Murat Tunalı kimdir?

1982’de İzmir’de doğan Murat Tunalı, ilk ve orta öğrenimini burada tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden 2005 yılında mezun oldu. Akademik kariyerini Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans yaparak devam ettirdi. Bireysel gelişim ve öğrenme psikolojisi alanındaki kariyerini kurumlara ve kişilere yönelik eğitim seminerleri vererek, çeşitli dergilerde makaleler kaleme alarak devam ettirmektedir. Eğitimci-yazar Murat Tunalı’nın yayınlanmış 7 eseri bulunmaktadır.

Röportaj: Reyhan Keser

Hızlı okuma tekniklerinin tarihçesinden bahseder misiniz?

İkinci Dünya Savaşında İngiliz uçaksavar birlikleri yanlışlıkla kendi uçaklarını vurur. Birlik komutanı zaiyatı gidermek için gözcülere hızlı görme eğitimi aldırır. Şekiller ve görsellerden oluşan figürler anlık zaman dilimleriyle hızlı görme çalışmasına tabi tutulan bir süreçtir. Askerlerin yaptıkları çalışmalar sonucunda görme hızları artar. Zaiyat da giderilir. Ancak Ohio Üniversitesi Öğretim üyesi Dr. Renshaw bu çalışmayı yazılarla yaparak kelimelerin hızlı görünmesini sağlar. Devam eden süreçte tekniğe dönüşür. Kelimeler artık tek tek yerine gruplar halinde algılanmaya başlar. 70’li yıllarda bizim ülkemize gelir. Ancak en fazla yaygınlaşması 90’ların sonu 2000’lerin başıdır. 

Okuma performansımızı neler etkiler?

Ortamdaki ışık, ses ve hareketlilik dış faktörler olarak etkiler. İç faktörler olarak okunan materyalin içeriği, konusu, yazı tipi ve üslubu önemli etkendir. Ayrıca yine kişinin ruh hali, okunan konuya olan ilgisi direkt olarak performansı etkileyen faktörler arasında yer alır. 

Okuma eyleminde neler motivasyonumuzu arttırır?

Motivasyondan ziyade okumayı kolaylaştırmak demek daha doğru olur. Okuma öncesinde okunacak sayfaları göz atıp sayfa içinde bir kaç cümle seçip okumak kitabın dışında olan dikkatimizi kitaba odaklayacaktır. Okuma pozisyonu kesinlikle yatma şeklinde olmamalıdır. Bedensel duruş beynin faaliyetlerini direkt olarak etkiler.

“Hızlı okuma eğitimi” aldığımız taktirde bize vaadettiğiniz okuma hızı nedir?

Rakamlar insanları aldatır. Ayrıca pazarlama maksatlı art niyetli olarak size 1.000-2.000 kelime diyebilirim. Ancak bu kandırmaca olur. Kişi eğitimin sonunda ortalama bir kitap sayfasını 30 saniyede çok rahat anlayarak okuyabilir. Bu da 200 sayfalık bir kitabı 90 dakikalık futbol maçı süresinde okuyabileceği anlamına gelmektedir.

Dikkat hızı nedir? İnsan beyni ortalama dakikada kaç kelimeyi anlama çevirebilir? Hızlı okursak anlayabilecek miyiz?

Ortalama bir insan beyni dakikada 500-600 kelimelik bir algılama kapasitesiyle çalışır. Normal bir okuyucu bunun ancak 150-200 kelimelik kapasitesini doldurur. Eğitime tabi olan birey bu hem algılama kapasitesini 600 kelimeden yukarı çıkarır hem de okuma hızını 150-200’den 3-4 kat üstüne çıkarır.

Çocuklar için “hızlı okuma eğitimi” kaç yaşında başlıyor?

Bazı eğitimciler ilkokul çağında okumayı yeni sökmüş çocuklara bile bu eğitimin gerekli olduğunu salık veriyor. Oysa bu tamamiyle acımasız bir pazarlama ve kâr anlayışıyla yapılan bir hatadır. O yaştaki çocuk henüz kelime kelime okumaya ihtiyaç duyar. Çünkü okurken yeni öğrendiği kelime üzerinde durmak ve o kelimeye ilişkin hayal kurmak zorundadır. Oysa gruplar halinde beklemeksizin okursa kelimeleri düşünemez hayal kuramaz ve sindiremez. Bu sebeple en azından 14-15 yaş benim tercih ettiğim alt sınır yaşıdır.

Sıkça sorulan ve çok merak edilen konulardan biri :çocuklarımıza okumayı nasıl sevdirebiliriz?

Çocuk anne ve babayı aynı anda defalarca kitap okurken görmeli. Kitap ve kitaplık bir çok evde dekorasyon olarak görev yapmakta. Kitaba görev değişikliği yaptırılmalı. Koltuğun üzerinde, masada mutfakta, arabanın torbido gözünde ve bir çok yerde kitap bulundurulmalı. Ayrıca çocuğa okuduğu kitabı anlatması sağlanmalı. Bunun için minik ödüller verilmeli.

Hızlı okuma eğitimi sonrasında okuma hızımızı nasıl koruyabiliriz?

Okumayı bir spor olarak görürsek ben sürekli idman yapan bir sporcuyum. Çantamda her zaman kitap vardır. Ve her gün az da olsa küçük sürelere okuma seansları sığdırırım. 

Başınızdan geçen ilginç bir hatırayı bizimle paylaşabilir misiniz? 

Bir konferansta katılımcılardan birisi söz alıp “Nereden bilelim sizin hızlı okuduğunuzu ya bizi kandırıyorsanız?” demişti. O anda kısa bir şaşkınlık yaşadım. Ancak şaşkınlığımın tedirginliğe dönüşmesi kariyerim açısından hiç de hoş sonuçlar doğurmazdı. Bu durum Mimar Sinan’a minare yamuk diyen çocuğa Mimar Sinan’ın yaşadığı durumla özdeş bir durumdu. Katılımcıyı sahneye çıkarttım. Herhangi bir kitap istemesini söyledim. Kitabı aldı ve karşılıklı süre tuttuk. 30 saniyede o yanlış hatırlamıyorsam 50-60 kelime okumuştu. Anlatma performansı da pek iyi değildi. Bense yaklaşık iki sayfa okumuş ve okuduklarımı anlatmıştım. Salonda taktire şayan bir etki bırakmış olmalıyım ki alkış tufranı kopmuştu. Kariyerim adına unutamadığım ender anılardan birisidir.

Son olarak Murat Tunalı için “okumak” ne ifade eder?

Okumak yazılan kelimelerin hamallığını yapmak değildir. Okumak, binlerce kelimeden oluşan anlamların ruhunuzda bıraktığı tadlardır. Okuduklarınız ruhunuzda iz bırakıyorsa ve siz o izle insanlara katkı sağlıyorsanız okumanın hakkını veriyorsunuz demektir.