İlimde, irfanda, marifette ve fiiliyatta ilim adamları birer güneş gibidir. Güneşlerin aydınlatamadığı yerler ise ilimden, irfandan, marifetten ve sanattan uzak koyu karanlık ve köhne yerlerdir ve gölgelerdir.
Şu fani dünyada hayat bir çizgi üzerine gitmediği için, daire daire bir bakarsınız aydınlık! Bir bakarsınız karanlık halkalar insan oğlunun hayatına hakim olmuş.
Elbette ki İlâhî takdirin önüne geçilmez ve fıtratın şehadeti reddedilmez. Bir bakmışsınız tembellik, gaflet ve hevesatına esir olmuş insanlar; güneşin aydınlattığı, ısıttığı, nurlandırdığı hal ve durumların yerine gölgelere ve köhne karanlıklara sahip çıkıp bunları güneşin ve hallerinin yerine koyuyorlar. Koysunlar ve koyacaklar!.. Çünkü imtihan dünyası. Ama hiçbir zaman güneşin ışıkları, aydınlıkları ve nurlarının gösterdiği fazilet ve faydaları bulamayacaklar, elde edip sahiplenemeyeceklerdir.
Her şeyden önce yapmak, inşa etmek, bir eser ortaya koymak ve bunu teşhir etmek, kabullendirmek vücudî olduğu için, müsbet olduğu için zordur, meşakkatlidir, ama neticeleri itibariyle iyidir, faydalıdır ve istenilen, arzu edilen durum veya hallerdir. Öyle ise mü’minlerin hedefinde, gaye ve arzusunda daima gölgeler ve karanlıkların olmadığı aydınlıklar, nurlar olmalıdır.
Âyet ve hadislerin nihaî ulaşma hedefi gösterdikleri güneşler gibi olmak mü’min ve muvahhid insanların birinci vazifesi, arzusu ve gayesi olmadığı müddetçe insanlık ve Müslümanlar gölgelere, karanlıklara mahkûm olacaklar ve köhneliğe teslim olup, razı geleceklerdir.
Mü’min, Müslüman daima nura, aydınlığa, insanlığa, iyiliğe ve faydaya kendini mahkûm bilmeli ve bunun için bir gayretin, çalışma ve azmin içerisinde olmalıdır.