Şeâir, şiâr kelimesinin çoğuludur. Alâmetler, semboller, âdetler anlamına gelir. Allah’ın düşmanlarının sembolleri, diğerlerinden ayıran özellikleri vardır. Bu yönleriyle bilinirler.
Fatiha suresinde “Yalnızca sana ibadet ederiz.” diyen Allah dostları da şeâire sahiptir. İnsan burada “biz” ifadesini kullanırken üç grubu kast eder:
1- İnsanın vücudundaki bütün âzâ ve hücreleri,
2- Tevhid inancını benimseyen tüm insanları,
3- Kâinatın içinde yer alan her şeyi.1
Şeâir, ikinci grup içerisinde ayrı bir önem taşır. Şeâiri işlemek tevhid inancını benimseyen bütün insanların hukuku ile ilgili olup tevhid inancını benimseyen cemaatin bir ibadetidir. Cemiyete ait bir ibadettir.
Farzlar şeâir-i İslâmiyenin en büyüklerindendir. Bunlardan oruç ibadetine dikkati çeken Bediüzzaman, “Ramazan-ı Şerîfteki savm, İslâmiyetin erkân-ı hamsesinin birincilerindendir. Hem şeâir-i İslâmiyenin âzamlarındandır.”2 diyor. Besmele, selamlaşmak, ezan, tesbih, tahmid, tekbir, mübarek gün ve geceler, kelime-i tevhid Risale-i Nur Külliyatında yer alan şeâirden sadece bir kaçı.
Risale-i Nur Külliyatında Birinci Söz’ün, şeâirden besmeleye ayrılmış olması oldukça önemlidir. Bir sitede yer alan gayretli ve müdakkik Bilal Tunç ağabeyin bir çalışması ilgimi çekti. Bu çalışmada Birinci Söz’deki “Bismillah” kelimeleri Arapça orijinal metni ile yazılıydı. Saydığımda tam on adetti. Yaptığım bir başka çalışma bana bunun karşılığında dokuz adet zıt bir kelimenin olması yönüne sevk etti. Ama buna karşılık tek bir kelime bulamadım. Bununla birlikte besmelesizliği ifade edecek beş kelimenin dokuz defa kullanıldığını fark ettim: "Mağrur" dört defa, "tabiiyyun" bir defa, "gafil" bir defa, "belahet" iki defa ve "ebleh" kelimesi ise bir defa. Bunların toplamı ise dokuz sayısına karşılık geliyor. On defa tekrar edilen “Bismillah” kelimesi ile sayı ondokuza ulaşıyor. Birinci Söz’deki bu uygunluk diğer sözlerdeki bir kısım tevafukların da temeli gibi.
Bu ve benzer tevafukların ortaya çıkması için Birinci Sözdeki “Bismillah” kelimelerinin matbaada basılırken Arapça harflerle yazılması bir öneri olarak dikkate alınabilir. Şeâirlerin yazım dilinde uygulanması da ayrıca bir şeâir olarak değerlendirilebilir. Bu da ehl-i kitabın diğer bir yorumla ehl-i mektebin bir şeâiri olarak algılanabilir.
Şeâirin yapılmasından umum cemiyet istifade eder. Şeâirin terkinden umum cemaat sorumlu olur. Bu yönüyle “farz-ı kifâye”ye benzetilebilir. “Bu nevi şeâire riya giremez ve ilân edilir” diyen Bediüzzaman, “Nafile nev’inden de olsa şahsî farzlardan daha ehemmiyetlidir.”3 cümlesiyle meselenin önemine ayrıca dikkat çekiyor.
Şeâir müslümanları birbirine bağlayan önemli bir bağdır. O bağ sebebiyle müslümanlar birbirine teveccüh eder, birbirlerine yakınlık duyar, birbirlerini severler ve bunu devam ettirirler.
Allah’ın düşmanları bu bağ ve sevgiden oluşan şahs-ı manevîyi kırmak için çalışır, şeâire hücum eder. İslâm düşmanları bu bağları koparıp müslümanları perişan etme gayretinde! Onlar bilirler ki, İslâm ruhunu yok etmek şeâirleri ortadan kaldırmak planıyla gerçekleşir.
İslâm şeâirini tahrip etmek, bu millete, vatana ve İslâm âlemine zarar verir. Onlara sahip çıkmak ise bu millete, vatana ve İslâm âlemine fayda sağlar. Şeâirde korkaklık göstermek, çekingenlik göstermek milliyetteki zaafiyetin belirtisidir. Zayıflık, eksiklik ise düşmanı durdurmaz bilakis onun cesaretini artırır, kahramanlık duygularını tahrik eder.
Ne yapmamız gerektiği noktasında da Bediüzzaman Said Nursî bize şu tavsiyede bulunuyor:
“Zarurî vazifeniz, şeâiri ihya ve muhafaza etmektir. Yoksa, şuursuz olarak şuurlu düşmana yardımdır.”4
Dipnotlar:
1- İşaratü’l İ’caz, Yeni Asya Ocak 2008, sayfa 42.
2- Mektubat, Yeni Asya Mayıs 2005, sayfa 675.
3- Lem’alar, Yeni Asya Eylül 2005, sayfa 181.
4- Mesnevi-i Nuriye, Yeni Asya Ocak 2008, sayfa 163.