Ancak aynı gün bir grup asker tarafından Ondimba’ya darbe yapıldığı bildirildi. Darbecilerin liderliğini Cumhuriyet Muhafızları’nın başındaki isim General Oligui Nguema’nın olduğu düşünülüyor.

Aslında Omdimba’nın babası Ömer Bongo da Gabon’u 2009’daki vefatına kadar 41 yıl boyunca yönetmişti. Babasının ölümünün ardından iktidarı eline alan Ali Bongo’ya ilk darbe girişimi Ocak 2019’da tedavi için gittiği Fas’ta iken gerçekleştirilmişti. Fakat bu girişim, Omdimba tarafından etkisiz hâle getirilmiştir.

Bununla birlikte 30 Ağustos seçimlerinden bir hafta önce Omdimba karşısında ekonomi profesörü ve eski eğitim bakanı Albert Ondo Ossa sürpriz adaylığını açıkladı. Ossa, başşehir Libreville’de muhalefeti de arkasına alarak önemli bir siyasî blok oluşturmuş ve 2 buçuk milyon nüfuslu Gabon’un ümidi konumuna gelmişti.

Gabon’un 15-24 yaş arasındaki genç nüfusunun yüzde 40’ı işsizlik ve yoksulluk içerisinde. Nüfusun üçte biri günlük 5.50 dolarlık yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Dolayısıyla Ossa, ülkesindeki işsizlik, yoksulluk, yoksunluk, gelir dağılımı adaletsizliği vb. sosyo-ekonomik sorunların mağduru kitleler üzerinde siyaset yapıyor.

Diğer taraftan 1970’lerde Gabon’un açık deniz sahalarında ciddi miktarda petrol rezervi keşfedilmesiyle, Gabon’a “Orta Afrika’nın küçük emirliği” denilmiştir. Her ne kadar petrol, ülke gelirlerinin yüzde 60’ını oluştursa da, bu zenginliğin halka yansımaması sorun teşkil ediyor. 

Böylece 26 Ağustos’ta Nijer’deki darbenin akabinde, 30 Ağustos’ta da Gabon’daki darbeyle Fransa’nın Afrika’daki müttefikleri bir bir iktidardan uzaklaştırılıyor. Fransa hükümeti sözcüsü Olivier Veran, Gabon’daki darbeyi kınadı. Fransa, Afrika’daki darbe salgınında bir müttefikini daha kaybederek, Paris için yeni bir yenilgi tescillendi.

Fransa’nın Libreville’deki üssünde 400 askeri önceden kalıcı şekilde konuşlandırılmış. Birde Paris’in Gabon’la madencilik ve petrol sektörlerinde geniş ekonomik bağları mevcut. Son yıllarda Afrika’daki Fransız sömürgelerindeki yerel halkın, sömürgeci gücün devamı niteliğindeki askerî hükümetlere açıkça karşı pozisyon alıyorlar. Mali, Burkina Faso, Nijer ve Gabon’da artık Fransa istenmeyen adam durumunda.

Afrika’da sömürge geçmişinden dolayı Fransa’ya karşı tepki artıyor. Çünkü Fransa “Francafrique” olarak bilinen sömürgecilik sonrası dönemde bu ülkelerdeki başta madencilik, enerji, askerî vd. ilişkilerini sürdürmek için isimleri yolsuzlukla müsemma olmuş otoriter liderlere verdiği destekten, artık yerel halk fazlasıyla rahatsızdır.

Uzun yıllar desteklediği otoriter liderler, şimdi Fransa’nın itibarını zedeliyor. Aynı zamanda Paris’in bölgeye yönelik yanlış politikalarındaki ısrarı sayesinde, Fransa’dan doğacak boşluğu Rusya ve Çin’in doldurması kuvvetle muhtemeldir. Çünkü her iki ülkenin Sahel ve Sahra Afrikası’ndaki nüfuzunda artış söz konusu.

Hatta Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ondimba’ya desteğini göstermek için geçtiğimiz Mart ayında Gabon ziyaretinde “Fransa’nın Afrika’ya müdahale edeceği iddialarını reddederek, Francafrique döneminin çoktan sona erdiğini” kendisi beyan etti. Ancak Afrika’daki Fransa bağlantılı gelişmeler, Macron’un bu sözlerindeki samimiyetinde şüphe uyandırıyor.

Neticede Gabon halkı seçimlerin şeffaf, güvenilir, demokratik, katılımcı ve hesap verebilir özelliklerde yapılmamasına tepkili. Ondimba’ya darbe birçok halk kesimince olumlu karşılansa da, ülkede demokrasinin geleceği hakkında çekincelerde mevcut.