı yani lâyık olduğunu vermeyi ifade eden anlayış, bu adalet anlayışının somutlaşmış bir halidir. Ulusal ve uluslararası metinlerde yer alan “kanun önünde eşitlik ilkesi” de aslında bunu sağlamaya çalışmaktadır.

İnsanların toplum içindeki davranışlarıyla ilgili olduğundan ahlak ve din kurallarıyla da ilişkilidir ve tarih boyunca tartışmalı bir alan olmuştur. Adalet genel olarak ikiye ayrılır:

1-Denkleştirici Adalet: Bireyler arası eşitlik söz konusudur. Yapılanla tazminatın tutarlı olmasıdır.

2-Dağıtıcı Adalet: Herkesin toplumdaki görevlerine göre hükümlü olmasıdır. Orantısaldır/Nispidir. Sosyal devlet anlayışı biraz daha dağıtıcı adalete uygundur.1

Üstad Bediüzzaman da eserlerinin birçok yerinde adaleti ikiye ayırmaktadır. Bunlar, Adalet-i mahzâ ile adalet-i izafiyedir. Adalet-i mahzâ ile adalet-i izafiyenin izahı şudur ki:

Adalet-i mahzâ: “Kim bir cana kıymamış veya yeryüzünde fesat çıkarmamış birisini öldürürse, bütün insanları öldürmüş gibidir” (Mâide Sûresi: 5:32.) âyetin mânâ-ı işarîsiyle, bir mâsumun hakkı, bütün halk için dahi iptal edilmez. Bir fert dahi, umumun selâmeti için feda edilmez. Cenâb-ı Hakk’ın nazar-ı merhametinde hak haktır, küçüğüne büyüğüne bakılmaz. Küçük, büyük için iptal edilmez. Bir cemaatin selâmeti için, bir ferdin rızası bulunmadan, hayatı ve hakkı feda edilmez. Hamiyet namına, rızasıyla olsa, o başka meseledir.

Adalet-i izafiye ise, küllün selâmeti için cüz’ü feda eder. Cemaat için, ferdin hakkını nazara almaz. Ehvenüşşer diye bir nevi adalet-i izafiyeyi yapmaya çalışır. Fakat adalet-i mahzâ kabil-i tatbik ise, adalet-i izafiyeye gidilmez. Gidilse zulümdür. (Mektubat, 15. Mektup)

İslâm, hayatın her safhasında ve her hâlükârda âdil davranmayı emretmektedir. Öyle ki, Allah’ın razı olduğu şekilde yaşamak, ancak hak ve adâlet dengesine riayet ölçüsünde gerçekleşir. Herkese ve her şeye hak ettiği şekilde muamele, doğru hüküm vermek, dengeli ve ölçülü davranmaktır.

Cenab-ı Allah “Biz, kıyamet günü için adâlet terazileri kurarız. Artık kimseye, hiçbir şekilde haksızlık edilmez. (Yapılan iş,)bir hardal tanesi kadar dahi olsa, onu (adalet terazisine) getiririz. Hesap gören olarak Biz (herkese) yeteriz.” (Enbiya, 47) demekte ve aynı zamanda her Cuma hutbesi sonrası imamın okuduğu Nahl suresi, ayet 90’da da; “Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayasızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor” demektedir.

Başka bir ayette ise, “Ey imân edenler! Adalet üzere olun ve Allah için şahitlik edin. Kendi aleyhinize veya anne ve babanızla akrabalarınızın aleyhine olsa bile. Hakkında şahitlik ettiğiniz kişi, zengin de olsa, fakir de olsa doğruluktan ayrılmayın. Çünkü ikisini de Allah sizden daha iyi gözetir.” (Nisa.135)

Demek adalet herkes için olduğundan gerçek adalet oluyor ve yerini buluyor.

Dipnot:

1- https://canakkalegundem.net/

2017/12/06/adalet-

dedigin-28909/

Okunma Sayısı: 2747
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Said Yüksekdağ

    23.5.2023 14:05:54

    Adaletin ülkemizde hakiki manasıyla tecelli etmesi duasıyla.. Kaleminize kuvvet..

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı