Deliye demişler “Niçin içki içmiyorsun?” O da demiş ki, “İçenler benim gibi oluyor; ben de içip kimin gibi olayım?”
İnsanı hem bedenî, hem de ruhî yönden bağımlı (Dependence) hale getiren alkollü içkiler ve diğer uyuşturucu maddeler ile sigara, ölçülemeyecek derecede zararlara yol açmaktadırlar. Bu bağımlılığın maddî sebebi, alkollü içkilerin vücutta meydana getirdiği “ofori hali”dir (yalancı bir canlılık, sahte iyimserlik, iyiyi kötüyü düşünmeme). Kısa bir süre için beliren bu halin tekrar meydana gelmesi için daha fazla kullanılmasına meylettirir. Bu ise az bir miktardan başlayıp, alışkanlık halini alır. Onun için İslâmiyet, sarhoş edici içkileri haram kılmış ve en büyük günahlardan saymıştır. Peygamberimiz (asm) bir hadisinde “Çoğu sarhoş eden içkilerin, azı da haramdır” buyurmuştur. Diğer bir hadisinde de şöyle buyurmaktadır: “İçki (sarhoş eden içecekler), bütün kötülüklerin anasıdır.” Çünkü aklı giderip sarhoş ettiği için bütün davranışlar kontrolden çıkar ve cinayete varan her türlü zarara yol açabilir.
Buna kıyasla diğer bütün uyuşturucu maddeler içinde durum aynıdır. Bunların hepsi de insana kimlik kazandıran, onu diğer canlılardan ayırıp onlara hakim kılan akla düşmandır. Onun için İslâmiyet, insana ve insanlığa düşman olan sarhoş edici maddeleri kesin olarak yasaklayarak, insana verilen en büyük nimet olan aklını koruyup, bir disiplin altına almıştır.
Sigara bağımlılığına gelince; her ne kadar alkol ve uyuşturucu maddeler gibi sarhoş etmese de, sağlık yönünden korkunç tahribatı olduğu bilinen bir gerçektir. Sigara bağımlılığının sebebi, sigara içen insanlarda, zamanla vücutta, sigarada bulunan “Nikotin”e karşı duyulan istektir. Son araştırmalara göre, sigaranın % 80 kanser riski taşımaktadır. Yüce dinimiz sigarayı doğrudan haram kılmamıştır. Fakat, hiçbir faydası olmayan, üstelik sağlığa zararlı olduğu için, israf saymıştır. İsrafı ise, Allah bir âyetinde “Yiyiniz, içiniz israf etmeyiniz” emriyle yasaklamıştır. Yine Peygamberimiz (asm) bir hadisinde ‘Külli müsrifin haram” diye buyurarak, israfı yasaklamıştır. Dolayısıyla, hiçbir faydası olmadığı gibi, sağlık ve malî açıdan büyük zararlara sebep olan sigara bağımlılığı israfa giden bir yoldur.
Zararlı madde bağımlılığının mânevî sebebine gelince: İnançsızlık veya iman zayıflığı yüzünden kişinin şahsî olgunluğa erişememiş olması, bu yüzden de hayatta karşılaştığı zorlukları aşmaya çalışması yerine, bu zorluklardan kaçmaya çalışmasıdır. Geçmişteki elemleri, gelecekteki korku ve endişeleri düşünmemek için her şeyi unutmak isteğidir. Bu hal ise akıldan daha çok hissiyatın hakim olduğu gençlik devresinde görülür ve çeşitli taşkınlıklara yol açar. Bediüzzaman'ın bu konuyla ilgili dikkat çekici bir tespiti şöyle;
“…Ve o gençliğin su-i istimali (taşkınlığı) ile gelen hastalıkla hastanelere, kalp ve ruhun gıdasızlık ve vazifesizliğinden neş’et eden (meydana gelen) sıkıntılarla meyhanelere, sefahethanelere veya mezaristana düşeceklerini bilmek istersen, git hastanelerden ve hapishanelerden ve meyhanelerden ve kabristandan sor! Elbette ekseriyetle, gençlerin gençliğinin su-i istimalinden ve taşkınlıklarından ve gayr-i meşrû (helâl olmayan) keyiflerin cezası olarak gelen tokatlardan  eyvahlar ve ağlamalar ve esefler işiteceksin.” (Şualar, s:.186.)
Alkol ve uyuşturucu maddelerin en başta görünürdeki zararı, en çok etkiledikleri beynin, insanın davranışlarını intizam altına alan “İnbisyon Merkezleri”ni depresyona uğratarak, dengeleri bozar. Bunun sonucunda da kişinin düşünce ve davranışlarında düzensizlik meydana gelir ve çeşitli suçlara, felâketlere sürüklenir.
Alkollü içkilerin sebep olduğu başlıca hastalıklar:
1- Alkol, “Mukozalar” için tahriş edici olduğundan, “gastrit” ve “ülser” gibi çeşitli mide hastalıklarına yol açar. 2- Damarlarda genişleme yaparak, yalancı bir vücut ısısı meydana getirir. Vücut bu durumda daha çok ısı kaybeder. 3- Kandaki yağ seviyesini yükselttiğinden, “Damar Sertliği”ne sebep olur. 4- Saralı hastalarda sara nöbetlerine sebep olur. 5- Görme bozukluğu ve çift görme (Diplopi) meydana gelir. 6- Alkol bağımlısı kişilerin cinsiyet hücrelerinin kromozomlarında çeşitli anormallikler olacağı için, bunun neticesi olarak, çocuklarında “Zekâ geriliği”, “Sara” ve “Akıl Hastalığı” gibi anormalliklere daha çok rastlanmaktadır. 7- Karaciğerin irileşmesi ve körelmesiyle ölüme yol açan “Siroz” hastalığına sebep olur.
Diğer uyuşturucu maddelerin sebep olduğu zararlar, alkolden daha az değil. Alkolün sebep olduğu zararlarlahemen hemen aynıdır.
Netice olarak: Hangi türü olursa olsun, zararlı madde bağımlıları sadece kendilerini değil, gelecek nesli ve toplumu büyük felâketlere sürüklemektedirler. Onun içindir ki, toplum olarak insanlığın maddî ve mânevî felâketine sebep olan bütün zararlı maddelerle mücadelede, gereken hassasiyeti göstermek ve elbirliğiyle her türlü tedbire başvurmak zorundayız!