Bu 13 milletvekilinden, yakın zamana kadar sadece 2 tanesi bağımsız durumdaydı. Geriye kalan 11 milletvekilinin tamamı, altı aydır iktidarda bulunan Adalet Partisinin üyeleriydi.

Ecevit, sonradan ikna ettiği bu 13 kişilik grupla gizli-kapaklı bir dizi görüşmelerde bulundu. Taraflar arasında yaşanan ciddî pazarlıklar neticesinde bir mutabakata varıldı. Ardından, mevcut hükûmetin bir gensoru ile düşürülmesine karar verildi. (Bu tarihlerde, Meclisteki milletvekili sayısı 450 ile sınırlı olduğundan, 226’yı bulan, hükûmet yıkıp hükûmet kurabiliyordu.)

Yeni plân, adım adım sahneye konuldu. Nihayet, S. Demirel başkanlığındaki 2. Milliyetçi Cephe Hükûmeti düşürüldü. Yerine ise, 2. Ecevit Hükûmeti kurulmuş oldu.

Bu ucûbe hükûmetin kurulabilmesi için, Bülent Ecevit’in bağımsızlarla yapmış olduğu gizli görüşmelerin adresi Yeşilköy’deki Güneş Moteli olduğundan, halk arasındaki ismi de “Motel Hükûmeti” oldu.

Şimdi, 37 sene evvel yaşanan bu kritik gelişmelerin seyrine başka açılardan da bakmaya çalışalım.

Seçim sonucu tablosu

Bilindiği üzere, 1977 senesinin Haziran ayı başlarında Türkiye’de genel seçimler yapıldı.

Bu seçimde iki parti, AP ve CHP kıyasıya bir yarış halindeydi. Ayrıca Erbakan’lı MSP ve Türkeş’li MHP de üçüncü ve dördüncü sırada geliyordu. 

Sandıktan çıkan oyların oranı ile seçilen milletvekillerinin partilere göre dağılımı şu şekilde neticelendi:

CHP: % 41.38 oy ile 213 milletvekili
AP:    % 36.88 oy ile 189 milletvekili
MSP: % 8.56 oy ile 24 milletvekili
MHP: % 6.42 oy ile 16 milletvekili

Toplam 450 milletvekilliğinin geri kalan kısmını ise bağımsızlar ve küçük diğer partiler kazandı. 

Bu tabloya göre, hükümet kurabilmek için, asgarî 226 milletvekilinin oy desteği gerekiyordu.

CHP lideri Ecevit, partisi seçimden birinci çıkmasına rağmen, ne kadar uğraştıysa da yeterli desteği sağlayamadı ve hükümeti kuramadı.

Bu sebeple, mecburiyet tahtında Demirel'in başbakanlığında II. Milliyetçi Cephe hükümeti kurulmuş oldu.

Ne var ki, Ecevit ve taraftarları bu vaziyeti içlerine sindiremedi. Her yolu deneyerek, hükümeti devirmeye çalıştılar. Sonunda buna muvaffak oldular.

1977 yılı Aralık ayında Yeşilköy yakınlarındaki (Florya'daki) Güneş Motel'de AP üyesi gayrımemnun bazı milletvekilleriyle gizli görüşmelerde bulunan Ecevit, neticede onları iğfal ederek partileriyle yollarını ayırdı.

İçlerinde, sonrada yolsuzluktan hüküm giyen Tuncay Mataracı'nın da bulunduğu 11 AP milletvekili partilerinden ayrılarak bağımsız oldular.

Aynı milletvekilleri, kısa bir süre sonra hükümete verilen gensoruyu destekleyerek II. MC hükümetini düşürdüler ve hemen ardından Ecevit'in kuracağı yeni hükümeti destekleyeceklerini deklare ettiler.

Ecevit, 2 Ocak 1978'de yeni kabineyi kurdu. Bu kabinede, AP'den apartılan milletvekillerine birer bakanlık makamı peşkeş çeken Ecevit, 213+13=226'yı bularak, Meclis'ten gerekli olan güvenoyunu almayı başardı.

AP lideri Demirel, bakanlık karşılığı olarak partisinden adam ayartarak hükümet kurulmasını siyasî yönden ahlâkî bulmadığını ilân ederek, yeni hükümete şu ismi koydu: Motel Hükümeti.

Ayrıca, Bülent Ecevit'e de bu dönem itibariyle tek bir kez olsun Başbakan demeyip, her defasında ondan "hükûmetin başı" diye söz etti.

İstikrar bozuluyor

Ecevit'in kurduğu hükümet, zaten yamalı ve arızalı bir hükümet idi. Hem gayr-ı ahlâkî bir yöntemle kurulmuştu, hem de sayı itibariyle bıçak sırtında duruyordu.

Bu siyasî zaaf sebebiyle, zaten hassas dengeler üzerinde yürüyen ciddî memleket meseleleri iyice sarpa sarmaya başladı.

Meselâ, temel ihtiyaç maddeleri hızla tükenmeye yüz tuttu. Bu yokluk sebebiyle uzayan kuyruklar, vatandaşı çileli bir hayata mahkûm etti. Benzinden gıdaya, hemen herşey karaborsa oldu.

Aynı şekilde, asayiş denen birşey kalmadı. Anarşi azdıkça azdı. Kanlı Maraş ve Çorum hadiseleri Türkiye'yi dehşete düşürdü.

Sıkıntı baştan aşınca, Ecevit de hükümeti bırakıp kaçmak için fırsat kollamaya başladı. En büyük fırsat, yahut bahane, Ekim 1979'daki ara seçimlerinde ortaya çıktı. CHP sandıkta hezimete uğrarken, AP çok büyük bir zafer (% 54) kazandı.

Ecevit, seçimlerin neticesi daha netleşmeden ve resmî sonuç henüz ilân edilmeden hükümetinin istifasını vererek, yeni bir azınlık hükümetinin kurulmasına sebebiyet verdi.

Memleket meselelerinin düzelebilmesi için, erken genel seçime gitmekten başka çare kalmamıştı.

Erken genel seçim bütün şiddetiyle gündeme tam geliyordu ki, 12 Eylül (1980) Darbesi yapıldı. Böylelikle, siyaset mekanizması bir kez daha süngülendi ve emekleyen demokrasi yeniden  "sil baştan"a döndürüldü.

Tarihin garip bir cilvesi

Adına "93 Harbi" denilen Osmanlı-Rus savaşı (1877-78), Rusya'nın üstünlük sağlamasıyla neticelendi.

Rus ordusu, 1878’de o zamanlar Ayastefanos denilen Yeşilköy'e kadar gelerek burada askerî karargâh kurdu. İstanbul'a girmesine ramak kalmıştı. Rus karargâhı ile saltanat ve hilâfet merkezi olan İstanbul arasındaki mesafe, kuşbakışı 13 kilometredir.

İşte, bu hadiseden tam 100 yıl sonra ve yine Yeşilköy’de13 rakamlı yeni bir vukuat yaşandı.

Birincisi Çarlık Rusyası, ikincisi ise Komünist Rusya tehlikesi ile bağlantılı olan bu iki hadise arasında daha başka benzerlikler de var.

***

@salihoglulatif: On Günlük Seyahat Programı:

11 Ocak gününe kadar Orta Almanya bölgesinde sohbetli, seminerli, konferanslı programlarımız olacak. 

Bilgi ve irtibat için: Mainz Temsilcimiz Ergünal Çelik.