Azrail (as) bir tek olduğu halde aynı anda pek çok yerde bulunması ve aynı anda çok insanların canlarını alması, bazı evliyaların aynı anda pek çok yerde bulunmaları gibi olayların olması aklen, ilmen ve dinin mümkün mü? Bu gibi sorulara fen ilimleri ve Risale-i Nur penceresinden bakarak cevaplar aramaya çalışacağız. 

Fizik ilmi der ki iki ayna birbirlerine dik yani aralarında 90 derecelik açı varsa bu aynalar arasına bir kalem gibi cisim koyarsak, bu kalemin aynada üç misali görülebilir. Yani 360 derece, aynalar arasındaki açıya yani 90’a bölünürse, dört çıkar birisi koyduğun kalem diğer üçü ise kalemin aynada yansıyan misalleridir. Aynalar arasında 30 derecelik açı varsa bu sefer 360 derece 30 dereceye bölünse 12 çıkar birisi koyduğun cisim yani kalem, diğer 11’i ise cismin aynada görünen misalleridir.  Eğer aynalar birbirine paralel ise demek ki aynalar arasında sıfır derecelik açı var demekti. 360’ın sıfıra bölümü tanımsızdır yani birbirine paralel aynalar arasına bir kalem gibi bir cisim koyarsanız, bu kalemin görünen misalleri sonsuza doğru gider. 

Din ve fen, maddî şeylerin aynada yansıyan misali görüntüleri cansızdır der. Fakat güneş gibi yarı nuranî cisimlerin misali görüntüleri o cismin özelliklerini taşır, cismin aynısı da değil gayrısı da değildir. Yani güneşin ısısı, ışığı ve renkleri gibi özellikleri aynadaki yansımalarında da vardır. Eğer yansıma yani temessülat, melek gibi tam nuranî varlıklarda ise bunun temessülü aynen melek gibi olur. Aynada kalem gibi ölü bir cismin sonsuz misalleri oluşuyorsa, elbette Cebrail (as) ve Azrail (as) gibi meleklerinde sonsuz gibi çok sayıda canlı misalleri olabilir.  Bediüzzaman meleklerin bu misallerine onların avaneleridir diyor. Allah, kendi nurundan peygamberimizi yarattığına göre, aynı anda çok sayıda insan, “Sallu Alâ Resulüne Muhammed” dediği zaman, Peygamberimiz (asm) bütün bu salâvatları aynı anda işitir ve aynı anda çok sayıda veli kulları ile görüşebilir. Bediüzzaman “Bence âlem-i misâlin vücudu meşhuddur. Âlem-i şehadet gibi tahakkuku bedihîdir. Hattâ rüya-yı sadıka ve keşf-i sadık ve şeffaf şeylerdeki temessülât, bu âlemden o âleme karşı açılan üç penceredir; avâma ve herkese o âlemin bazı köşelerini gösterir. (Barla Lâhikası, 269)

“Nuranî bir şey, hadsiz âyineler vasıtasıyla hadsiz yerlerde bizzat bulunabilir ve temessül eder. Nuranînin temessülâtı, o nuranî zâtın hassasına maliktir; onun aynı sayılır, gayrı değildir. Güneşin âyinelerdeki misalleri güneşin ziya ve hararetini gösterdiği gibi, melâike gibi ruhanîlerin dahi, âlem-i misalin ayrı ayrı âyinelerinde misalleri, onların aynılarıdır, hassalarını gösterirler. Fakat âyinelerin kàbiliyetine göre temessül ediyorlar. Nasıl ki Hazret-i Cebrail (as), bir vakitte Dıhye suretinde Sahabeler içinde göründüğü dakikada, binler yerde başka suretlerde ve Arş-ı Âzam önünde, şarktan garba kadar geniş ve muhteşem kanatlarıyla secde ediyordu. Her yerde, o yerin kàbiliyetine göre temessülü varmış; bir anda binler yerde bulunuyormuş. (Mektubat, 490)

Sonuç: Birbirine paralel aynalar arasındaki kalem gibi ölü bir cismin sonsuza yakın görüntüsü oluşabildiğine göre, elbette nurdan yaratılan bir meleğin sonsuza yakın temessülatı olabilir ve her bir yağmur damlasını Allah’ın izni ile indirebilir. Maddî cisim sahibi her insan, hak yolda yürütüp, maddeden sıyrılıp nuranileşebilirse, o da aynasının kabiliyetine göre, Allah’ın izni ile pek çok yerlerde bulunabilir.