Sultan Yıldırım Bayezid zamanında yaşanan ibretlik adalet dağılımı ve yerine getirilmesi hadisesi şöyle olmuştur:

Osmanlının ilk kadı ve ilim adamlarından Molla Fenari zamanında bir adam pazardan bir at satın alır. Evine geldiği zaman bakar ki at hasta. Atı sahibine iade edebilmek için yapılacak işlemler konusunda Kadı Molla Fenari’ye danışmak için gider. Gider gitmesine, ama Kadı Efendi yerinde yoktur. Ertesi gün Kadı’ya yeniden gider. Bu arada gece at ölmüştür. Durumu başından itibaren Kadı Molla Fenari’ye aktarır.

Molla Fenari atın sahibine: “Atın parasını ben ödeyeceğim” der. At sahibi itiraz ederek: “Aman efendim sizinle ne alâka, siz neden ödeyeceksiniz?” Kadı Molla Fenari: “Eğer dün ben yerimde olsaydım, hasta atı sahibine iade edip parasını alabilecektiniz. Bu atın sizin elinizde ölmesine ben sebep oldum, parasını benim vermem gerekiyor” diye karşılık verir. Ve parayı öder.

İşte bu kadı altı yüzyirmi senelik bir uzun ömürle yaşayacak olan Osmanlı’nın ilk Şeyhülislâmlarından Molla Fenari Şemseddin Efendi idi ve ilmiyle, adaletiyle amel etmiş ve mahkemenin fiilî kararını kendisi yaptığı ödemeyle de tasdik edip ilân etmişti.

Elbette ki sadece hukuk, adalet değil insanlık esas olarak devletler bekalarını hazırlar ve müntesiplerini, milletlerini, kavim ve aşiretlerini yedi yüz sene ömürlü bir hayata sürükleyerek, mazhar edebilirler.

Hayat ve insan; iki gözlü bir terazi gibi iman ve inancın, adalet ve hukukun yaşama tarzına, tebaiyetine, uyumluluğuna girer ve  kıskacın iki kanadı gibi tutunabilirlerse; Vücud bulurlar, hem tabiî olanlarını hem de başkalarını mutluluğa, saadete ve huzura kavuşturabilirler. Önemli olan devletlerin ve milletlerin adaletin, hukukun boyunduruğu altına girerek fertlerini, vatandaşlarını hürriyet içerisinde huzurla yaşatabilmektir.