"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Tillo’da bir Erzurumlu: İbrahim Hakkı

M. Latif SALİHOĞLU
22 Haziran 2017, Perşembe
GÜNÜN TARİHİ: 22 Haziran 1780

Bugün Siirt Tillo’da medfun bulunan büyük İslâm âlimi Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri’nin vefat yıl dönümü: 22 Haziran 1780.

Dünya çapında meşhûr eser Marifetnâme’nin yazarı olan İbrahim Hakkı, 1703’te Erzurum’a bağlı Hasankale kasabasında doğdu. Anne tarafından Seyyid olduğu ifade ediliyor. 

İbrahim Hakkı, ilk tahsilini babasından aldı. İyi bir öğrenim gördü. Ehil hocalardan Arapça, Farsça dersler aldı. Büyük bir azim, irade, kararlılık ve gayret ile ilmini inkişaf ettirmeye çalıştı.

Bilâhare, Erzurum’dan hicret ederek, Siirt’e 7 km. mesafedeki Tillo kasabasına gitti. (Ne hikmetse, büyük âlimlerin yolu bir şekilde Tillo’dan geçiyor.)

Tillo’da, ilim ve feyiz kaynağı olarak keşfettiği Kadirî Tarikatı büyüklerinden İsmail Fakirullah Hazretleri’nin manevî terbiyesi altına girip ona mürit ve talebe oldu. 

* * *

Uzun yıllar hocasının himayesinde kalarak, Tillo'da çeşitli hizmetlerde bulundu. Hem kitabî, hem mimarî, hem tıbbî, hem de sâir fennî sahalarda hayret ve hayranlık uyandıran eserlere imza attı.

1734’te hocası Fakirullah Hazretleri’nin vefatından bir müddet sonra tekrar Erzurum'a döndü. Burada imamlık vazifesine devam ederken, Sultan I. Mahmud'un vaki dâveti üzerine İstanbul'a gitti. Bir müddet Saray Kütüphanesi’nde çalıştı.

1775’te yeniden memleketi olan Hasankale’ye döndü ve burada inzivaya çekilerek, bütün vaktini kitap hazırlamaya sarf etti. İşte, meşhûr Marifetnâme isimli eserini de bu dönemde telif ettiği, ya da esere son şeklini verdiği tahmin ediliyor. 

* * *

Hayatının son yıllarını yine Tillo'da geçiren İbrahim Hakkı, 22 Haziran 1780'de burada vefat etti. Mezarı, hocası İsmail Fakirullah için yaptırmış olduğu türbenin içinde yer alıyor.

Onun vefat tarihinde de bir tevâfuk var: 21 Haziran’daki (Gündönümü, Ekinoks) ışık hüzmesiyle ilgili inşa etmiş olduğu eserini tecrübe ettiği (deney) günün hemen ertesinde vefat etmesi, şüphesiz çok mânidar bir tevâfuk olsa gerek.

Tarihte ikinci bir örneğine rastlanılmayan o mimarî harika türbenin kulesine, 21 Haziran ve 21 Aralık günlerindeki ilk güneş huzmesi, 4 km. mesafedeki kale penceresinden geçerek vuruyor.

İlk ışık huzmesinin, kulenin şerefesindeki cama vurması ve camda da kırılmaya uğrayarak hocasının türbe içindeki mezarına isabet ile aydınlatması, İbrahim Hakkı'nın sırrı hâlâ keşfedilemeyen ilmî dehâsının bir işaretidir.

40’a yakın eseri bulunan İbrahim Hakkı Hazretleri’nin meşhûr olmuş diğer bazı eserleri şunlar: Divân, İrfaniye, İhsaniye, Mecmuatü’l-Meâni.

* * *

İbrahim Hakkı Hazretleri’nin asırlara damgasını vuran tevekküle dair şiiri “Tefvîznâme”den (nakarat kısmını tayyederek) bazı bölümleri iktibasen bitirelim.

Hak şerleri hayr eyler

Zan etme ki gayr eyler

Ârif ânı seyr eyler

 

Mevlâ görelim neyler

Neylerse güzel eyler

 

Sen Hakk’a tevekkül kıl

Tefvîz et ve râhatı bul

Sabreyle ve râzı ol

 

Bir işi murâd etme

Olduysa inâd etme

Haktandır o, reddetme

 

Hep işleri fâikdır

Birbirine lâyıkdır

Neylerse muvâfıkdır

 

Dilden gamı dûr eyle

Rabbinle huzûr eyle

Tefvîz-i ümûr eyle

 

Deme şu niçin şöyle

Yerincedir ol öyle

Bak sonuna sabreyle

 

Hiç kimseye hor bakma

İncitme gönül yıkma

Sen nefsine yan çıkma

 

Her dilde O’nun adı

Her canda O’nun yâdı

Her kuladır imdâdı

 

Nâçâr kalıcak yerde

Nâgâh açar ol perde

Dermân eder ol derde

 

Az ye, az uyu, az iç

Ten mezbelesinden geç

Dîl gülşenine gel, göç

 

Her sözde nasîhat var

Her nesnede zînet var

Her işte ganîmet var

 

Hep remz û işârettir

Hep gamz û beşârettir

Hep ayn-ı inâyettir

 

Her söyleyeni dinle

Ol söyleteni anla

Hoş eyle kabul canla

 

Bil elsine-i halkı

Aklâm-ı Hak ey Hakkı

Öğren edeb ü hulkı

 

Mevlâ görelim neyler

Neylerse güzel eyler…

 

Vallâhi güzel etmiş,

Billâhi güzel etmiş,

Tallâhi güzel etmiş,

 

Allah görelim netmiş,

Netmişse güzel etmiş

Okunma Sayısı: 16882
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • nafi

    22.6.2017 11:24:23

    İsmail Fakirullah Hazretleri HZ Abbasın peygamberimizn amcasının soyundandır

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı