Yukarıda ifade edilen sistematiğe geçmek, kurallar koymak ve kurallara dikkat etmek yerine sosyal hayatımızda tam aksine hareket ediyoruz.

Daha küçüklükten, gençlikten itibaren kişilere göre kurallar ve hükümler yürürlüğe giriyor ve yapılıyor.

Sosyal olaylarla ilk basamak ve uygulama alanı aileye bakıyoruz; mesela çocuk yetiştirme ve çocuk terbiyesi konusunda aile fertlerinin her biri kendi kafalarına, zihinlerine göre birer eğitmen, öğretmen…

Daha bebeklikten başlıyoruz. Bebek ağlıyor. Bebeğin bir hastalığı, bir derdi mi var, aç mıdır, tok mudurdan evvelâ aileden herhangi bir fert hükmü veriyor: “Bebektir bu… Ağlar ağlar susar…” Tamamen bebeği içe kapamayla, dertleriyle baş başa bırakmakla büyük eğitim provası bitirilmiş oluyor.

Daha çocuktur meselemizde var. Sanki çocuklar yalnızca yanlış ve hata yaparlar dercesine ne yapsalar lafı yapıştırıyorlar: “Daha çocuktur, bırak…” Bebeklikten sonra ikinci derecede önemli bir eğitim ve öğretim alanı da bu şekilde geçiştirilir. 

Halbuki bu çocuğu sosyal hayatında geleceğe yetiştirmek adına meselâ; çocuğun istekleri nedir, derdi nedir, sevinçleri, ağlamaları nedir… Hedefte hangi davranışları olmalı ve olmamalıdır gibi suallerle çocuk sosyal yönden irdelenebilir, analizi yapılabilir. “Daha çocuktur…” sözü, algılaması ve uygulamaları cahilliğin ve bilinçsizliğin/şuursuzluğun en basit bir aynasıdır. Bu aynada yukarıdaki şekliyle görünmek kolaydır, herkesin yapabileceği bir iştir.

Ve en son dahası ise: “Gençtir yapar, sonra düzelir…” temennisidir. En tehlikeli bir davranış biçimidir.

Nasıl olacak kötü ise iyi, iyi ise kötü. Bu cahilce bir beklentidir. Bebeklik, çocukluk nasıl bir itinalı eğitim ve öğretim istiyorsa, gençlik de bu daha fazla bir ehemmiyet istiyor.

Eğer gençlik iman, inanç yönünden bir hedefe, bir gayeye doğru bir çizgiye, bir kurallar ve yapılabilecek işler manzumesiyle bir raya oturtulmuşsa ne âlâ. Yoksa vay halimize.

Allah yardımcımız olsun. Amin...