Uzm. Psikolojik Danışman, Çift ve Aile Terapisti Şenol Baygül ile, günümüz aile ve toplum psikolojisi ile mutlu aile tablosu üzerine konuştuk. 

Aileler tarafından size aktarılan problemlerle sürekli karşılaşıyorsunuzdur. Onlara neler söylüyorsunuz?

Aile ve çift danışmanına evet ilk başta problemli aileler, sorunlu aileler geliyor gibi görünse de, temel amaç ailelerin daha güçlenmesi, kendi aralarındaki iletişimin sağlıklı hale gelebilmesi, daha uyumlu olabilmeleri noktasında psikolojik destek hizmeti vermek. Diğer taraftan tabi ki aileler güçsüz hissettikleri zamanlarda destek almak için bize geliyorlar ve ailenin temelini oluşturanlar da genelde çiftler. Ben evlilik danışmanlığı alanında çiftler üzerinden çalışıyorum. Bu anlamda evliliklerde de sadece problemli olan çiftlerle karşılaşmıyoruz. Evliliğini daha güçlendirmek, geliştirmek isteyen insanlar da bizlerden destek almak isteyebiliyor. Bir sorun yokken birçok şey yolundayken, yani bir şey başına geldikten, kriz ortaya çıktıktan sonra değil de öncesinde destek alan insanlar var ve sağlıklı olan da bu. Genel olarak boşanmadan öncesinde gidelim de, bunu da denemiş olalım kısmıyla gelen insanlar da var. Ancak, normalde sağlıklı ve ideal olanı sadece problemli olan ve sorunlu olan insanlar değil, bütün aileler var olan hayatlarını daha güçlendirmek geliştirmek, hayatlarına farklı bakış açısı kazandırmak açısından bir psikolojik destek hizmeti almalarıdır. Bu aile danışmanlığı olarak bütün aile üyelerini kapsayan bir hizmet de olabilir, bütün ailenin birlikte katıldığı bir hizmet de olabilir.

Sizce mutlu bir ailenin anahtarı nedir?

Ünlü Rus yazar Leo Tolstoy, Anna Karenina adlı romanına giriş yaparken diyor ki; “Mutlu aileler birbirlerine benzer, her mutsuz aileninse kendine özgü bir mutsuzluğu vardır.” Ben bu düşünceye katılmakla birlikte, mutlu aileleri de oluşturan bazı dinamikler var olduğunu düşünüyorum. Ortak özellikler anlamında şöyle sıralayabiliriz, mutlu ailelerde ilk ortak özellik, ailenin mutlu olmuş olmasıdır. Yani o ailedeki en mutsuz birey kimse ailenin toplam mutluluğu ona eşittir. Çünkü aile kendi içerisinde birbirinden etkilenen, dinamik bir bütündür. Bir sistem olarak düşünürsek, ailedeki bir çocuk mutsuzken anne babanın mutlu olma şansı yoktur. Karı kocadan bir tanesi mutsuzken diğerinin tek başına ondan bağımsız olarak mutlu olma şansı yok. Birbirini etkiliyor. O halde ailenin her bireyinin diğer bireylerinin mutluluğunu da gözetmesi gerekiyor. Bu anlamda da mutlu bir ailenin formülünü şöyle özetleyebiliriz. Önce kişiler mutluluğu ailede veya evlilikte değil, kendilerinde görmeleri, yani evli oldukları için mutlu olmamaları gerekir. Birey olarak önce mutlu olmalı, birey olarak tek başlarına mutlu olabilecekleri bir sistem kurmalıdır. Herkes zaten kendi mutluluğunu sağladığında ilişkilerin toplam mutluluğu yüksek olacaktır. Diğer taraftan da aile olarak her bireyin birbirinin geli­şimini desteklediği ve birbirinin aynı zamanda sınırlarına saygı duyduğu bir yapının olmuş olması gerekiyor. Bu anne ve baba karı-koca için de geçerli. Eşlerin karı-koca olmuş olması her şeyi birlikte yapmaları anlamına gelmiyor. İlk başta, evlenmeden önceki birey olabilmelerini sağlamaları gerekiyor. Birey olmalarına izin vermelerinin yanında da, biz olabilmeleri yani birlikte de keyifli zaman geçirebildikleri ve birbirlerinin hayatlarında olduklarını hissedebildikleri yaşama alanları oluşturmaları ve birbirlerine saygı, sevgi, güven anlamında gerekli zamanı ayırıp “bizi” de güçlendirmeleri gerekiyor. Birbir­lerinin müdahaleci ve kontrolcü olmak yerine birbirlerine kar­şı saygı ve destekleyici, gelişimini sağlayıcı bir yaklaşım benimsemiş olmaları o ailedeki her bireyin daha mutlu olabileceği bir­likteliğini oluşturmak açısından önemlidir.

Evlilik insanları tek başına mutlu etmez

Çift ve Aile Terapisti Şenol Baygül

Yeni aile kuranlar için tavsiyeleriniz neler olur?

Doğru bir insanı bulabilmek için önce doğru insan olmak lazım. Bizler hep doğru insanı arı­yoruz, doğru insanı bulmaya çalışıyoruz ama önce doğru insan olmalıyız. Benim tavsiyem şu, birincisi evlilik bir amaç değil, araçtır. 30 yaşına gelmiş bir kadın ya da erkek mahalle baskısından dolayı “bir an önce evlenmeliyim kim olursa olsun” şeklinde, düşünebiliyor. Evlendikten sonra da hayatı bir anda zindana çevrilebiliyor. O zaman şöyle olması gerekiyor önce bireyler tek başına mutlu olabilmeli, hayattan keyif alabilmeli. Çünkü kafamızda, “ben evlenirsem mutlu olacağım” gibi yanlış bir anlayış var. Evlilik insanları tek başına mutlu etmez. Evlilik mutlu olmak için amaç değildir. Amaç mutlu ol­manın ta kendisidir. O zaman ilk önce birey tek başına mutlu olabilmeli hayattan keyif alabilmeli. Birisi çıktı karşına o kişiyle daha keyifli ve daha mutluysan o evlilik senin için güzel bir araç. Ama sen mutlusun tek başına yetiyorsun, bir kişi çıktı karşına, o kişiyle hayatın daha da zorlaşıyor, daha keyifsizleşiyor ise o zaman evliliği amaç haline getirmiş oluyorum. Bu da sağlıklı değil. Önce bireylerin evliliğin bir araç olduğunu, bu anlamda yaştan bağımsız olarak, erken evlenen kişilerin herhangi bir yere ulaşmadığını, geç evlenenlerin de bir şey kaybetmediğini bilmeleri gerekiyor. Yani evlilik insanları mutlu etmez, bireyler mutlu ise, ilişki zaten kendiliğinden mutlu olur.

RÖPORTAJ: NETİCE KÜBRA GÖRENTAŞ