Katar, geçtiğimiz yıl Haziran ayında kendisine Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Mısır, Maldiv Adaları ve Libya’daki Tobruk Hükümeti’nin lideri General Halife Hafter tarafından uygulanan ambargo/diplomatik abluka ile uzun bir süre dünya gündemindeydi.

Katar’a uygulanan ambargonun nedeni terörist grupları fonladığı ve İran’a yakın politikalar izlediği şeklindeydi. Bu süreçte en büyük destek Türkiye’den gelmişti. Türkiye, Katar’a gıda, siyasi, askeri vd. alanlarda destek verdi. Türkiye, Katar’daki askeri varlığını da takviye etmişti.

Katar gazeteleri incelendiğinde ambargonun ve diplomatik ablukanın 1. yıldönümünde ülkenin bu süreçten güçlenerek çıktığı vurgulanıyor. Diğer bir değişle ambargonun yıldönümü bir bayram havasında kutlanıyor.

Bölgesinde yalnızlaştırılmaya çalışan Katar’ın, ambargodan sonra Türkiye dışında da destek arayışları sürmekte. Bu anlamda Katar’ın en son girişimi NATO’ya yönelik oldu. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Katar Emiri Şeyh Tamim Bin Hamad Al-Thani ile Katar Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed Bin Adulrahman Bin Jassim Al-Thani 7 Mart 2018 Çarşamba günü Bürksel’deki NATO Merkezinde bir araya geldiler.

Görüşme sonrasında Dışişleri Bakanı Jassim Al-Thani ve NATO Genel Sekreter Yardımcısı Rose Gottemoeller yaptıkları açıklamada “Katar ve NATO arasından bir anlaşma imzalayacaklarını” duyurmuşlardı.

NATO, Soğuk Savaş döneminde Avrupa ve ABD temelli bir Transatlantik örgüt olarak kurulmuşsa da, 1989’da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)’nin çökmesi ile sadece askerî alanlarda değil, siyasî-ekonomik-sosyal alanlarda da faaliyetlere başladı. Bu amaçla NATO Haziran 2004’teki İstanbul Zirvesi’nde “İstanbul İşbirliği Girişimi (Istanbul Cooperation Initiative –ICI-)”ni kurdu.

NATO, İstanbul İşbirliği Girişimi ile Ortadoğu ülkeleri ile iki taraflı güvenlik işbirliğine gidilerek uzun vadeli bölgesel ve küresel güvenliğe katkıda bulunmayı hedefliyor. Girişim, güvenlik alanında NATO’nun pratik işbirliğine odaklanıyor. Bu Girişim’e başlangıçta Körfez İşbirliği Konseyi (Gulf Cooperation Council -GCC)’nin 6 üyesi davet edildi. Bugüne kadar 6 ülkeden 4’ü olan Katar, Bahreyn, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri Girişim’e katıldı. Diğer taraftan Suudi Arabistan ve Umman da Girişim’e ilgi gösteriyor. Böylece Katar’ın NATO’ya uzak olmadığı görülüyor.

Anlaşma ile NATO, Katar’ın El-Udeid Hava Üssü’nü kullanma iznini almış durumda. Katar’ın toprak ve hava sahası kullanılarak Afganistan’daki Karar Destek Görevini içeren NATO misyon ve operasyonlarının kolaylaştırılması amaçlanıyor. Aynı zamanda Katar ve NATO’nun Libya’da birlikte çalıştığı, Somali sahilindeki korsanlarla beraber mücadele ettikleri de biliniyor.

Günümüzde 29 üye ülkeden oluşan NATO’nun 1949 tarihli kurucu Washington Anlaşması’nın 10. Maddesine göre “NATO’ya yalnızca Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri üye olabilir.” Bu anlamda da yeni üyeliklerin Avrupa ile sınırlı kaldığı anlaşılıyor. Ancak imzalanacak anlaşma hatırlandığında NATO için Katar önem arz ediyor. Katar Savunma Bakanlığı’nın resmî yayın organı Al-Talaya Dergisi’nde Bakan Al-Attiyah’ın “bugün Katar sahip olduğu silahların kalitesi açısından bölgedeki en önemli ülkelerden biri haline geldi” ifadeleri ambargonun 1. yıldönümünde Katar karşıtı ülkelere verilen ciddi bir mesajdır. Al-Attiyah açıklamasının devamında “NATO üyeliğine gelince, biz NATO’nun dışarıdan müttefikiyiz. NATO ile işbirliğimiz geliştikçe, üyelik vizyonumuz da gelişiyor. NATO, Katar’ın terörizmin finansmanı ile mücadelesini takdir ediyor” diyerek ambargo uygulayan ülkelere karşı NATO desteğine dikkat çekiyor.

Aslında ambargocu ülkeler Katar’ı, Türkiye’ye iyice yakınlaştırdı ve NATO gibi Batı merkezli güvenlik işbirliği arayışına itmiş durumda. Ambargodan dolayı Katar’a sattığı mallar Türkiye ticaretini geliştir demek yanlış olmayacaktır.

Katar kendisini ambargonun etkilerinden kurtarmaya çalışırken, NATO gibi Batılı kuruluşlarla da işbirliğini geliştirme gayretindedir. Ambargo bir şekilde Katar’ı Batı ile daha fazla entegrasyona yöneltti. Bu politikanın ikinci adımının nasıl olacağını hep birlikte göreceğiz.