10 Aralık 1948 yılında yayınlanan ve insan haklarının anayasası olarak tanımlanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne Türkiye dahil dünyada onlarca ülke imza koymuştu. Bu bildirgede yer alan 30 maddeye bakıldığında altına imza konulan birçok konuya riayet edilmediği ortaya çıkıyor. İnsan hakları kavramı çok geniş… Bu kavramın içerisine din ve vicdan hürriyetinden düşünce hürriyetine, işkence ve kötü muameleden basın hürriyetine kadar birçok “hak” giriyor.

* *  *

TÜRKİYE’DE DURUM…

15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra Türkiye’de yaşanan insan hakları ihlâllerine bakıldığında savunma hakkından işkence ve kötü muameleye, basın hürriyetinden düşünceyi açıklama hürriyetine kadar birçok “hak”ta ihlâllerin yaşandığı görülebiliyor. 21 Temmuz’da ilân edilen ve ikinci uzatması 19 Ocak 2017’ye kadar devam edecek olan Olağanüstü Hal (OHAL) ilân edildiğinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) zaten askıya alınmıştı. Türkiye, OHAL kararının ardından AİHS’ni askıya aldığını Avrupa Konseyi’ne tebliğ etmişti. Ancak bir devletin AİHS’yi askıya alması, o devletin vatandaşlarına AİHM kapısının kapandığı anlamına gelmiyor. OHAL kapsamında çıkan KHK ile öğretmenlikten ihraç edilen Akif Zihni’nin başvurusunu “bütün iç hukuk yollarının tükenmediği gerekçesi”yle reddetti, ancak bu, bundan sonra AİHM’e başvurulamayacağını göstermiyor. Zira, AİHM, Zihni’nin Anayasa Mahkemesi’ne şahsî olarak başvurmamasını kararına gerekçe olarak gösteriyor.

Türkiye’nin insan hakları hukuku alanındaki en önemli isimlerinden AİHM’deki ilk Türk hâkimi olan Rıza Türmen, adil yargılanma hakkının çiğnendiğini belirtirken, AYM ve AİHM’e binlerce başvuru gidebileceğine dikkat çekiyor. Türmen, açığa alınan ya da ihraç edilenlerle ilgili de şu yolu gösteriyor. “Önce Anayasa Mahkemesi’ne götürmeleri veya oraya başvurmaları, oradan bir sonuç alamazlarsa AİHM’e gitmeleri. Açık olan tek yol budur şimdi...”

Öyle görünüyor ki, sadece savunma hakkı ihlâlinden bile Türkiye’nin ileride  başı çok ağrıyacak. Tıpkı, Ergenekon, Balyoz dâvâlarında geldiğimiz noktada olduğu gibi...

90 binlere yaklaşan ihraç ve onbinlerce açığa alınan memurla ilgili savunma dahi alınmadan bu işlemlerin yapılması da bunun olacağını şimdiden gösteriyor.

Hükümet yetkilileri tutuklananlar arasında “gazeteci” olmadığını söylese de gazeteci örgütleri bunun doğru olmadığını söylüyor. Şu anda hapishanelerde 146 gazetecinin olduğu bildirilirken, basın kartının iptal edilmesinin bu kişilerin “gazeteci” olmadığını göstermeyeceğini vurguluyorlar.

Yine insan hakları ihlâli olarak kabul edilen “işkence ve kötü muamele” ile ilgili iddialar ayyuka çıkmış durumda. Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu bu konuda araştırma yapması beklenirken, uluslar arası işkenceyle mücadele eden kuruluşların da inceleme yapmasına müsaade edilmemesi de ileri de sıkıntıya ve Türkiye’nin zor durumda kalmasına sebep olabilecek gelişmeler arasında. 

* *  * 

İNSANLIK ÖLÜYOR!

Dünyadaki insan hakları ihlâllerinde yaşanan durum ise çok vahim. Özellikle Suriye-Halep’te yaşanan karşısında dünyanın sessiz kalması insanlığın öldüğü anlamına geliyor. İslâm ülkelerine ekilen fitne tohumları dolayısıyla Müslümanlar eziyet görüyorlar.

Arap Baharı denilerek başlayan, ancak Arap kışına dönüşen küresel oyun dolayısıyla birçok ülkede yaşanan insan hakları ihlâlleri devam ediyor. Suriye’de başta yaşama özgürlüğü olmak üzere bir çok insan hakkı ihlâli gerçekleşiyor. 500 binden fazla insan ölürken, ülkenin neredeyse tamamında insanlar evsiz-barksız kaldı. 

Suriye’de kimin eli kimin cebinde belli değil. Ülke tıpkı Irak gibi fiilen bölünmek üzere. Herkesin Suriye üzerinde bir hesabı var. Yeni özerk bölgeler oluşturmak için yabancı güçler devrede… Rusya ayrım gözetmeden her yeri bombalıyor, masum insanları öldürüyor. Dünyanın öbür ucundan gelip, yüz binlerce insan en tabiî insan hakkı olan “yaşama hakkı” hiçe sayılarak öldürülüyor.

* *  *

Dünyanın da, Türkiye’nin de insan hakları karnesi kırıklarla dolu. Sınıfta kalmış durumda. Her sene, düzeleceğine daha da kötüye gidiyor.  İnsan haklarının sağlanması için herkesin üzerine düşen görev ve sorumluluklar vardır. Bu görev ve sorumluluklar yerine getirilse insanın mutluluğu, huzuru artacaktır.