Irak’ta yaklaşan seçimlerde en önemli siyasî yapılanma İbadi’nin Zafer İttifakıydı.
Ancak 12 Mayıs 2018 seçimlerine az bir süre kala Zafer İttifakı 15-29 ve 30 Ocak 2018’de 3 defa bölündü. Zafer İttifakı’nın tamamen dağılmasının ardından diğer siyasî oluşumlar hareketlilikler gözlemlendi. Yine siyasî taraflar için yapılan çeşitli anketlerde de muhtemel seçim başarıları hakkında veriler Irak basınında kaydediliyor.
Hukuk Devleti İttifakı
Maliki’nin Hukuk Devleti İttifakı’nda Dâvâ Partisi, Irak Dâvâ Partisi ile İslâmcı ve liberal figürler bulunuyor. Seçimlerde Hukuk Devleti İttifakı’ının Parlamento’ya 34 temsilci göndereceği siyasî kulislerde konuşuluyor.
Ulusal İttifak Koalisyonu
Allavi’nin Ulusal İttifak Koalisyonu’n da Irak Temsilciler Konseyi Başkanı Dr. Salim Al-Jubori ve Dr. Saleh Al-Mutlaq’ın isimleri öne çıkmaktadır. Al-Jubori, Irak İslâmcı Partisi ve Müslüman Kardeşler’in birbiri ile yakın ilişkide oldukları gözleniyor. Bununla birlikte Koalisyon’da bazı siyasî, akademik ve liberal kesimden de isimler bulunmakta. Anket çalışmalarına göre Koalisyon’un seçimlerde 35 temsilciyi Parlamento’ya göndereceğine dikkat çekiliyor.
Fetih İttifakı
Fetih İttifakı’nın içerisinde Asa’ib Ahl Al-Hak, Bedir Güçleri (Al-Hashed al-Shaabi) ve Irak İslâm Yüksek Konseyi gibi İran yanlısı unsurlar yer alıyor. Fetih İttifakı lideri Hadi El-Amiri aynı zamanda Bedir Güçleri’nin de başkanıdır. İbadi’nin Zafer İttifakı’ndan 15 Ocak 2018’de Irak Rönesans ve Barış Bloğu, İslâmî Fazilet Partisi, Bağımsız Blok, Türkmen Sivil Haklar Partisi, Irak Türkmenleri İçin İslâmî İttifak, Kalkınma Topluluğu, Zafer ve Reform Bloğu, İstikrar Bloğu, Ulusal Reform Eğilimi, Barış İnşası İçin Yetkili Topluluk, Irak İstikrar Partisi, Ulusal Irak Konferansı, Iraklıyız Hareketi, Kutlu Shaban Ayaklanması, Adalet ve İlerleme Eğilimi, Shaban Ayaklanması Kardeşlik Konseyi, Liberal Hareket ayrılmışlardı. Ayrılan bu siyasî yapılar Hadi El-Amiri’nin Fetih İttifakına yakın duruyorlar. Fetih İttifakı ve bu 18 siyasî unsurun seçimlere ayrı listelerle katılması ön görülüyor. Bazı Sünnî figürlerinde İttifak ile siyasî birliktelik arayışında oldukları iddia ediliyor. İttifak’ın seçimlerde 43 sandalye kazanması ihtimaller dahilindedir.
Ulusal Bilgelik Eğilimi
Zafer İttifakı’nın 29 Ocak 2018’de ikinci kez dağılmasıyla birlikte Ammar El-Hakim’in Ulusal Bilgelik Eğilimi’nin de seçimlere bağımsız listelerle gireceği ihtimal dahilindedir. Ulusal Bilgelik Eğilimi’ne farklı düşünceden Iraklı gençler katılmış durumda. Eğilim’in seçimlerde 22 sandalye kazanacağı tahminler arasında.
Zafer İttifakı’nın Sonu
Yine Zafer İttifakı’nın 30 Ocak 2018’de üçüncü defa bölünmesiyle Irak Sadakat Hareketi, Ulusal Kesinlik Partisi, Kitlelerin Toplanmasının Sesi, Irak Refah Topluluğu, Dahili Organizasyon, Mezopotamya’nın Umudu ittifaktan ayrılmış oldular. Böylece İttifak tamamen dağılmış oldu.
İbadi’nin İran destekli Halk Seferberlik Güçleri ile başarısız politik ittifakı ve Ammar el-Hakim’in siyasî müttefiklerinin güvenini sağlamadaki başarısızlığı, İbadi’nin değişen siyasî çıkarları yönetemediğine işaret ediyor. Diğer taraftan seçim sonrasında da ittifak ve koalisyon oluşumlarına gidilmesi bekleniyor.
SünnÎler İçin Seçimler Ertelenir mi?
Nineva vilayeti Sünnî aşiretlerin sözcüsü Şeyh Muzahim El-Hawyeet seçimlerin ileri bir tarihe tehir edilmesini talep ediyor. Iraklı Sünnî aşiretlere göre, IŞİD/DAEŞ/DAİŞ terör örgütünün olumsuz faaliyetlerinden dolayı 1100 yerleşim yerinden 5 buçuk milyon insanın göç etmek zorunda kaldı. Sünnilerin çoğunlukta oldukları yerlerden göç etmek durumunda kalmaları ile ayrıldıkları yerleşimlerde azınlığa düştüklerini ileri sürmektedirler. Dolayısıyla göç edenlerin geri dönerek ikametlerine yerleşip seçimlere gidilmesinin daha sağlıklı olacağını ifade ediyorlar. Geriye göçün zaman alacağı göz önünde bulundurulduğunda Sünnî aşiretler seçimlerin ertelenmesi gerektiğini düşünüyorlar. Ancak şu ana kadar seçimlerin ertelenmesi yönünde ciddî bir kamuoyu oluşturulabilmiş değildir.
Kürtler Seçmenler
Kuzey Irak Kürt bölgesinde Kürdistan Demokratik Partisi’nin Kerkük’te aday listesi sunmayacağı ülke basınında yazılanlar arasında. Buna karşılık diğer Kürt aday listeleri, Barham Salih ve İslâmcı grupların Al-Taghier listesi ile farklı yerleşim bölgelerinde seçimlerde yarışacağı belirtiliyor. Kürt seçmenlerin tercihi ile 57 kişinin Parlamento’ya gönderilmesi muhtemel hedeflerdendir.
Al-Karar Listesi ve Al-Hal Bloğu
Usama Al-Nujaifi’nin Al-Karar listesinin de 10 sandalye kazanacağı bildiriliyor. Jamal Al-Karbuli’nin Al-Hal Bloğu’nun da 10 sandalye kazanma durumu mevcuttur.
Saroon Listesi
Şiî din adamı Mukteda Sadr’ın Saroon adlı listesinin Şiî, Sünnî, İslâmî yönelimi ağır basan isimlerden oluştuğu ve hatta Komünist entellektüellerin de temsil edildiği bir liste olduğu ileri sürülmektedir. Sadr ve listesinin seçimlerde 35 temsilci kazanacağı öngörüler arasında.
Türkmenler
Türkmenler de Irak’ın çok parçalı siyasî ortamı ve uygulanan Nispi Seçim Sistemi ve Sainte-Lague Seçim Sistemlerinden dolayı Parlamentoya 16’dan fazla temsilci gönderememektedirler.
Değerlendirme
Irak’ta 12 Mayıs 2018 seçimlerinde 88 partinin katılması muhtemeldir. Bu partiler aynı zamanda çeşitli ittifak, koalisyon, blok, cephe, hareket, topluluk, eğilim, konferans, uyanış, konsey, organizasyon, umut, liste vb. isimler altında siyasal birleşme ve ayrışmalar yaşanıyor. Irak Irak’taki mevcut siyasal ve toplumsal konjonktür heterojenlik arz ediyor. Ancak bu heterojenlik aynı zamanda farklılıkların zenginliği şeklinde de yorumlanabilir. Ülkenin siyasî/ideolojik, dini/mezhepsel, toplumsal/etnik, çok kültürlü zenginliği kendisini siyasette fazla sayıda partilerin kurulmasının sebebi olduğu söylenebilir. Fakat bu zenginliğin Irak’ın geleceğinin inşa edilmesinde harekete geçirilmesi zorunluluktur.