Helaket ve felâket asrında yaşıyoruz. Hadislerin haber verdiği dehşetli zaman. Dinin kor ateş gibi yaşanmasının zorlaştığı, günahların sel gibi aktığı bir çağ yangını.
Hazreti Üstad gerçekçi bir şekilde teşhisi koymuş.
“Her dakikada şimdiki tarz-ı hayat-ı içtimaiyede yüz günah insana karşı geliyor. Bu zamanda tahribat ve menfi cereyan dehşetlendiği için, takva bu tahribata karşı en büyük esastır. Farzları yapan, kebireleri işlemeyen kurtulur.” (Kastamonu Lahikası)
Kur’an tezgahından dokunmuş bir zırhla tedbir alanlar az zararla atlatabilir bu yangını. Günaha karşılık Kur’an-ı Hakim’de geçen terimlerin şunlar olduğunu öğreniyoruz:
1-Zenb: Şeriata aykırı her amelin dünyevî/uhrevî karşılığının verileceğini bildiren bu kelime Kur’an’da 35 defa geçmektedir.
2-Masiyet: İlahi emirlere karşı çıkma ve inatlaşma anlamındadır. (33 defa geçer)
3-İsm: Batmak, şişmek, acze düşmek, ecir ve sevaptan mahrum olmak anlamlarına gelir. (48 defa zikredilir)
4-Seyyie: Zillet ve üzüntüyü gerektiren çirkin ve kötü ameldir. (165 defa geçer. Aynı kökten gelen Su’ kelimesi ise 44 defa geçer)
5-Cirm: Kişinin hakikatten, saadetten, tekâmülden ve hedeften ayrılması anlamına gelen bu kelime Kur’an’da 61 defa geçmektedir.
6-Haram: Engelleme ve yasaklama kastedilir. İhram elbisesi giyenlere bazı amellerin yasaklanması gibi. Mescidü’l Harama müşriklerin girmesi yasak olması gibi. (75 defa zikredilmiş)
7-Hatîe: Bazan büyük günah anlamında kullanılsa da; genelde kasıt olmaksızın yapılan günah kastedilir. Kurtuluşa giden yola ulaşmayı engelleyen ve kalbe hidayet nurlarının nüfuz etmesine perde olan hatîe Kur’an-ı Kerim’de 22 defa geçmektedir.
8-Fısk: İlahi emirlerin hürmetini çiğneyip kendisini koruyucudan ve sığınaktan mahrum eden fısk 53 defa zikredilir.
9-Fesat: İtidal halinden çıkıp kaybetme ve kuvvetlerin saçılıp savrulması demektir. Kur’an-ı Kerim’de 50 defa geçer.
10-Fucûr: Hayâ, din perdesinin yırtılması ve rezil olmak demektir. 6 defa zikredilir.
HİÇ KİMSE BAŞKASININ GÜNAHINI YÜKLENMEZ
11-Münker: Tanınmayan manasındaki inkâr kökünden türetilmiş olup fıtrat ve akl-ı selîmin günahı çirkin ve yabancı görmesi demektir. 16 defa geçer.
12-Fahşâ: Çirkinliğinden şüphe bulunmayan davranış veya sözdür. Çirkinliği, ayıplığı, bıkkınlığı ve çok şiddetli ameli ifade eder. 24 defa zikredilir.
13-Habt: Denge ve ölçünün bozulması sebebiyle ölçüsüz ve akla uymayan amelleri işlemektir.
14-Şerr: İnsanın yüz çevirdiği çirkin olan her şey anlamına gelmektedir. Bela ve musibet durumlarında kullanılır. Zıt anlamı ‘hayır’dır. “Zerre kadar şer işleyen de hayır işleyen de karşılığını görecektir”. (Zilzal suresi)
15-Lemem: Günaha küçük şeylerle yaklaşma ve yakınlaşma demektir. (Necm, 32)
16-Vizr: Yük, ağırlık anlamına gelir. Genellikle başkaların günahını yüklenme anlamında kullanılır. Vezir aynı kökten gelir ve hükümetin ağır işlerini yüklenen demektir. Kur’an-ı Kerim’de 26 defa geçmektedir. Suç ve cezanın şahsiliğini ifade eden “Ve la teziru vaziretün vizra uhra (hiç kimse başkasının yükünden sorumlu tutulamaz) İsra, 15” ayetteki vizr’de olduğu gibi.
17-Hins: Bâtıla doğru temâyül etmek ve yönelmek anlamında olup 2 yerde geçer.
Ayrıca İslamî rivayetlerde cerire, cinayet, zelle, esret, ayb gibi terimler de kullanılmıştır. Her biri insanın işlediği günahların özel anlamını açıklamaktadır. Cenab-ı Hak hepimizi günahın her türlüsünden muhafaza etsin ve içtinab etme iradesiyle takvaya eriştirsin. Amin!