Zımbalanmış veya ataşla tutuşturulmuş sayfalarca haber-yazı veya resmî ilânları gördüğümüzde dizgici gençler olarak ürker, “Destan mübarek!” demekten kendimizi alamazdık. Hadi diyelim ki dizerken haber ve yazıdan bir şeyler “kapardık;” ancak upuzun cümle ve paragrafları, “ağır” Türkçesi ile resmî ilânlardan bir şey anlamadığımız gibi sıkılırdık da... 

Gelgelelim mesleğimizin sonraki safhalarında terfi ettiğimiz editörlük yolunda dizgiciliğin getirileri de olmadı değil. Zira dizgide fark ettiğimiz editoryal—ki “hazır/daktilo edilmiş” metinlerin üzerinde “tasarruf”larını kurşun kalemle işaretlerlerdi—hataları düzeltirken kuralcı musahhihlerle tatlı-sert münakaşalarımız kaçınılmaz olurdu…

“Makale” denilen imzalı yazıların uzunluğu sadece dizgicilerin gözünü korkutmazdı; “kısa ve öz” yazılara yatkın okuyucuların da bundan bîzar olduklarından bir o kadar emindik! 

Şimdilerde de gazetemizde çeşitli uzunluklarda yazan yazarlar olduğu gibi, her yazısı değişik uzunlukta olan yazarlarımız da mevcut. Tahminimizce, “gazetenin mutfağı” denilen yazıişleri ekiplerinin veya sayfa sorumlularının aralıklarla îkazlarına rağmen “yazı uzunluğu” konusunda pek mesafe alın(a)mamışa benziyor; zira “eski tas eski hamam” usûlü berdevam: Upuzun yazan da var, çok kısa yazan da; hattâ hemen her yazısında değişik takılan bile var… 

ÜÇ AYRI “YAZI OKUMA” KATEGORİSİ... 

Hepi topu “bir gün/lük” ömrü olan gazetede onlarca (Meselâ 16 sayfalık gazetemizde günlük ortalama 15-16 yazı neşredilmekte. 21 Şubat’taki “20 sayfa” hamlesinde ise bu ortalama günlük 18-19’a kadar çıkmış, hele Ramazan sayfasıyla birlikte günlük 23’leri bulmuş idi. Meraklısına, konuyla ilgili olarak tuttuğumuz çeteleyi iletebiliriz!) yazıdan ne kadarının okunduğu konusuna gelirsek... 

Burada en az üç ihtimal mevzuubahis. Şöyle ki: 

a) Ayırt etmeden tüm yazıları okumak, b) Ayırt ederek kimi yazıları okumak, c) Hiçbirini okumamak... 

Tüm yazıları okumak hem fiziken, hem de zamanen büyük fedakârlık gerektirir; ki bu usûlde gidenleri kutlamak lâzım! Ayırt edenler büyük ihtimalle yazarına veya yazının konusuna/uzunluğuna göre hareket ediyordur. Elbette son şık da (hiçbir yazıyı okumamak) bir seçenek, fakat bunu düşünmek bile istemeyiz—böyleleri eğer varsa çok şey kaçırıyor/dur! 

DERGİDE NEYSE, FAKAT GAZETEDE ASLA!  

Aynı zamanda “bir okuyucu”ları olarak derdimiz “yazarlarımıza ayar çekmek” değil—ki ne haddimize! Sadece ve sadece, “uzun yazılar”ın okunma ihtimalinin—hele günümüz (“hız çağı”) şartlarında—giderek azaldığını/düştüğünü hatırlatmak... 

Yukarıda demiştik; Gazetenin ömrü “24 saat.” Bu bir gün içinde gazeteye ayrılacak zaman elbette okuyucuya göre değişir; fakat “okunabilme” ihtimaline binâen—“konu” ve “üslûp” gibi unsurların yanında—yazıların mümkün mertebe uzunluk noktasında standarda uygun olması da mühim! (Ha, “dizi” ve “gezi” gibi kimi uzun yazılar bir şekilde arşivlenmek sûretiyle ileride de okunabilecek şeyler; onlar mevzumuz dışı...)

Hepimizin bildiği üzere gazetemizde “standart” dediğimiz uzunluk/hacim ölçülerine göre (ortalama bir A4 sayfası) yazanlar mevcut. Hattâ diyebiliriz ki bazı usta yazarlarımız maşallah “yazıda da iktisat” kàidesine harfiyen uyuyorlar; yani standart ölçülerden daha kısa yazabildikleri gibi, yazdıkları “dolu” da olabiliyor. Bu ayrı bir ma’rifet tabiî... 

Hadi diyelim ki dergide “uzun yazı” makbuldür. Çünkü derginin okunma süresi yayın periyoduyla (haftalık, aylık vs.) sınırlı ya da daha doğru ifadesiyle “eş değer” olduğundan belki de her bir yazının okunma şansı fazladır. Fakat gazetede asla! 

Bizden söylemesi...