Meclis seçimden sonra yaklaşık iki ay çalışmıştı. 28. Dönem İkinci Yasama Yılı başlayacak. Böylece Türk Tipi Partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ikinci dönemine de girilmiş olacak. 

Yeni sistemle Meclisin etkinliği azalmıştı. Bunun sıkıntısı geçtiğimiz beş yılda çokça hissedildi. Cumhurbaşkanı’nın tek başına çıkardığı kararname ya da kararların Meclisin çıkardığı kanunlardan fazla olması, denetim yetkisinin ağır aksak ilerlemesi, güvenoyu, gensoru ve bütçeyi veto hakkının olmaması, Meclisin etkinliğinin azalmasında sebep olarak görülüyor.   

Geçtiğimiz dönem milletvekillerinin altıda birinin kürsüde hiç konuşmadığı haberleri yapılmıştı. Bunların büyük bir çoğunluğu iktidara mensup milletvekilleri...  

Konuşmayan muhalefet partisi milletvekillerinden bazıları ise Meclis İçtüzüğü gereği konuşamadı. Zaten konuşma süresi 1-3 dakika arasına indirilen vekillerin önünde bir de böyle bir bariyer var. Konuşan vekiller de 1 dakika gündem dışı konuşabilmiş. 

Yeni sistemde önemli bir denetim mekanizması kaldırıldı. Bakanlar dışarıdan atandığı için Mecliste vekillerin sözlü soru sormalarının önü tıkandı. Bütçe ve genel görüşmeler dışında sadece yazılı soru sorabiliyorlar. Bakanların soruları 15 gün içinde cevaplandırması gerekirken, maalesef o da olmuyor. Yeni sistemde “yürütmenin başı” olan Cumhurbaşkanı’na direkt soru dahi sorulamıyor. Vekiller ancak yardımcısına soru sorabiliyor o da yazılı olmak şartıyla… 

*** 

SORULARIN YÜZDE YETMİŞ YEDİSİ CEVAPLANDIRILMAMIŞ 

14 Mayıs’tan sonra yemin ederek göreve başlayan milletvekilleri, “denetim faaliyetleri” kapsamında bakanları soru yağmuruna tutarken, 4 bin 318 yazılı soru önergesi sunulmuş. 1. Yasama Yılı’nda en fazla soruyu Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a, en az soru önergesi de TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’a gelmiş. Tunç’u; İçişleri, Tarım, Sağlık Bakanları takip ederken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’na 201 soru önergesi sunulmuş. 

Ancak 15 gün içerisinde cevaplandırılması gereken sorular tıpkı geçtiğimiz beş yılda olduğu gibi cevaplandırılmamış; yani zaten az olan milletvekilleri denetleme görevini yine yerine getirememiş. 

14 ve 28 Mayıs 2023’ten bugüne kadar geçen süre zarfında kabine üyelerine 238 milletvekilinin sorduğu 4 bin 318 sorunun ancak 964’ü cevaplandırılmış! 

Oysa, Anayasa ve Meclis iç tüzüğüne göre bakanların yazılı soruları 15 gün içinde cevaplandırılması gerekiyor. Bu da geçen dönemde olduğu gibi yasa hükümlerine de uyulmadığını gösteriyor. 

Geçtiğimiz dönemde Meclis, Bakanları bu konuda uyarmasına rağmen milletvekillerinin soruları zamanında cevaplandırmamaya devam ediyorlar. 

*** 

HANİ KİREÇLENMİŞ, TIKANMIŞTI! 

Özetle, görüleceği üzere yürütme yasamaya karşı görevini yerine getirmiyor. Atanmış bakanlar, seçilmiş milletvekillerinin sorularını cevapsız bırakıyor. Böylece denetim faaliyeti de engellenmiş oluyor. Yürütme kendisini yasamanın yerine koyarak Kanun Hükmünde Kararnameler ve kararlar çıkarıyor. 

İki yıl öncesine kadar yeni sistemde kireçlenmelerin ve tıkanmaların olduğunu söyleyen iktidar, bu konuda hâlâ bir adım atmadı. Komisyonlar kurup sistemin rehabilite edileceğini söyledi ama geçen dönem yapılmadı.  

Millî iradenin tecelligâhı olan Meclis güçlendirilmeli… Bunun yolu da belli… Yeni Anayasa’da öncelik buna verilmeli. Bu da ucube sisteme devam etmemekle olur.