Anayasanın 18 maddesinde değişiklik yapan ve “partili cumhurbaşkanlığı” diye tarif edilen paket Meclis’ten kavgalı oturumlarla geçti.
Teklif şimdi cumhurbaşkanı imzasına sunuldu. Erdoğan’ın imzasının ardından 60 günlük takvim işlemeye başlayacak ve Nisan ayı içerisinde sandık milletin önüne gelecek.
AKP ve MHP’de dar bir kadro tarafından hazırlanıp Meclis’e getirilen ve üzerinde yeterince tartışılamayan paketten milletin de haberinin olmadığı yapılan anketlerle ortaya çıkmıştı.
İki parti 60 günlük süre içerisinde bunları millete anlatmaya çalışacak. Diğer yandan da değişikliğin ülkenin ve milletin hayrına olmadığını söyleyenler de değişikliğin referandumdan geçmemesi için çalışacak.
Değişiklik teklifinin hem komisyon hem de genel kurul safhasında sorular sorulmuş, ama cevap alınamamıştı. Bu sorulardan bir kaçını hatırlatalım:
“Seçilme yaşı neden 18’e indi? Milletvekili sayısı neden 550’den 600’e çıktı. Anayasa Mahkemesi’nin 15 üyesinin 12’sini Cumhurbaşkanının tek başına ataması ile HSYK’da cumhurbaşkanı ve “partisinin” üstünlüğünün olması yüksek yargıdan hiç kimsenin atanmaması yargıyı dolayısıyla adaleti tartışılır hale getirmez mi? Cumhurbaşkanının aynı zaman bir partinin genel başkanı olması “tarafsızlığı”nı tartışma konusu yapmayacak mı? Cumhurbaşkanına bu kadar yetki verilmesi doğru mu? Bakanları direkt cumhurbaşkanı belirlerken Meclis’ten neden onay alma gereği duymayacak? Bakanlar için gensoru neden kaldırıldı, hükümet için güvenoyunun aranmaması sıkıntı meydana getirmeyecek mi?”
Suçlamadan, yaftalamadan, kutuplaştırmadan, hakaret etmeden bu sorulara sakin ve sükûnetle cevap verebilecek var mı?
AÇIK OY TARTIŞMALARI
Anayasa değişiklik teklifi görüşmelerinde üzerinde en çok tartışılan konu oyların “açık kullanılması”yla ilgili yaşandı.
Anayasaya göre “gizli” yapılması gereken oylamada bazı milletvekillerinin kabinlere girmeden oy kullandıkları, bazılarının zarfın içine atılmayan “hayır” ya da “çekimser” oylarını havaya kaldırıp göstermeleri dikkat çekti.
Tutanaklara yansıyan bir tartışmayı aktaralım.
CHP Grup Başkanvekili Özgün Özel, kapalı oy kullanmadığını iddia ettiği milletvekillerinin isimlerini tek tek okurken, AKP Grup Başkanvekili Mehmet Muş, AKP’li vekillerinin içtüzüğe uygun olarak oy kullandıklarını, Özel’in Genel Kurulu yanılttığını söyledi.
AKP’li Öznur Çalık’ın “Ben oyumu gizli kullandım. Bak, Vedat Bilgin de gizli kullanıyor” derken, AKP Bayburt Milletvekili Şahap Kavcıoğlu’nun, “Ben açık kullandım!” demesi üzerine CHP Kayseri Milletvekili Çetin Arık’ın “Ben açık kullandım’ diyor sayın vekilim” demesi üzerine “Gizli kullandım ya!” diye önceki sözünü düzeltmesi dikkat çekici.
Günler süren oylamalarda sadece küçük bir tartışmayı hatırlattığımız anayasa değişiklik teklifi görüşmeleri hep bu ve benzeri tartışmalarla geçti. Bu oylamalar tarihe “açık oy tartışmaları” ile not düşülmüş oldu.
AKILDA KALANLAR
Anayasa değişikliği teklifinde akılda kalan iki şey var. Bunlardan birisi Anayasa değişikliği teklifi gündeme geldiğinde 7 Haziran seçimlerinden sonra Davutoğlu hükümetinde bakan olduktan sonra MHP’den ihraç edilen Tuğrul Türkeş’in Bahçeli’nin birdenbire başkanlık sistemi çağrısı yapmasının “erken seçim tuzağı” olabileceğini söylemesi olmuştu.
Diğeri de Başbakan Binali Yıldırım’ın, “Şimdi, referandum olması halinde, elbette kimseye, ‘OHAL altında seçime gidildi… OHAL şartlarında referandum yapıldı’ gibi bir söz söyleme fırsatı vermeyiz. Bu needenle referandum öncesi OHAL kaldırılır diye düşünüyorum” demesiydi…
Değişiklik görüşülürken, Erdoğan, Bahçeli ve Şentop erken seçimi gündeme getirmişti. Onların şartı “değişikliğin geçmemesi” idi. Teklif, 339 oyla geçti, ama erken seçim olması hiç de yabana atılacak bir ihtimal değil.
‘BİZE HER YER TRABZON’
Anayasa değişikliğinin Meclis Genel Kurulu’nda görüşmelerinin birinci görüşmelerini AKP’li Ahmet Aydın, ikinci görüşmelerini de yine AKP’li Ayşe Nur Bahçekapılı yönetti.
Her iki oturumda da sert tartışmalar ve kavgalar yaşandığı oturumda, ne CHP’li ne de HDP’li başkanvekiline oturum yönetme görevi verildi.
Değişikliğin ikinci görüşmelerini yöneten Bahçekapılı’nın Çarşamba günkü oturumunu açarken söylediği şu cümle çok dikkat çekiciydi. “Geçen sene de 61. Birleşimi açmak bana nasip olmuştu. Bize her yer Trabzon diyerek devam edelim” diyen Bahçekapılı İstanbul Milletvekili, ancak Trabzon Maçka doğumlu olduğunu hatırlatalım.
Bahçekapılı, spordan bir sloganla sözlerine başladı, ama yönettiği oturumlarda kavgalar hiç eksik olmadı.