Çocuğa sorumluluk kavramı muhakkak bir surette başlı başına bir eğitim faktörü olarak öğretilebilmelidir. Bu eğitim de ise sorumluluğun teorik değil, pratik olarak; bakarak, görerek, tecrübeyle, gösterilerek ve yaşanarak sağlanabilir.

Ailesine ve çevredekilerine karşı sorumluluklarını yerine getirebilen eğitimciler; çocuğun terbiyesinde iyi bir örnek olacaklardır.

İlk adım eğitim ve terbiye kavramında ise kaçırılmayacak zaman birimi olarak; manevî sorumluluklar verilmeye çalışılmalıdır. Bunu, Yaratıcıya karşı; görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi, tanıttırılması ve uygulaması projesi olarak tanımlayabiliriz.

Allah’ın herşeyin sahibi olduğunun, anne-baba ve öğretmen üçgeninde bir sebep dairesinde kendisiyle bir ve beraber olduğunun bilinmesi çocuğun sorumluluğunun başladığı zaman olarak bilinmelidir.

Her şeyi, her işi ve her tecrübe edilmiş hareketi başkalarının mesuliyetlerinde değil de; kendi mesuliyetlerinde olduğu şuuru / bilinci içerisinde çocuğa terbiye verilirse, mesuliyetlere ortak olma ve sahiplenerek öğrenme fırsatı verilmiş olur.

Hedef mesuliyetler eğitiminde çocuğun, her türlü fiil, iş ve harekette öncelikle sorumluluğunu bilmesi, farkına varması olmalıdır. Daha sonraki zamanlarda merhale merhale bu elde ettiği sorumluluk şuurunun gereklerinin yerine getirilebilmesi; sağlanabilmelidir.

İyi bir insan, iyi bir çocuk gayesi ile hareket edilerek önce bu kavramların numuneleri, örnekleri öğretilmeli tâ ki kendisi de bu şuurla yapabilsin ve mesuliyetini anlayabilsin.

“Anne bana su ver!..” şartlarından, “Anneciğim sen de su ister misin?.. Sana suyunu ben getireyim!..” şartlarına; sorumluluk ve mesuliyetine; her türlü ahlâkî eğitimin faktörleriyle çocuk kendisi alacağı eğitimle adım atabilmelidir.

Hak ve görevlerini bilen ve hakkıyla yerine getirebilen çocuklarımızda; anne-baba, öğretmen ve eğitimciler karşısında kendisi de tek başına sorumlu olduğunu bilir ve anlar. Yeter ki terbiye usûl ve adabları dahilinde bu şuur ona kazandırılabilsin.