MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin gündeme getirip, desteklediği ve AKP’li 316 milletvekillerinin imzası ile Meclis’e sunulan “cumhurbaşkanlığı görünümlü başbakanlık modeli”ni ihtiva eden 21 maddelik anayasa değişikliği görüşmelerinin Meclis Anayasa Komisyonu’ndaki görüşmeleri çok hakaretli ve bol tartışmalı geçti.

Son yıllarda gerek torba kanunlarda, gerekse de Türkiye’yi ilgilendiren önemli kanun görüşmelerinde TBMM komisyonlarında sert tartışmalar hatta yaralanmaların yaşandığı ve hakaretlerin havada uçtuğu komisyon toplantıları görmüştük, ama ilk defa böylesini de gördük. Su bardakları fırlatıldı, komisyon salonunda Meclis tarihinde ilk olduğu söyleyen sloganlar atıldı. “Gün gelecek devran dönecek AKP halka hesap verecek” sloganına AKP’li vekiller “terör örgütünün sloganı diye itiraz etseler de sloganlar atılmaya devam etti. En ilgincin de son günkü görüşmelerde AKP Yozgat Milletvekili Abdulkadir Akgül’ün testi kebabı arabaşı çorbası getirmesi oldu. Akgül masaların başında testileri kırarken, Komisyon Başkanı Şentop, “anayasa anısı” diyerek testi kırdı…

Anayasa değişikliği teklifi AKP ve MHP’li yetkililerinin günler süren çalışmalarıyla TBMM Başkanlığına 10 Aralık’ta sunulmuştu. Komisyon, görüşmelerine 20 Aralık’ta başlanan teklifin, bazen gece yarısını geçen, bazen sabahı bulan, zaman zaman sert tartışma ve kavgaların yaşandığı görüşmeleri, komisyonda 9 gün sürdü. Teklifin tümü üzerindeki değerlendirmeler aralıksız 5 gün yapıldı. Bazı maddeler tekliften çıkarılırken bazıları birleştirildi. Komisyon’dan 18 madde olarak çıktı. Teklif üzerinde, 70 saat süren görüşmelerde 370 milletvekili konuştu. Görüşmeler tutanaklara bin 144 olarak yansıdı.

YENİ ANAYASA YOK, YAMA VAR!

Komisyon çalışmalarında yaşananların bir kısmını aktardığımız tartışmaların yaşandığı böyle bir ortamda bütün Türkiye’yi ilgilendiren ve darbe anayasasından kurtulup yeni bir anayasa yapmak yerine yeni bir yama daha atan 21 maddelik değişiklik teklifi (komisyonda 18 maddeye indi) kavga gürültü arasında kabul edildi.

Halbuki, yeni bir anayasa yapılamıyorsa en geniş mutabakat ve uzlaşı sağlanması gerekmez miydi? Geniş uzlaşma aranmaması yoluna başvurulmaması değişen maddeleri birkaç yıl içinde tartışılır hale getireceğine de şüphe yok. Tıpkı 2010 yılında değiştirilen maddeler gibi…

DEĞİŞİKLİKLER “ANA BAŞLIĞI” ETKİLEMEDİ!

Değişiklik komisyonda görüşülürken, kamuoyunun ve AKP’li bazı milletvekilinin rahatsızlığından sonra bazı değişikliklere gidildi, ancak AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan’ın “Bunun olması ve olmaması bizim ana başlığımızı çok etkileyecek tablo değil” diye değerlendirdi “yedek milletvekilli” ile, “Doğuştan Türk olma” ve teklifle 12’ye düşürülen HSYK üyeliğinin 15’ı çıkarılması gibi maddeler değiştirildi.

AKP’li vekillerin itirazlarını “MHP ile anlaşmamız elimizi kolumuzu bağladı. Bir virgül değişikliğini bile sorduk” diye cevaplayan Yıldırım’la Bahçeli’nin tekrar görüşmesinden sonra gündeme gelmişti.

İtirazlar sonrası bazı maddelerde değişiklik ya da tekliften çıkarma yoluna gidilirken, itirazlarının ana merkezine oturan “ana başlıklar”a dokunulmaması dikkat çekti.

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun adı, Komisyona Hâkimler ve Savcılar Kurulu olarak gelirken, 12 üyeden oluşması, bunun yarını Meclis yarısını da Cumhurbaşkanı’nın seçmesi yönünde gelmişti. Gelen itirazlar üzerine üye sayısı 13’e çıkarıldı, Kurulun 4 üyesi cumhurbaşkanınca, 7 üyesi TBMM tarafından seçilmesi yönünde değiştirildi. Adalet Bakanlığı Müsteşarı da, kurulun “doğal üyesi” oldu…

GENİŞ YETKİLER

Cumhurbaşkanının aynı zamanda partisinin genel başkanı olması, partisinin milletvekili listesini belirlemesi, iki seçimin aynı anda yapılması, Meclis’in hükümeti denetleme görevine son verilmesi, kuvvetler ayrılığı gibi eleştiriler dikkate alınmadı. Eleştirilerin merkezinde yer alan kararname çıkarma yetkisi bir maddeden çıkarıldı, ama başka maddeye eklendi. Cumhurbaşkanına OHAL ilân etme yetkisi verildi.

Meclis’in denetim yolları olan gensoru ve güvenoyu kaldırıldı. Başbakanlık kaldırıldı. Askerî yargı kaldırıldı. Bütçeyi Cumhurbaşkanı hazırlayıp Meclis’e sunacak. Seçilme yaşı 18’e indi. Milletvekili sayısı 600’e çıktı.

Birçok soru cevap bulamadı. Meselâ… Cumhurbaşkanı seçilen kişi aynı zamanda genel başkanlığını yaptığı parti sandıktan ikinci çıkarsa yürütmenin başı olan cumhurbaşkanı aynı zamanda ana muhalefet ya da muhalefet partisi genel başkanı olarak mı anılacak? “Cumhurbaşkanı, ana muhalefet partisi genel başkanı filanca kişi” yazılmasında bir gariplik olmayacak mı?

Komisyondan geçen teklif Meclis Genel Kurulu’ndaki görüşülmesi sırasında başka itirazlar gelir mi? Yine değişikliğe uğrar mı? Onu da bekleyip göreceğiz…