* “(…)Sistemin, ‘her şeye yetkili ve her konuda sorumsuz tek adam’ rejimine dönüşmesini engellemek en önemli ihtiyaçtır. Zira ‘kimseye hesap vermeyen’ tek adam—ne kadar dirayetli ve karizmatik olursa olsun—kolay etkilenebilir, çabuk yönlendirilebilir ve hattâ kandırılabilir; daha da kötüsü, zaaflarının da etkisiyle dış güçlerce maşa yapılarak millete ihanet ettirilebilir!” (Ahmet Battal)

* “(…)Başkanlık sistemi bazı ülkelerde iyi ve başarılı olabilir; ama mevcut şartlarda Türkiye’de başkanlık sistemi hiçbir şeyi değiştiremeyecektir, hattâ sistemi daha da bozabilir! Yani Türkiye için başkanlık sistemi o kadar da gerekli ve önemli değildir…” (Ahmet Hamdi Aydın)

* “(…)Dünya genelinde özellikle ABD tarafından başarıyla uygulanan [başkanlık] sistemin[in] ABD dışındaki ülkelerde otokratik diktatörlüğe evrilmesi ‘demokrasisi eksik’ olarak tanımlanan ülkemiz için de aynı endişeleri gündeme getirmekte, Türkiye’nin bu endişeleri nasıl gidereceği merak edilmektedir…” (Editör)

* “(…)Gelişmiş ülkelerin ağırlıklı kısmı parlamenter sistemle yönetilmektedir. ABD dışında başkanlık ülkelerinin büyük kısmı ‘ekonomik gelişmişlik, hukuk, demokrasi ve siyasî haklar’ bakımından hayli düşük bir seyir izlemektedir.” (H. Emre Bağce)

* “28 Şubat sürecinde (…) İttihat ve Terakki’nin ihtilâlci ve baskıcı siyasî metodundan beslenen ve bu anlayışı devam ettiren siyasî yapılanmalar iktidara taşınmıştır; insan fıtratına ve toplumun gerçeklerine en uygun sistem ve anlayış olan ‘hürriyetçi demokrasi’ bir türlü mümkün olmamış ve bu anlayışı temsil eden Ahrarlar [ise] dışarıda kalmıştır...” (M. Ali Kaya)

* “[Ziya] Gökalp’in dünya görüşü Türkiye’de 1908’lerden 1950’lere kadar olanca ağırlığıyla devam ederken, bu tarihten sonra ise Prens Sabahattin Bey’in fikir ve dünya görüşüne doğru tedricî bir yöneliş gözlemlendi.” (M. Latif Salihoğlu)

* “(…)Erdoğan, Türkiye’yi—kendisinin ‘başkan’ olduğu bir sistem altında—(tek başına) yönetmek istiyor! [Zira] hâlihazırda ‘başkanlık’ sistemi’ üstünde ısrar eden irade, bunu özgürlük ve demokrasi için değil, fakat güç arayışının bir sonucu olarak istemektedir…” (Mustafa Erdoğan)

* “Said Nursî değil siyasî bir adem-i merkeziyet, (…) günün şartları içerisinde ‘idari adem-i merkeziyet’in gündeme getirilmesine dahi muhalefet etmiştir. (…) [Nursî,] kavmiyete/etnik kimliğe dayalı siyasî teşebbüslere, muhtariyet ve istiklâle kapı açabilecek her türlü teklife (…) esastan muhaliftir; onun fikriyatında ve düşünce yapısında ittihat daha mukaddem ve öncelikli bir yere sahiptir.” (Orhan Dindar)

* “Hukukun gerçekleştirmek istediği en önemli amacı adalettir. Eğer adalet gerçekleştirilemiyorsa ‘hukuk devleti’ değil, ‘kanun devleti’ uygulamasının olduğu rahatlıkla söylenebilir. (…) Aslında hukuk devletinin kanun devletinden farkı ‘adalet’i netice vermesidir…” (Ömer Ergün)

* “Türkiye’de Atatürk’ün vefatına kadar, hattâ 1950’ye kadar fiilî olarak bir başkanlık sistemi zaten vardı. Adı her ne kadar ‘parlamenter sistem’ olsa da fiiliyatta sistemin işleyişi ‘başkanlık sistemi’ydi. Cumhurbaşkanları tarafsız değildi, aynı zamanda parti lideriydi. Dolayısıyla başkanlık sistemi tamamen yeni bir sistem getirmek değil, daha önce de kullanılmış olan bir sistemi tekrar yürürlüğe koymaktır…” (Salih Bayram)

***

Not: Yukarıdaki tesbitler, derginin Güz 2016 tarihli sayısından derlenmiştir.