Dünyanın en değerli kâğıt parasına sahip olan Kuveyt’in, Körfez Harbi’nde Dinarın o yüksek değerini kaybettiğini hatırlıyoruz. İstilâya uğrayan bu ülkenin, paralarının değil de kasasından altınlarının çalınması esas değerli olanın hangisi olduğunu ispata yeter.

Altın, pek çok önemli özelliklerine rağmen para olma vasfı konusunda “Altın; para mı, yoksa mal mı?” tartışması İslâm hukukçularını geçmişte hep meşgul etmiştir. Sağlam ve güvenilir alış veriş vasıtasını, ekonomisinin omurgasına oturtamayan insanlık sıkıntıdan sıkıntıya devrolup gitmekte. Sembolik veya sanal vasıtalarla, siyasî yaptırımları ile ekonomisini ayakta tutan ve yürütenler bile yarınları hakkında rahat değiller.

Bütün bu sıkıntıları taşırken neredeyse son iki çeyrek yüzyılda, yeni bir sıkıntı daha eklendi sırtımıza. Dünün altın olan alış veriş vasıtası bugünün kâğıt parası, artık yerini sembol ve temsilî araçlara bıraktı, yani e-paraya. Cebimizdeki kredi kartları bu paranın işlemcisidir.

Kâğıttan paranın tarihî altın para ile kıyaslanamaz. Şimdilerde kaydî paranın yanında e-paranın, kıyas yapılamadığı gibi. Ama hangisi olursa olsun değer ölçüsü olacak olanın, sağlam olması gerekir. Altın para, kâğıt para, kaydî para, e-para çeşitlerinin içerisinde üstünlüğünü hiç kaybetmeyen, her şekli ile değerini koruyan tartışmasız altındır. Altın dünya ve ahirette zenginlik, ihtişam ve saltanatın değer ölçüsü, alâmet-i farikası kabul edilmektedir. Sıralanabilecek pek çok sıfat ve özellikleri ile altın tartışmasız değer ölçüsü saltanatını korumaktadır. Altın yaratılış olarak da değerli bir madendir. 

Geçmişte altın ve gümüş uzun dönemler boyunca para olarak kullanılmıştır. Sonra temsili paralar çıktı. Bu paralar temsil ettiği mal ve metallerin yerine geçmek üzere oluşturuldu ve piyasaya sürüldü. Sonra bunların da sıkıntıları çıktı, bildiğimiz kâğıt para kullanılır oldu. Önceleri kâğıt para, kasadaki altına endeksli idi. Sonra o da bırakıldı, tamamen devletlerin ekonomik, siyasî ve kültür vasıtaları oldu. Artık ekonomisi, siyaseti ve kültürel baskısı güçlü olanın parası da güçlü oluyor. Bugün buna teknolojik olarak e-parayı da dâhil ettiler.

Teknolojik gelişmeler dünyayı küçülttü. İletişim ve bilgisayardaki gelişmeler ticarî hayatta bilinen parayı, elektronik para (e-para) konumuna getirdi. Böylece kontrol edilebilen, harcamaların kayıt altına alınabilen durumuna geldi. Mobil telefonlar ile her türlü harcamanın yapılması yaygın olan kâğıt paranın devrinin bittiğini e-para devrinin başladığını yavaş yavaş gösteriyor. Artık e-para, değer ölçüsü olan kâğıt paranın bütün özelliklerini almaya namzet olarak fakihlerin önünde beklemektedirler. İleri zamanın fakihleri artık e-paranın fıkhî problemlerini tahkik edip hüküm çıkarmalılar, belki de çıkardılar. Altının üzerinden siyasî hesaplar kaldırılırsa insanlığın ekonomisinin can simidi olmaya tek namzettir. Spekülatif oyunların üstesinden en ehven şekli ile altının para olarak kullanımı ile mümkün olacağı kanaati daha doğru gözüküyor. Tarihte altının, para vasıtası olarak düzgün ve istikrarlı şekilde kullanımı bu kanaati kuvvetlendirmektedir.

Bu kısa yazımız ile paranın kâğıt ve elektronik olarak kullanılmasından ziyade daha sağlam olan altının para olarak kullanılması gerçeğine işeret etmeye çalıştık. Konu geçmişte de çok tartışıldı elbette. Bütünüyle insanlık, kendi tarihinden gelen tecrübelerle sulh ve sükûneti için; paranın altın, altının para olarak kullanımını yeniden düşünmeli ve tartışmalıdır.

Kâğıdın para olma özelliği kendisinde yoktur, itibarîliğindendir, altının ise para olma özelliği bizzat yapısındandır. Değer, değişim ve tasarruf aracı olmaya ise, altın, en lâyık olanıdır. İtibarî paradan mal paraya yeniden dönmek esasen asla dönmek anlamındadır.