Türkiye’yi idare etmeye talip olan adayların her biri mitinglerinde proje ve vaatlerini sıralıyor. Demokrasiye dönüşten, ekonominin şahlanmasına; adalet vaadinden, eğitimin yeniden düzenlenmesine kadar neredeyse her türlü vaad havada uçuşuyor. Bu vaatlerin uygulanmasının mümkün olup olmadığı tartışılır, fakat siyasetin meşrebi budur. İktidara talip olan vaad vermeli ve böylece milleti ikna edip oyunu yükseltmelidir. İktidara gelince de verdiği vaadleri olabildiğince yerine getirmeli ve halkta kendisine karşı güveni temin ederek seçmen tabanı oluşturmalıdır. Seçmenleri ile arasında güvensizliğe yol açacak her türlü hâl ve tavırdan da kaçınmalıdır. 

Peki böyle olmazsa ne olur? Verilen vaatleri temin yerine getiremeyen ve seçmenin itimadını kazanamayan bir iktidar, bulunduğu makamdan yine kendisini oraya getiren millet tarafından, demokratik seçimlerde uzaklaştırılır. Bütün demokratik ülkelerde olması gereken budur. İnsanlar oy vereceği kesimi, ekonomik ve sosyal ihtiyaçları doğrultusunda belirler ve demokrasi hakkıyla işler. Bu vaad, itimad ve iktidar ilişkisi gerçek demokrasinin bir gereğidir. 

İktidarda olanlar da yeni vaatler verebilir elbette, fakat bu vaatlerin bazı kriterleri vardır. Meselâ hiçbir iktidar kendi getirdiği bir uygulamayı seçimlerden sonra kaldırmayı vaad etmez. Çünkü bunun için seçimlerin beklenmesine ihtiyaç duyulmaz. 

İktidarlar yeni vaadler, yeni projeler üretmelidir. Seçmenin itimadı ancak böyle devam eder. Meselâ bir iktidar seçime gitmeden de elindeki güç ile yapabileceği bir şeyi seçim vaadi olarak gündeme getirmez, getirmemelidir. Çünkü bunun iki farklı manası vardır. Birincisi bu seçmenlerin iradesini ipotek altına alıp, verilmesi gereken hizmeti rehin tutup “bana tekrar oy verirseniz bu işi yaparım, yoksa yapmam” demek olur. Bu da ahlâklı bir siyaset usûlü değildir. Seçmenini kandırmak iktidarın dengesini bozan bir şeydir. Gerçek demokrasilerde, seçmenlerin gözünde muhalifler vaadleri ile, iktidarlar ise icraatleri ile değerlendirilir. Gerçek demokrasiye talip olan ve onu yakalamaya çalışan bir ülkenin milleti de bu kriterleri göz önünde bulundurmalı ve kararlarını buna göre vermelidir.