Lübnan’da genel seçimlerin 6 Mayıs 2018’de yapılması kararlaştırıldı. Ülkede 2013 yılında yapılması gereken seçimler, içeriden ve dışarıdan kaynaklı sorunlar dolayısıyla seçimler neredeyse 5 yıl ertelendi. Lübnan’da Cumhurbaşkanı Michael Aoun ve Başbakan Saad Hariri’nin uyumlu çalışması sonucunda 16 Haziran 2017’de yeni bir seçim yasası yapılarak, 6 Mayıs 2018 seçimlerinin önü açılmış oldu. Seçim sürecine giren Lübnan’da, seçimleri ve siyaseti anlayabilmek için ülkede yakın geçmişteki gelişmeleri hatırlamakta fayda vardır.

18 Farklı Mezhebî Grup

Lübnan, Osmanlı Devleti’nin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra, Batılı güçler tarafından kurulmuştur. Lübnan’da farklı dinî mezhep ve etnik unsurlar yaşamaktadır. Ülkede resmî olarak kabul edilen 18 farklı mezhep grubu bulunmaktadır. Bunların başlıcaları Şiîler, Sünnîler, Dürziler, Maruniler, Ermeniler ve Filistinli mültecilerdir. 

Bu farklılıklara rağmen belli bir Lübnanlılık kimliği de gelişmiştir. Lübnan’ın etnik ve mezhebî farklılığını okumak için Pluto Press yayınlarından Fawwaz Traboulsi’nin “A History of Modern Lebanon” kitabı ile yine Pluto Press’den Bassel F. Salloukh, Rabie Barakat, Jinan S. Al Habbal, Lara W. Khattab ve Shoghig Mikaelian’ın ortak yazdıkları “The Politics of Sectarianism in Post War Lebanon” kitapları başvuru kaynağı niteliğindedir.

Ortadoğu’nun İsviçre’si ve Singapur’u

Nüfusundaki mezhebî ve etnik heterojenlik, Lübnan’ı tarih boyunca dış müdahalelere açık hale getirmiştir. İç gelişmeleri bölgesel ve uluslar arası ortam şekillendirmektedir. 

Lübnan 1975 öncesi “Ortadoğu’nun İsviçre’si” ve 1990’ dan sonra “Ortadoğu’nun Singapur’u” olarak adlandırılmaktaydı. Ancak Lübnan coğraf- yasında 1978, 1982, 1993, 1996 ve 2006 yıllarında yaşanan iç çatışma ve savaşlar ülkenin gelişimini ve istikrarını olumsuz etkiledi. 

Lübnan iç çatışmaların yanında bir de Suriye, İsrail, İran ve Batılı güçler arasında mücadele sahası oldu.

Suriye ve İsrail’in Çatışma Alanı

2000 yılında İsrail ve 2005’ te de Suriye askerlerini Lübnan’dan geri çekmiştir. İsrail 1978’de çıkarılan BM 425 ve 426 sayılı kararlarına 22 yıl sonra uygulamış oldu. İsrail çekilirken yüzlerce mayını bölgede gömülü bıraktı. 

Bugüne kadar bu mayınların haritasını Lübnan yönetimine vermedi. Hizbullah’ın silâhlarını bırakmaması, Go- lan Tepeleri ve Sebaa Çiftlikleri konularındaki anlaşmazlıklar halen devam ediyor.

Hariri Suikastı

Lübnan’da 14 Şubat 2005’ te eski Başbakan Refik Hariri’nin suikast sonucu öldürülmesiyle birlikte yeni bir iç savaşın eşiğine gelindi. Konu uluslar arası aktörlerin tepkileriyle ve BM soruşturma raporlarıyla Suriye’nin Lüb- nan’daki işgaline odaklandı. Daha detaylı bilgi için Oxford University Press yayınlarından William Harris’in “Lebanon, A History 600-2011” isimli eser incelenebilir.

14 Mart ve 8 Mart Hareketleri

14 Mart 2005’te yapılan 1 milyon insanın katıldığı özgürlük gösterisi ile Lübnan’da en güçlü siyasî gruplardan “14 Mart” 12 siyasî partinin bir araya geldiği hareket olmuştur. Liderliğini Refik Hariri’nin oğlu şu anki Başbakan Saad Hariri’nin yaptığı harekette şu partiler yer almaktadır: Gelecek Hareketi (Saad Hariri), Özgür Lübnanlı Liberal Ermenilerin Hareketi (Tuğgeneral Narik Panos İbrahimhman), İlerici Sosyalist Parti, Demok- ratik Yenilenme Hareketi (Nassib Lahoud), Bağımsızlık Hareketi (Michel Mauawad), Demokratik Sol Hareket (Nadim Abdel Samad), Phalange Partisi (Sami Gamayel), Lübnan Güçleri Partisi (Samir Geagea), Tağyir (Değişim) Hareketi, Ramgavar Partisi, Ulusal Liberal Parti, Sosyalist Demokrat Hınçak Partisi.

14 Mart Hareket Suriye hegemonyasına son vermek ve Hizbullah’ın gücünü kırmayı amaçlamıştır. Refik Hariri’nin öldürülmesinden son ra, Hareketin çalışmaları Sedir Devrimi’nin gerçekleşmesine sebep oldu. Sedir Devrimi’nin gerçekleşmesinde ABD’li George Soros’un da dahlinin olduğu iddialar arasında.

14 Marta karşılık olarak diğer bir güçlü siyasî grup ise “8 Mart” hareketidir. 8 Mart Hareketi Suriye ve İran destekli olup, liderliğini Hizbullah’ın Genel Sekreteri Hasan Nasrallah yapmaktadır. 8 Mart hareketinde şu siyasî gruplar yer almaktadır: 

Şiî Hizbullah, Partisi (Hasan Nasrallah), Şiî Amal Partisi (Nabih Berri), Özgür Vatansever Hareket (Michael Aoun), Marada Hareketi (Süleyman Franjiye), Ermeni Taşnak Partisi, Marunilerden Reform ve Değişim Bloğu, Maruni Talal Arslan, Suriye Ulusal Sosyalist Partisi, Sünnî Ulusal Buluşma lideri Ömer Kerami, Dürzi lider Velid Canbolat.

Parlamento ve SiyasÎ Yapı

2005 ve 2009 yılı seçimlerinde bu iki hareket mücadele etmişlerdir. Lübnan Parlamentosu’ndaki temsiliyet mezheplerin tahmini oranlarına göre yapılıyor. Çünkü resmî nüfus sayımı en son 1932’de yapılmış ve bir daha da yenilenmemiştir. Meclisi oluşturan 128 milletvekilinin yarısı Hıristiyan, diğer yarısı da Müslüman olmak zorunda. Seçim bölgelerinde vatandaşlar tek tek adaylar için değil, bölgenin mezhep dağılımına göre oluşan koalisyonlara oy veriyor.

Diğer taraftan Maruni Cumhurbaşkanı, Sünnî Başbakan, Şiî Meclis Başkanı dinî kimlikleriyle siyasetin içinde yer alıyorlar.