Risale-i Nur’un, Kur’ân’ın bu asırdaki mühim bir tefsiri olduğu cihetiyle baktığımızda, içerisindeki imani olarak gördüğümüz ve hatta çoğumuzun ezbere bildiği küçük bahislerde bile sosyal hayatımızı çok yönlü etkileyecek tespitler bulmamız mümkündür. 

Bunlardan biri, ‘’Bismillah’’ kelimesini bizlere tarif eden Birinci Söz kısmıdır. Bu kısımda bize bakan toplumsal faydaları, madde madde sıralamak istiyoruz bu yazımızda. 

1) ‘’Bismillah her hayrın başıdır. Biz dahi başta ona başlarız.’’

Bu cümleler bize büyük nimetlerin müjdesini vermektedir. Nasıl nimetler? 

İnsan, kalben ve aklen alakadarlığı nispetinde birçok mesele ile ilgilidir. Günlük rutin olarak yaptığımız işlere bile baktığımız zaman görürüz ki, hayatımızda birçok iş dönmektedir. Bazen dahili bazen harici olarak karşımıza çıkan bu işlere, her insan dalıp gider ve o işlere kendini yoğunlaştırır. 

İnsanın buradaki amacı, her meselede başarıyı elde edebilmektir ve her işten maksimum verimi alabilmektir. 

Birinci Söz’de okuduğumuz bu cümleler, her yapılan işin başında getirilen ‘’Bismillah’’ kelimesinin, o işin her halükarda hayırlı bir netice getireceğinin müjdesini bize vermektedir.

Ve insanın vazifesinin sadece işin hayırlı olması için çalışması olarak düşünürsek, her insanın mühim bir görevi ‘’Biz dahi başta ona başlarız’’ cümlesinden anladığımızca, ‘’Bismillah’’ kelimesine başlamak olmalıdır. 

Bu nasıl olacaktır? İnsan ‘’Bismillah’’ kelimesine nasıl başlayacaktır? Şunu anlamak mümkün ki: O kelimeyi lisanen getirdiği gibi, kalben, zihnen, ruhen de getirmesi, hayırlı neticeleri sırf ondan bilmesi, o kelimeye hakikî olarak başlaması anlamına gelmektedir bizce. O kelimenin hakkını verebilmektir. 

2) ‘’Bil ey nefsim! Şu mübarek kelime İslam nişanı olduğu gibi, bütün mevcudatın lisan-ı haliyle vird-i zebanıdır.’’

Öyle bir kelime gösterin ki, İslâm dinini bütünüyle tefsir etsin... İşte o kelimeyi burada öğrenmiş oluyoruz. ‘’Bismillah’’, öyle bir kelime ki, içerisinde İslâm’ı alâkadar edecek her şey mevcut. İşte, Cenab-ı Hak ki, her istediğini yapandır, dinini de bir kelimeye sığdırabilmiştir. 

Bütün mevcudat, lisan-ı haliyle o kelimeyi nasıl zikrediyor? Mevcudat, canlı cansız tüm varlıklar demektir. Canlı varlıkları bir nebze olsun anlarız da, cansız varlıklar nasıl ‘’Bismillah’’ kudsi kelimesini hal dilleriyle zikrediyor. 

Şöyle olabilir mi? Bir katı madde düşünün, ‘masa’ gibi. Bu masanın yaratılışını düşünelim. Bir ağaçtan başlayıp, masa olmaya kadar giden bir serüven. Ve önce canlı bir varlık iken, cansız bir varlığa dönüşme serüveni. 

Ve içindeki atom parçacıklarını düşünelim. Sürekli hareket halindedir bu parçacıklar. Günümüzün kimya bilimini esas aldığımızda, biz görmesek de her atom, elektronları ile hareket halindedir. Katı maddeler titreşirken, sıvı maddeler öteleme hareketi, gaz maddeler genleşme hareketi vs. yapmaktadırlar. Belki bu açıdan baktığımızda, o cansız varlıkların da durdukları yerde Allah’ı zikrettiğini görebiliriz. Ve tefekkür penceremizi bu şekilde aydınlatabiliriz.