“Şu kâinat yüzünde serpilen masnuatın (san’atlı varlıkların) kemâl-i intizamları (tam ve eksiksiz düzenleri) ve kemâl-i mevzuniyetleri (mükemmel ölçülülük) ve kemâl-i ziynetleri (mükemmel süslenme) ve icadlarının suhuleti (kolay icad edilmeleri) ve birbirine benzemeleri ve bir tek fıtrat (yaratılış özelliği) izhar etmeleri, nasıl ki bir Sâni-i Hakîmin vücub-u vücudunu ve kemâl-i kudretini ve vahdetini gayet geniş bir mikyasta gösteriyorlar. “1

Cenâb-ı Hakk’ın yarattığı, bizim görebildiğimiz, bütün varlıklardaki san’atlı yaratılış, hayatlarında doğumdan ölümlerine kadar ki tam ve eksiksiz düzenleri, mükemmel ölçüler içinde yaratılışları ve hayatlarını devam ettirmeleri ve o kadar çok olmalarına rağmen her birisinin kendine göre süslü yaratılışları bunları yaratan Sani-i Hakim’i göstermektedir. Yani hem hikmetli hem de san’atlı yaratmaktadır. 

Yukarıya aldığım paragrafta, Üstad’ın belirttiği kemâl-i mevzuniyet/mükemmel ölçülülüğün ne olduğu sorusunun araştırmaları neticesinde ve Eski Yunan’da bu sorunun cevabı için bulunan sonuç şöyle: Küçük parçanın büyük parçaya oranı; büyük parçanın doğrunun bütününe oranına eşit olduğunda ideal oran bulunmaktadır. 

Bu rakam (1,618033) “altın oran” adını almaktadır. Bu oran aynı zamanda Üstad’ın bahsettiği ‘kemal-i mevzuniyet’ tabirini de karşılayabilir. Allah (cc) bu âlemi yaratırken kullandığı ve mutlak kemalini ve sonsuz cemalini matematik lisanı ile ifade ettiği bir vasıta olabilir. 

İnsanlarda, bitkilerde, hayvanlarda ve dünyada pek çok şeyin yaratılmasında bu oranın kullanıldığı gözlemlenmektedir. Bu oran göze en hoş gelen şekillerin ortaya çıkması neticesini doğurduğu için “göz nizamının oranı” diye de adlandırılmaktadır. Denebilir ki, fıtrî olan birçok şekillerde altın oran bir kural gibidir.2 

Yani, ..her şeyin miktar-ı muntazaması (yani altın oranda yaratılması), kaderi vâzıhan (açıkça) gösterir. Evet, hangi zîhayata bakılsa görünüyor ki, gayet hikmetli ve san’atlı bir kalıptan çıkmış gibi, bir miktar, bir şekil var ki, o miktarı, o sureti, o şekli almak, ya harika ve nihayet derecede eğri büğrü maddî bir kalıp bulunmalı veyahut kaderden gelen mevzun (ölçülü, altın oran sahibi), ilmî bir kalıb-ı mânevî ile kudret-i ezeliye o sureti, o şekli biçip giydiriyor.”3

Dünyanın, insanların, bitkilerin, ağaçların, kısacası kâinat’ın yaratılışında kemâl-i mutlak olan yaratıcının kullandığı bir ölçülülük olduğu ve buna da altın oran dendiğini anlıyoruz.

Bu altın oranı; aynı zamanda insanlar da teknolojide ve hayattaki uygulamalarında kullanabilir ve zaten kullanılmaktadır da bildiğiniz gibi. 

İşte bu altın oran; Üstad’ın 32 söz, 7. pencerede anlattığı, “Dört yolla büyük bir pencere marifetullaha açılır ve büyük bir mikyasta (ölçekte), bir Sâni-i Hakîmi (hikmetli ve san’atlı yaratanı) akla gösterir. Şimdi, (bütün bu yolları ölçüleri ve yaratışları görmeyen) ey bedbaht gafil! Şu halde O’nu görmek ve tanımak istemezsen, aklını çıkar at, hayvan ol, kurtul!” 4  

Elhasıl; “…her şeyin vücudunu ihata eden hadsiz imkânât ve ihtimâlât içinde ve semeresiz, akîm yollarda ve karışık ve yeknesak, sel gibi mizansız akan câmid unsurlardan, gayet hassas bir ölçüyle, nazik bir tartıyla ve gayet ince bir intizamla, nazenin bir nizamla verilen mevzun şekil ve muntazam teşahhus, bizzarure ve bilbedâhe, belki bilmüşahede, bir irade-i külliyenin eseri olduğunu gösterir.”5

Dipnotlar: 1- Sözler. 33. söz. 7. pencere 2- http://matlab.s5.com/altin%20oran.htm. 3- Sözler, 26. Söz. 3. mebhas 4- Sözler. 33. söz. 7. pencere. 5- Mektubat. 20. Mektup. 2. Makam. 9. kelime.