Ancak Mayıs 2024 başlangıcı itibariyle, CIA Başkanı Bill Burns’ün “geçici ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması için Mısır ve Katar’ın aracılık ettiği, İsrail-Hamas arasındaki yoğun 11 saatlik müzakereler” sonuç verdi.

Hamas’ın 6 Mayıs 2024 Pazartesi günü Mısır-Katar planını kabul ettiğini duyurduğu saatlerde, İsrail’in Rafah’a saldırı hazırlıklarıyla eş zamanlı olması, geçici de olsa ateşkesin önemini ortaya koymaktaydı.

Bununla birlikte ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da işgalin başladığı 7 Ekim 2023’ten beri yedinci Ortadoğu gezisini düzenlenmişti. Fakat Blinken’ın son gezisi daha çok “Pentagon’un yardımları için geçici liman inşaatı, Gazze’ye gıda, acil durum, insanî yardım malzemelerinin girişine izin verilmesi” hususundaki girişimlerdi. Bu amaçla açılan Kerem Şalom sınır kapısı, Hamas’ın 5 Mayıs 2024’te gerçekleştirdiği saldırı sonucu kapatılmıştı.

Anlaşmanın gecikmesinde iç siyasî çıkarlar ve bölgesel dengelerin etkili olduğu ileri sürülüyor. Yine varılan anlaşmanın muhtevası “40 günlük ateşkes, Hamas’ın elindeki 30’dan fazla İsrailli rehinenin ve İsrail’in tuttuğu yüzlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılması ve insanî aşama”dan meydana geliyor.

Anlaşmanın ardından Mısır Cumhurbaşkanı Abdül Fettah El-Sisi ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres 9 Mayıs’ta “bağımsız ve egemen bir Filistin devletini tanıyarak, Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkını sağlamak için çalışılması gerektiği”ni vurguladılar. Benzer ifadeler, ABD Başkanı Joe Biden’ın planında da mevcut. Fakat Biden’ın planında “ABD’nin 7 Ekim 2023 öncesindeki bölgesel yaklaşımının bir özelliği olan İsrail-Suudi Arabistan normalleşmesinin de dahil olduğu daha geniş bölgesel entegrasyon çabalarını ilerletilmesi” de bulunuyor. Yani uluslararası aktörlerin planları benzerlik ve farklılık gösteriyor.

Diğer taraftan The Times of Israel gazetesinin anlaşmadan önceki 4 Mayıs tarihli nüshasında, “varılacak muhtemel bir ateşkes anlaşması ardından savaşın tamamen sona ermeyeceğini, İsrailli arabulucuların savaşı sonlandırma yetkilerinin olmadığı” kaydediliyor. Gazete, bu cümleyi sarf edenin “adı verilmese de, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu olduğunu iddia ediyor”. Dolayısıyla anlaşmanın her an bozulabilecek kırılganlığa sahip olduğu kuvvetle muhtemeldir. Çünkü İsrail’in 9 Mayıs’ta Refah’a yönelik başlattığı kara operasyonu bunun göstergesi. ABD’yle iyi ilişkiler içerisindeki Ürdün Kralı II. Abdullah’ın “Refah kara operasyonunu engellemek üzere 7 Mayıs’ta Biden’la yaptığı telefon diplomasi” de sonuçsuz kaldı.

Ayrıca anlaşma, İsrail’in mevcut hükümetinin, Filistin’de “iki devletli çözüm”e karşı olmasının da kanıtı niteliğinde. Daha önceki İsrail hükümetlerinin iki devletli çözümü destekledikleri hatırlandığında, mevcut hükümetin kendisini daha farklı konumlandırdığı görülüyor. Birde İran’ın da iki devletli çözüme karşı çekinceleri biliniyor. İran, iki devletli çözümün başarılsa bile, “Siyonizmle nasıl mücadele edileceği endişesini” öne çıkartıyor.

Mısır-Katar arabuluculuğundaki kısa süreli anlaşma, Gazze’ye nefes aldırabilir. Ancak uzun vadeli çözüme veya savaşın sona erdirilmesine yönelik ol(a)mayacağı ihtimal dahilindedir.